L’indicazione dell’anno è sicuramen della datazione dei docc richiamati nel te errata: va corretta in 1405 sulla base testo.

do pre occulis et in mente, sequentes et sequi volentes in predictis et circha predicta formam e t JJ viam arbitratotis, amicabilis composito- ris et amici comunis partium predictarum, pro bono pacis et concor­ die ipsarum p artium kk et cuiuslibet earum, subtilitate et austeritate iuris et capitulorum et ipsorum subtilitate 11 et observantia obmissis, ta- lem inter predictas p artesmm sententiam arbitralem, arbitram entum nn, laudum, declarationem, diffinitionem, arbitrium seu arbitramentum, se- dentes pro tribunali in loco infrascripto, damus atque proferimus in his scriptis et in hunc modum, videlicet quia dicimus, sententiamus, pronuntiamus, declaramus, arbitramur, laudamus, diffinimus et arbitra- mentamur dictum castrum Quiliani cum omnibus suis villis, pertinen- tiis, curia et iurisditione ac mero et mixto imperio pertinere et spec- tare et quod00 in futurum pertineat et spectet et pertinere et spectari debeat dicto comuni Saone et dictis sindicis et procuratoribus dicti co­ munis Saone dicto nomine pieno iure dominii, proprietatis et posses­ sionis vel quasi, et per consequens condempnamus dictum Conradum Mazurrum, sindicum et procuratorem predictum, et per ipsum dictum comune Ianue ad dimictendum et libere relaxandum et restituendum dicto comuni Saone seu dicto eius sindico et procuratori dicto nomine dictum castrum Quiliani et eius villas et pertinentias, curiam et iurisdi- tionem ac merum et mixtum imperium, ita tamen quod per predicta nullum preiuditium generetur comuni Ianue in aliquibus iu rib u spp per ipsum comune quomodocunque acquisitis in bonis, iuribus, hominibus, villis, pertinentiis et iurisditionibus episcopatus Saone, | (c. c c l x i i i r.)

que iura quoad dictum comune Ianue et quoad dictum episcopatum seu eius episcopum remaneant intacta et illesa et in eo statu et gra- du in quo erant ante latam presentem sententiam. Item volumus, or- dinamus et arbitramur quod dictum comune Saone et dicti eius sin­ dici dictis nominibus perpetuo omni anno dent et solvant et dare et solvere teneantur dicto Conrado Mazurro dicto sindicario nomine et per ipsum dicto comuni Ianue libras quadringentas ianuinorum sive monete Ianuensis, quas dictum comune Ianue convertere de­ beat in solutionem onerum que dictum comune Ianue substinet pro custodia castrorum et fortilitiorum existencium in civitate Saone et, cessante quandocumque dicto onere, ipsas convertere possit in utilita- tem dicti comunis Ianue, prout de ipsius com unisqq processerit vo- luntate, et dictos sindicos dicti comunis Saone dictis nominibus et dic­ tum comune condempnamusrr, laudando et arbitrandoss ad dandum et

