Convertirse en grupo de trabajo: Un modelo de didáctica universitaria
Testo completo
(2) La «Revista Interuniversitaria de Formación del Profesorado, continuación de la antigua Revista de Escuelas Normales (RIFOP)», es el órgano de expresión de la Asociación Universitaria de Formación del Profesorado (AUFOP), entidad científico-profesional de carácter no lucrativo. Se edita en colaboración con la Universidad de Zaragoza, de cuyo catálogo de publicaciones propias forma parte.. Sede Social, redacción, administración y correspondencia. Universidad de Zaragoza Facultad de Educación *i`ÀÊ iÀLÕ>]Ê£ÓÊUÊ >«ÕÃÊ`iÊ->ÊÀ>VÃVÊUÊxääÇ£Ê<>À>}â>ÊUÊ Ã«>> Editor. José Emilio Palomero Pescador Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación (emipal@unizar.es) Páginas web. http://www.aufop.com Administrador del sitio web: José Emilio Palomero Pescador Composición de textos e impresión. Servicio de Publicaciones. Universidad de Zaragoza Diseño de portadas y diseño web. José Palomero Fernández * hello@josepalomero.com * <http://www.josepalomero.com/> ISSN: 0213-8646
(3) *$-/"Ê \Ê<£xÇÎnÇ. $
(4) "-Ê1 - "\Ê*Ài«>À>VÊÞÊi«iÊ`iÊ«ÀviÃÀiÃÊxnäÎ © Asociación Universitaria de Formación del Profesorado (AUFOP). Reservados todos los derechos. Queda prohibida la reproducción total o parcial sin permiso escrito de la AUFOP. La Revista no se identifica necesariamente con los contenidos de los artículos publicados, que son responsabilidad exclusiva de los autores. Solo el Editorial representa la opinión de la Revista. Tampoco se responsabiliza de las erratas contenidas en los documentos originales remitidos por los/las autores/as. >Ê,iÛÃÌ>Ê >ÊÀiVL`ÊiÊÓä£xÊÕ>ÊÃÕLÛiVÊ`iÊ6ViÀÀiVÌÀ>`Ê`iÊ*ÌV>Ê iÌwV>Ê`iÊ>Ê1versidad de Zaragoza..
(5) JUNTA DIRECTIVA Presidente ANTONIO GARCÍA CORREA (Universidad de Murcia. Facultad de Educación).. Vicepresidente HENAR RODRÍGUEZ NAVARROÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊÞÊ/À>L>Ê-V>®°. Secretario JOSÉ EMILIO PALOMERO PESCADOR (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación).. Administradora MARÍA ROSARIO FERNÁNDEZ DOMÍNGUEZ (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación).. Vocales FERNANDO ALBUERNE LÓPEZ (Universidad de Oviedo. Facultad de Psicología). JUAN BENITO MARTÍNEZ (Universidad de Murcia. Facultad de Trabajo Social). JUAN JOSÉ CÁCERES ARRANZÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊÞÊ/À>L>Ê-V>®° EMILIO GARCÍA GARCÍA (Universidad Complutense de Madrid. Facultad de Filosofía). EDUARDO FERNÁNDEZ RODRÍGUEZÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊ`iÊ*>iV>®° JAVIER MAQUILÓN SÁNCHEZ (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). MARTÍN RODRÍGUEZ ROJOÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊÞÊ/À>L>Ê-V>®° LUIS FERNANDO VALERO IGLESIAS 1ÛiÀÃÌ>ÌÊ,ÛÀ>ÊÊ6À}Ê`iÊ/>ÀÀ>}>°Ê>VÕÌ>ÌÊ`iÊ mViÃÊ`iʽ `ÕV>VÊÊ*ÃV}>®°. CONSEJO DE REDACCIÓN Presidente MARTÍN RODRÍGUEZ ROJOÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊÞÊ/À>L>Ê-V>®°. Editor y Secretario del Consejo de Redacción JOSÉ EMILIO PALOMERO PESCADOR (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación).. Administración y distribución MARÍA ROSARIO FERNÁNDEZ DOMÍNGUEZ (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación).. Correspondencia con autores EDUARDO FERNÁNDEZ RODRÍGUEZÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊ`iÊ*>iV>®° MARÍA PILAR TERUEL MELERO (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación).. Relaciones institucionales ANTONIO GARCÍA CORREA (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). MARÍA PAZ GARCÍA SANZ (Universidad de Murcia. Facultad de Educación).. Relaciones internacionales SANDRA RACIONERO PLAZA (Universidad Loloya Andalucía. Facultad de Ciencias Sociales, Jurídicas y de la Educación). JESÚS ALBERTO ECHEVERRY SÁNCHEZ (Universidad de Antioquía. Facultad de Educación. Colombia). GABRIEL GALARZA LÓPEZ (Universidad Estatal de Bolívar. Ecuador). RENATO GRIMALDI (Facoltà di Scienze della Formazione. Università Degli Studi di Torino. Italia). JUAN MILA DEMARCHI (Universidad de la República de Montevideo, Uruguay. Escuela Universitaria de Tecnología Médica. Facultad de Medicina). ERICA ROSENFELD HALVERSON (University of Wisconsin-Madison. Educational Psychology Department).. Soporte informático JAVIER MAQUILÓN SÁNCHEZ (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). ANA BELÉN MIRETE RUIZ (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). PABLO PALOMERO FERNÁNDEZ (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación). CARLOS SALAVERA BORDAS (Universidad de Zaragoza. Facultad de Ciencias de la Salud)..
