• Non ci sono risultati.

Un maestro d'aritmetica del sec. XIV

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Condividi "Un maestro d'aritmetica del sec. XIV"

Copied!
3
0
0

Testo completo

(1)

GIORNALE LIGUSTICO

229

V . S. si faccia animo e si contenti anco della morte, quando

da co d e sti malvaggi le fosse data, perchè morirà gloriosa per

la patria e non resterà esposta a morire sotto dei sassi, come

qu an to prima seguirà ad una gran parte di codesti Oilandi,

per se rv iz io de’ quali i signori inglesi ci devono portar da

L i v o r n o molti fasci di corde. E qui abbracciandola resto

D i V . S.

Afi.m nipote

Al e r i o Fr a n c e s c o Ma t r a.

N o n era privo di coltura costui, che affettava quegli

alti sen si di rom an ità, attinti forse fino dalla sua prima

ed u cazio n e e non infrequenti nei connazionali del suo tempo.

P a rre b b e di più a prima giunta che nel suo animo altero al­

b ergasse un amore di patria così grande, accompagnato da

un sentim ento di sì fiera dignità individuale, da non dubitare

della sua fede. Eppure gli atti della sua vita contradissero

ap erto a ll’ altezza delle sue parole. Guadagnato dai genovesi

si ch iarì oppositore del Rivarola e cospiiò a suoi danni, poi

accettò gradi e commissioni dal Re di Sardegna, di guisa

ch e perseguito dai suoi nazionali e dai francesi, fu costretto

andar ram ingo alcun tempo, finché si ridusse a stabilire

m o r a in Cagliari. Di qui lo trasse il governo di ^ ει^ΰ

prom ettendogli onori e ricchezze, e lo sguinzagliò in

sica seminatore di zizzanie e orditole d intrighi contro ^

pera magnanima del Paoli. Indarno p erò , chè l’ ambizioso

trad itore, dovette indi a poco tornarsene a Genova

svergo-... A . Ne r i.

g n a to e vilipeso.

UN MAESTR O d’ ARITMETICA DEL SECOLO XIV

È questa la più antica memoria di un maestro d’ aritmetica

stipendiato dal Com une, sebbene le parole del documento,

là d o v e afferma come niuno addottrinato in quella disciplina

(2)

2 j O

GIORNALE LIGUSTICO

esistesse in Genova « obviante mortalitate seu epydemia pre­

terita », inducano a credere che già vi fosse questa scuola

per Γ innanzi. Il documento venne pubblicato parecchi anni

or sono dal Bonaini, per incidenza, in una sua breve me­

moria intorno a Leonardo Fibonacci ( i ) ; ma noi abbiamo

reputato utile riprodurlo, e per la sua importanza, e perchè

gli atti del governo genovese muovono nel nostro Archivio

dal 13S0, e invano quindi vi si cercherebbe la presente deli­

berazione.

Millesimo trecentesimo septuagesimo tertio, die penultima augusti. Magnificus dominus, dominus Dominicus de Campofregoso, Dei gratia dux Ianuensis et populi defensor, in presentia, consensu et voluntate in- fiascriptorum dominorum Antianorum, sui Consilii, Duodecim sapientum, in sufficienti et legitimo numero cengregatorum ; nec non ipsi domini Antiani, auctoritate et decreto eiusdem domini Ducis (et quorum Antia­ norum qui interfuerunt nomina sunt hec : dominus Petrus de Castelliono Jurisperitus, Benedictus de Paxano, Martinus Marruffus, Petrus Piconus, Franciscus Turturinus, Obertus de Monelia, Petrus de Grota , Symon de Bargalio, Laurencius Angeli et Dexerinus de Sancta Agnete) ; habito super infiascriptis colloquio, voluntate, consilio et consensu ac delibera­ tione, piout seriosius distinguit materia regullarum , et ipsarum prorsus forma in omnibus observata, cum infrascriptis nobilibus et prudentibus vins dominis officialibus monete, videlicet Francisco Erabriaco, Christiano Curio, Bartholomeo de N igro, Eliano Spinulla, Iohanne de Bargalio, eoigio Lomellino et Peregrino Muscha, in sufficienti numero congre- Datis, absente tamen Anthonio Griffioto octavo socio ipsorum ; conside­ rantes quantum utile et necessarium est habere in civitate Ianue unum P bum ac expeitum et sufficientem virum arismetricum et qui artem ismetrice in civitate Ianue doceat, et ipsius artis et scientie publice colas regat, eam artem et scientiam prout congruit scolares docendo ; presertim cum nullus magister vel doctor ipsius artis et scientie, ob- e mortalitate seu epydemia preterita, Ianue existât; volentes tante ecessitati occurrere et subvenire remedio opportuno, de sufficientia tamen

( ) Giornali Stor. d. Arch. Tose. I. 239, poi di nuovo edito a Pisa, Nistri 1858.