solvendum dicto Contado dicto nomine et per ipsum dicto comuni Ianue dictas libras quadringentas ianuinorum perpetuo omni anno prout supra ordinatimi est per nos, ita tamen quod quandocumque per dic­ tas sindicos comunis Saone vel per alium. nomine dicti comunis seu per ipsum comune Saone assignarentur, traderentur et darentur dicto Conrado dicto nomine et per ipsum dicto comuni Ianue seu ipsi co­ muni Ianue tot loca in locis comunis Ianue, quorum proventus ascen- dant annuatim ad dictam quantitatem librarum quadringentarum ianui­ norum in illis locis que dictum comune Ianue elegerit, ipsis locis datis, traditis et assignatis dicto comuni Ianue, dictum comune Saone et eius sindici ex tunc prout ex nunc et ex nunc prout ex tane sint penitus liberati et absoluti a dieta annua prestatione dictarum librarum qua- dringentarum ia n u in o r u m e t interim, donec dieta loca tradita et assi- g n atauu fuerint, nichilominus dictum comune Saone teneatur ad dic­ tam prestationeni annuam dictarum librarum quadringentarum ianuino­ rum''''. Ab aliis vero contentis in dicta peticione producía pro parte dicti comunis Saone dicium Conradum, sindicum et procuratorem predicíum dicto nomine, et dictum comune Ianue absolvimus et in bis scriptis per liane nostram sententiam arbitralem seu arbitramentalem re- dimus absolutum. Item dictas partes et quamlibet ipsarum et earum et cuiusque earum sindicos ab omni eo et toto quod una pars alteri et altera uni petere potuisset e t xx posset causa et occaxione dictorum castri, villarum et pertinentiarum, curie et iurisditionis ac meri et mixti imperii, usque in presentem diem quomodocumque et qualitercumque absolvimus et per liane nostram sententiam arbitralem seu arbitramen­ talem reddimus absolutas, salvis tamen et firmis supradictis in hac no­ stra arbitrali seu arbitramentali sententia contentis. Item dictas partes et quamlibet ipsarum et dictos earum sindicos dictis nominibus prop- ter iustam causam litigandi et quia nobis ita visum est absolvimus ab expensis factis in dieta causa. Item quod omne et totum quod dictum castrum Quiliani et homines dicti castri et eius villarum et pertinen­ tiarum, curie et iurisditionis tenereturyy solvere pro avariis ordinariis duorum annorum proxime preteritorum, que avarie dictorum duorum annorum sive ipsarum quantitas sint et esse debeant in declaratione nostra, pertineat et spectet dicto comuni Ianue et ipsi comuni Ianue universitas dicti castri, villarum, curie et iurisditionis solvere teneatur iuxta dictam zz nostram declarationem quoad quantitatem debitam pro dictis avariis dictorum duorum annorum, reservantes nobis, ex pote-

state nobis concessa in dictis compromissis vel altero ipsorum, pote- statem et bailiam itermn iudicandi super non decisis per liane nostram sententiam et etiam super decisis et decidendis iterum et de novo iu­ dicandi et arbitramentandi eaque decisa et terminata mutandi, corri- gendi, cassandi, tollendi, annullandi, interpretandi et declarandi usque ad annum unum proxime sequturum prout in dictis compromissis seriosius continetur ao, mandantes expresse Lane nostram sententiam arbitralem et arbitramentalem per dictas partes et utramque ipsarum inviolabiliter ob- servari et debere emologari infra tempus et terminum quindecim die- rum in qualibet parte sui, sub pena et ad penam in dicto compromiso contentarti, et predicta dicimus, sententiamus, laudamus, declaramus, con- dempnamus, arbitramur, arbitramentamur, pronuntiamus, diffinimus, ab- solvimus et reservamus omni iure, via, causa atl et forma quibus me­ lius possumus et debemus, salvis semper conventionibus inhitis inter comune Ianue et comune Saone, quibus nollumus per hanc sententiam in aliquo derogari. De et super quibus omnibus et singulis dictus il- lustris dominus . . locuntenens, arbiter et arbitrator predictusae, ac etiam d ictu sat Baptista N atonusag sindicusah e t ai sindicario nomine dic- ti comunis Saone, preceperunt et rogaverunt ^ fieri publicum instrumen­ tum seu duo publica instrumenta eiusdem tenorisak per nos Gotifre- dum de Bellignano et m e al Nicolaum Natonum notarium infrascrip- tum . Lata et data seu latum, datum et prolatum fuit dieta senten- tia seu arbitramentum per supradictum illustrem dominum, dominum Iohannem Lemengre dictum Bouciqaut, marescallum Frantie, locunte- nentem regium et gubernatorem Ianuensium, arbitrum et arbitratorem ut supra, pro tribunali sedentem super quodam banclio posito in ca­ mera cubicularian domini . . gubernatoris, videlicet in domo Simonis Dondi, sita in burgo Varaginis, presentibusao dictis Conrado et Bapti­ sta, sindicis et sindicariis nominibus quibus supra, approbantibus et emologantibus ipsam sententiam ex potestate et baylia quibus possunt et presentibus testibus venerabili viro, domino Iohanne de Lineriis legum doctoreap, archipresbitero Aurelianensi, domino Amico de Ripa- transonis legum doctore, vicario domini . . potestatis Ianue, spectabi- l e aq milite domino Hugone Choleti, domino Petrose, Baptista Lome- lin°, Georgio Adurno et Ianne Lomelino filio Nicolai Andree, civibus Ianue, ac Michaele Clementis, secretano dicti domini . . gubernatoris, vocatis et rogatis specialiter ad predicta, anno, mense, inditione, die et hora quibus sup raar.

a hora none: nel margine esterno; in A, A ’ la datazione è riferita nell'esca- tocollo b domino nostro: nel margine interno c et procuratore et sin- dicario: nel margine interno d et cancellarli: nel margine esterno e dic­ ti: in sopralinea f manu dicti Gotifredi in A' g Gotifredi de Bellignano et: nel margine interno 11 manu dicti Nicolai Natoni et mei in A 1 pa- tet et tenore in A' j cum: in sopralinea k ville: in sopralinea 1 ini- tarum in A, A ‘ m per: post in A ’ 11 subiectis in A ! ° causa et rationa- bili in A p predictum: ipsum in A ’ 3 et: om. A ’ r dictas: nel mar­ gine esterno s minime currere in A, A ’ 1 ac: et in A u segue depen­ nato prò v permaneat et perveniat in A ! w cum dictis pertinentiis: in A in calce al doc. con segno di richiamo x latius patet in A, A' y corretto su arbitralem z usurpando et tenendo in A aa pertinentiis suis habuit in A ’ bb percepii in A, A ’ cc cm. 2 - 3, anche in A, A' dd via, iure in A ee M°ccGcmo n n to, die XI° iulii: in A in calce al doc. con segno di richiamo fI dominorum in A, A' gg vicarii domini - petitioni: nel margine inferiore llh omnibus: in A in sopralìnea 11 sumus in A formam et: nel margi­ ne esterno kk partium: in sopralinea; om. A, A ’ 11 solemnitate in A ’ mm in B partes predictas (così A ’) con segno d’inversione nn arbitramentalem in A ’ 00 segue depennato ed espunto spectat et per pp iuribus: nel mar­ gine interno ™ comunis: om. A, A ' rr comune Saone condempnamus in A, A ' ss arbitramentando in A, A' u ianuinorum: nel margine interno uu in B assignata et tradita (così A') con segno d'inversione vv et interim- ianuinorum: in A in calce al doc. con segno di richiamo; ianuinorum: in B nel margine interno ww segue espunto productum xx et: seu in A, A ’ yy te- nerentur in A zz dictam: nel margine esterno ab unum annum in A ac re- servantes - continetur: nel margine interno ad omni modo, via, iure, causa in A, A! ae segue depennato dictique Conradus Mazurrus et af ac edam dictus: in sopralìnea; dictus: om. A! ag Natonus: om. A ah sindicus: cor­ retto su sindicu dicto ai et: in sopralìnea aj et rogaverunt: om. A' ak seu duo-tenoris: om. A, A' aI me: om. A' am notarios infrascriptos in A, A' (in A! i nomi dei notai sono invertiti) an segue depennato dicti, pre­ sente in A, A' ao Varaginis, anno Domini millesimo quadringentessimo quin­ to, indicione tercia decima, die ultimo mensis octubris, hora none, presentibus in A A ’ legum doctore: in A in calce al doc. con segno di richiamo aci spec- tabili in A' ar anno, mense - supra: om. A, A'.

617

1405, ottobre 31, Varazze

Battista Natono, p r o c u r a t o r e d e l c o m u n e eli Savona, e C orrado Ma- zurro, p r o c u r a to r e d i q u ello di G en ova , ratificano la sen ten z a arbitrale di cu i al n. 616.