(3)

GIORNALE LIGUSTICO

23I

probitate et industria ac experta et manifesta doctrina circumspecti viri d om ini m a gistri T h om e quondam Miniati civis Pisarum plenius informati, ac audita requisitione coram eis pro parte ipsius oretenus exposita quam pluries per nonnullos notabiles cives Ianue tam nobiles quam populares ; eidem req u isitio n i cum minori gravamine Comunis quo possunt, prefe­ rendo eid em gravam ini expressam necessitatem ac evidens commodum ci­ vitatis et civiu m sicut lic e t , complacere volentes , ex omni potestate et b aylia q u o vis modo et forma eisdem attributa et concessa simul et di- v is im , tam e x serie regularum quam alio quocumque modo et forma quibus m eliu s possunt, posito partito ad ballottas albas et nigras, repertis prius b a llo ttis Officialium monete omnibus albis numero septem, et subse­ quenter b allo tis dicti domini Ducis et Antianorum similiter omnibus albis num ero undecim ; presenti decreto et gratia speciali, usque tamen ad dicti dom ini D u c is et Consilii beneplacitum valituris, statuerunt, decreverunt, o rd in averu n t et deliberaverunt, ac statuunt: decernunt et ordinant, quod dictus d om inu s magister Thom as a die tertia februarii ipsa die com­ prehensa, u ltra usque tamen ad dicti domini Ducis et Consilii benepla­ citum , rege n te dicto domino magistro publice scolas in civitate Ianue et artem arism etrice scolares et quoscunque adiscere volentes illam fideliter docente, ipse sit penitus liber, exemptus, franchus et immunis a quibus­ cunque to ltis , di rictibus, introytibus et cabellis comunis Ianue impositis et im pon en dis pro usu suo et sue familie domestice tantum, scilicet pro victu alibu s quibuscunque et vestibus ac vestitu dicto usui necessarii: et sim ilite r a quibuscumque impositionibus, cotumis, collectis, datiis, mutuis, coem p tionibus, avariis realibus, personalibus et mixtis, ac angariis et one­ ribus quibuscunque, exercitibus et cavalcati terrestribus et maritimis dicti C o m u n is im positis et decetero imponendis , quocumque nomine nuncu­ pentur. M andantes universis et singulis magistratibus, officialibus, empto­ ribus, collectoribus et exactoribus predictorum civitatis Ianue et districtus, ac co n su lib u s callegarum et dohaneriis quibuscumque, ut presenterei gra­ tiam , im m unitatem et franchisiam dicto domino magistro Thome, usque ad dicti dom ini Ducis et Concilii beneplacitum, observent et faciant pe­ nitus inviolab iliter observari.

E x tra ctu m est ut supra de actis publicis Cancellarie piefati magnifici d om ini D u c is et comunis Ianue, scriptum manu mei notarii et cancellarii infrascripti.

G e o r g i u s d e C l a v a r o , Cancellarius. [L . S.]

Riferimenti

Documenti correlati

Nel secondo capitolo sono analizzati: il De nuptiis et concupiscentia, in cui Agostino distingue il male della concupisenza, mediante cui l'uomo nasce contaminato

Il senso di lavorare per il "bene comune", che è alla base della comunità come depositaria di valori umani, è il senso costruttivo dell'azione che fonde la sfera personale

Il digital divide (o divario digitale) fa parte dei problemi che affliggono i paesi in via di sviluppo. Forse non la più urgente fra le necessità che le nazioni svantaggiate si

Now, let us introduce the complete thermo-mechanical model describing hydrogen storage by use of metal hydrides and including dissipative effects and miscroscopic velocities in

In Section 2, we describe the doubling algorithms. In Section 3, we present three algebraic representations for the return probability matrix Ψ and their corresponding

I measured diffusion coefficient, sliding length and residence time of LacI diffusing on a DNA molecule containing the three natural operator sequences and saw the

Therefore, cell vitality of the Untreated Control Group (cells with DMEM HAM F12, 2% bovine serum only, CTRL) was compared against cell vitality of cells exposed to the

Illustris dominus dominus Collardus de Callevilla Miles locumte- nens Regius in partibus citramontanis ac Gubernator ianuensium et Comunis et populi defensor,