Emologatio dicte sententie sive laudi immediate facta per partes. In nomine Domini amen. Anno eiusdem salutiffere nativitatis mil­ lesimo quadringentesimo quinto, inditione tertia decima, die ultima oc- tubris. Discretas vir Baptista Natonus, sindicus et procurator, sindica- rio et procuratorio nomine comunis, hominum et universitatis civita- tis Saone, habens ad infrascripta plenum, sufficiens et speciale manda- tum, vigore publici instrumenti sindicatus scripti manu mei Nicolay Natoni notarii, die vigésima nona instantis menssis octobris anni pre­ sentís , audito et intelecto ut dixit tenore sententie2, laudi seu arbi­ tramene statini et paulo ante prolati per illustrem dominum, domi- num Ioliannem Lemeigre, dictum Bouciqaut, marescallum Frantie, lo- cuntenentem regium, arbitrum et arbitratorem electum et assumptum per Conradum Mazurrum notarium, sindicum et sindicario et procu­ ratorio nomine comunis Ianue, ex una parte, et Iohannem Vegerium ipsumque Baptistam, síndicos et sindicario ac procuratorio nomine co­ munis Saone, ex altera, ut patet compromissis exinde factis manu tam Antonii de Credentia et Gotifredi de Bellignano quam Nicolay Nato­ ni de Saona notariorum, annis et diebus in instrumentis inde confectis expressis et contentis3, et intelecto in recitatione diete arbitramentalis sententie sive laudi inter cetera contineri clausulam tenoris infrascrip- ti: « Mandantes expresse hanc nostram sententiam arbitralem et ar- bitramentalem per dictas partes et utranque ipsarum inviolabiliter ob- servari et debere emologari infra tempus et terminum quindecim die- rum in qualibet parte sui sub pena et ad penam in dicto compromis- so contentam », volens pro tanto observare sindicario et procuratorio nomine comunis Saone predicti ipsam arbitramentalem sententiam sive laudum et vitare comissionem pene stipulate in compromissis predictis, eandem arbitramentalem sententiam, laudum seu arbitranientum pre- dictum latum hodie, paulo ante, per illustrem dominum . . locuntenen- tem, arbitrum et arbitratorem utriusque dictarum comunitatum Ianue et Saone, de qua constai publico instrumento recepto per Gotifredum de Bellignano et Nicolaum Natonum notarios supradictos inter partes

C o p i a semplice [B], Registro II, c. CCLXIII v.

1 Cfr. n. 614. 3 Cfr. nn. 605, 6 11, 615. 2 Cfr. n. 616.

et comunia supradicta, eandem sententiam, laudum seu arbitramentum et omnia et singula in eo contenta dicto sindicario nomine habens ra- tum, gratum et ratam pariter atque gratam, pro parte comunis Saone et tamquam eiusdem comunis Saone sindicus et procurator legitimus, in qualibet parte et particula eiusdem sententie sive laudi vel arbitra- menti predicti infra tempus partibus prefixum in ipso omni via, iure, modo et forma quibus melius potuit atque potest illam et illud et omnia et singula que in ea vel eo descripta sunt et contenta approbat, emologat, acceptai, rattifficat dicto sindicario nomine et confirmât. Et illud idem fecit et facit in omnibus et per omnia prout supra dictus Conradus Mazurrus, sindicus et procurator, sindicario et procuratorio nomine comunis Ianue supradicti in observatione eiusdem arbitramen- talis sententie sive laudi, ipsum et ipsam emologando et acceptando nomine et vice dicti comunis Ianue ore proprio prout et sicut fecit dictusa Baptista Natonus, sindicus comunis Saone predicti. De et su­ per quibus omnibus dicti Conradus et Baptista sindici dictis nomini- bus et uterque ipsorum rogaverunt fieri duo eiusdem tenoris publica instrumenta per Gotifredum de Benignano notarium et me etiam no- tarium infrascriptum. Actum in burgo Varaginis, diocesis Saonensis, in domo Simonis Dondi, habitationis ad presens illustris domini locunte- nentis predicti, videlicet in camera cubiculari ipsius, incontinenti post latam sententiam supradictam, presentibus testibus venerabili viro do­ mino Iohanne de Lineriis legum doctore, archipresbitero Aurelianen- si, domino Amico de Ripatransonis legum doctore, vicario domini po- testatis Ianue, spectabili milite domino Hugone Chauleti, domino Pe­ trose, Baptista Lomelino, Georgio Adurno et lane Lomelino, filio Ni­ colai Andree, civibus Ianue, ac Michaele Clementis, secretario dicti domini gubernatoris, vocatis et rogatis specialiter ad predicta.

a dictus: in sopralinea.

618

1405, novembre 3, Genova

L ìv ero to d e Ferreti, l u o g o t e n e n t e d e l g o v e r n a t o r e , e il C on siglio

d e g l i Anziani d e l c o m u n e d i G e n o v a ratifica no la sen ten z a arbitrale di cu i al n. 616.

O r i g i n a l e [A ], ASS, Pergamene, II, 44. C o p i a semplice [B], Registro l i , c. CCLXIIII r.

R e g e s t o : Noberasco! , p. 153.

Emologatio eiusdem sententie sive laudi facta per consilium et comu­ ne Ianue.

In nomine Domini amen. Magnificus dominus Liverotus de Fe- rectis, comes Castri Francisci de Anchona, locuntenens illustris domi­ ni, domini regii Ianuensium gubernatoris, in presentía, consilio, volún­ tate et consensu venerandi conscilii dominorum duodecim sapientum Antianorum civitatis Ianue, et dictum consilium et consiliarii ipsius consilii, in presentía, auctoritate et decreto dicti magnifici domini lo- cuntenentis, in quo consilio interfuit legitimus et sufficiens numerus ipsorum Antianorum, et illorum qui interfuerunt nomina sunt hec: Marchus Gentilis prior, Iohannes Sauli, Urbanus Picamilium, Domini- cus Bosonus de Struppa, Paulus Ususmaris, Bartholomeus de Carrega, Iohanes de Oliva, Georgius de Auria et Petrus Iulla, habentes noti- ciam et scientiam de quadam arbitrali sententia ', laudo seu arbitra­ mento, die ultimo menssis octobris proxime preteriti prolata et pro­ lato in burgo Varaginis inter comunia Ianue et Saone sive eorum sín­ dicos per illustrem et magnificum dominum, dominum Iohannem Le- meigre, dictum Bouciqaut, marescallum Frantie, locuntenentem regium citra montes, arbitrum et arbitratorem electum et assumptum per dieta comunia sive síndicos iam dictos sindicariis nominibus eorundem, ut patet publicis instrumentis compromissorum receptis et compositis tam per Antonium de Credentia, notarium et comunis Ianue cancellarium infrascriptum, quam per alios nonnullos notarios, annis et diebus in ipsis instrum entis2 inde confectis contentis et expressis, in qua quidem arbitrali sententia sive laudo inter cetera continetur clausula tenoris subsequentis: « mandantes expresse hanc nostram sentenciam arbitra­ lem per dictas partes et utramque ipsarum inviolabiliter observari et

1 Cfr. n, 616. 2 cfr. nn. 605, 611, 615.

debere emologari infra tempus et terminum quindecim dierum in qua- libet parte sui sub pena et ad penam in dicto compromisso conten- tam », et volentes prefati magnificus dominus . . locuntenens dicti il- lustris domini . . regii lanuensium gubernatoris et consilium, nomine et vice et pro parte dicti comunis Ianue, ipsam arbitralem sententiam seu laudum et omnia et singula in eo contenta effetualiter observare et facere que eis nomine dicti comunis Ianue fienda per dictam sen­ tentiam imponuntur ac evitare comissionem pene stipulate in compro- misis predictis, eandem arbitralem sententiam, laudum seu arbitramen- tum predictum latum per dictum illustrem dominum locuntenentem regium, arbitrum et arbitratorem dictorum comunium Ianue et Saone et utriusque ipsorum, receptam et receptum per Gotifredum de Beni­ gnano et Nicolaum Natonum notarios dicta die ultima octobris, ex cer­ ta et deliberata eorum scientia unanimiter et concorditer, habentes ratam et gratam atque ratum et gratum, pro parte et nomine et vice dicti comunis Ianue in qualibet parte et particula eiusdem sententie sive laudi vel arbitramenti predicti infra terminum ipsis partibus in eodem laudo prefixum omni modo, iure, v ia a et forma quibus me­ lius et validius potuerunt et possunt dicto nomine illam et illud ac omnia et singula que in ea vel eo descripta sunt et continentur appro- baverunt, emologaverunt et confirmaverunt et acceptant, approbant, emo- lo gan tb, ratificant et confirmant. Et de predictis omnibus prefati ma­ gnificus dominus . , locuntenens et conscilium dicto nomine precepe- runt et Conradus Mazurrus, sindicus comunis Ianue, dicto sindicario nomine, rogavit et petiit confici debere per me supra et infrascriptum Antonium de Credentia notarium presens publicum instrumentum. Ac­ tum Ianue, in camera terratie, iuxta turrim palatii comunis Ianue, ubi nunc ut plurimum consilia celebrantur, anno dominice nativitatis mil­ lesimo quadringentesimo quinto, indictione x m a secundum cursum Ia­ nue, die martis tertia menssis novembris, presentibus testibus ad hec vocatis specialiter et rogatis Aldebrando de Corvaria, Iulliano Paniza- rio et Iohanne de Vallebella, notariis et comunis Ianue cancellariis.

(S. T.) Ego Antonius de Credentia condam Conradi, publicus im­ periali auctoritate notarius et comunis Ianue cancellarius, predictis om­ nibus interfui et rogatus presens suprascriptum instrumentum compo­ siti, imbreviavi et scripsi.

a via, jure in A b emologant: nel margine esterno.

619

1405, novembre 10, Savona

P ie tr o L avoraben, p o d e stà , e il C on siglio d e g li Anziani d e l c o m u ­ n e d i Savona ra tifica n o la senten za arbitrale d i cu i al n. 616.

O r i g i n a l e [A ], ASG, Paesi, 18/358, n. 42. C o p i a semplice [B], Regi­ stro II, c. CCLXV r.

A è sottoscritto come segue: « (S. T.) Ego Simoninus Bernada de Saona, pu- blicus imperiali auctoritate notarius, hiis omnibus interini, rogatus scripsi cum addicione scripta in fine presentis instrumenti que cadit in linea v n a ante ver- bum "Leo” et post verbum "de Bruschis” quam non vicio sed errore scribendo obmisseram manu propria addidi ».

Emologatio eiusdem sententie sive laudi facta per consilium et comu­ ne Saone.

In nomine Domini amen. Anno eiusdem nativitatis M ° c c c c v t0, indi-

tione x m a, die decimo novembris, in pieno et generali conscilio homi- num et universitatis civitatis Saone congregato in palacio dicti comu- nis sono cornu et campane ut moris est, egregius et potens vir, domi­ nus Petrus Lavorabem, civis Ianue, honorabilis potestas civitatis Sao­ ne et districtus, nec non domini . . Antiani, gubernatores diete civita­ tis, in sufficienti numero congregati, quorum qui interfuerunt infrascrip- tis nomina sunt hec: Antonius Beliame prior, Petrus de Nuceto sub- prior, Nicolaus Natonus, Antonius de Bruschis, Bartholomeus Trosse- lu s a, Leonaldus de Merio, P etru sb Erbericus ac etiam domini consi- liarii eiusdem civitatis in sufficienti numero existentes, congregati ut supra, audito et intelecto tenore cuiusdam sententie °, laudi seu arbi- tramenti, hoc anno, die ultimo menssis octubris1 prolati inter comunia Ianue et Saone per illustrem et magnificum dominum, dominum Iohan- nem Lemeingre, dictum Bouciqaut, marescallum Francie, locuntenentem regium citra montes, arbitrum et arbitratorem electum et assu< m > ptum per Conradum Mazurrum notarium, sindicum et procuratorem, sindi-

1 Cfr. n. 616.

cario et procuratorio nomine comunis Ianue, ex una parte, et Iohan- nem Vegerium primo et subsequenter per Baptistam Natonum, sindi­ cos et procuratores, sindicario et procuratorio nomine comunis Saone, ex altera, de quibus constat publicis instrumentis compromissorum re-