(6) Base de datos y certificaciones. HENAR RODRÍGUEZ NAVARROÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊÞÊ/À>L>Ê-V>®°. Vocales. FERNANDO ALBUERNE LÓPEZ (Universidad de Oviedo. Facultad de Psicología). MARÍA PILAR ALMAJANO DE PABLOS 1ÛiÀÃÌ>ÌÊ*ÌjVV>Ê`iÊ >Ì>Õ>°ÊÃÌÌÕÌÊ`iÊ mViÃÊ`iʽi`ÕV>V®° JUAN BENITO MARTÍNEZ (Universidad de Murcia. Facultad de Trabajo Social). JULIA BORONAT MUNDINA 1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊ`iÊ*>iV>®° ADELICIO CABALLERO CABALLERO (Universidad Complutense de Madrid. Facultad de Educación). JUAN JOSÉ CÁCERES ARRANZÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊ`iÊ-À>®° ANDRÉS ESCARBAJAL FRUTOS (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). EMILIO GARCÍA GARCÍA (Universidad Complutense de Madrid. Facultad de Filosofía). TERESA GARCÍA GÓMEZ (Universidad de Almería. Departamento de Didáctica y Organización Escolar). ALFONSO GARCÍA MONGEÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊ`iÊ*>iV>®° COSME JESÚS GÓMEZ CARRASCO (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). ANTONIO GÓMEZ ORTIZ (Universitat de Barcelona. Facultat de Geografía i Historia). MARÍA NIEVES LEDESMA MARÍN (Universidad Pública de Navarra. Departamento de Psicología y Pedagogía). MARIO MARTÍN BRIS (Universidad de Alcalá de Henares. Facultad de Educación. Guadalajara). JUAN BAUTISTA MARTÍNEZ RODRÍGUEZ (Universidad de Granada. Facultad de Ciencias de la Educación). SANTIAGO MOLINA MOLINA (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación). RAQUEL PÉREZ RUBIO (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). ANA MARÍA PONCE DE LEÓN ELIZONDO (Universidad de la Rioja. Facultad de Letras y de la Educación). REBECA SOLER COSTA (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación). LUIS FERNANDO VALERO IGLESIAS 1ÛiÀÃÌ>ÌÊ,ÛÀ>ÊÊ6À}Ê`iÊ/>ÀÀ>}>°Ê>VÕÌ>ÌÊ`iÊ mViÃÊ`iʽ `ÕV>VÊÊ*ÃV}>®°. CONSEJO ASESOR JUAN AZCOAGA (Universidad de Buenos Aires, Argentina). CESAR COLL (Universitat de Barcelona, España). MARIO DE MIGUEL (Universidad de Oviedo, España). JOHN ELLIOTT (University of East Anglia, Norwich, Reino Unido). ENRIQUE GASTÓN (Universidad de Zaragoza, España). JOSÉ GIMENO SACRISTÁN 1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>iV>]Ê Ã«>>®° JOSÉ RAMÓN FLECHA GARCÍA (Universitat de Barcelona, España). NITA FREIRÈ (The Paulo and Nita Freire Project for Critical Pedagogy). HENRY GIROUX (McMaster University, Canadá). GORDON KIRK (University of Edinburgh, Reino Unido). DANIEL LÓPEZ STEFONÌ (Universidad de Los Lagos, Chile). PETER L. MCLAREN (Chapman University. Orange, California, Estados Unidos). JESÚS PALACIOS (Universidad de Sevilla, España). ÁNGEL PÉREZ GÓMEZ (Universidad de Málaga, España). STEPHEM KEMMIS (Deakin University, Australia). ROBERT STAKÈ (University of Illinois, Chicago, Estados Unidos).. CONSEJO ACADÉMICO PILAR ABÓS OLIVARES (Universidad de Zaragoza. Facultad de Ciencias Sociales y Humanas de Teruel). VICENTA ALTABA RUBIÒÊ1ÛiÀÃÌ>ÌÊ>ÕiÊÊ`iÊ >ÃÌi°Ê>VÕÌ>ÌÊ`iÊ mViÃÊÕ>iÃÊÊ-V>î° GERMÁN ANDRÉS MARCOSÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊ`iÊ-À>®° ASUNCIÓN BARRERAS GÓMEZ (Universidad de La Rioja. Facultad de Letras y de la Educación). ANA ROSA BARRY GÓMEZ (Universidad de Las Palmas de Gran Canaria. Facultad de Formación del Profesorado). JOAN BISCARRI GASSIÒÊ1ÛiÀÃÌ>ÌÊ`iÊi`>°Ê>VÕÌ>ÌÊ`iÊ mViÃÊ`iʽ `ÕV>V®° FLORENTINO BLÁZQUEZ ENTONADO (Universidad de Extremadura. Facultad de Educación. Badajoz). HERMINIO DOMINGO PALOMARESÊ1ÛiÀÃÌ>ÌÊ`iÊiÃÊiÃÊ >i>ÀðÊ>VÕÌ>ÌÊ`½ `ÕV>V®° CARMEN FERNÁNDEZ BENNOSARÊ1ÛiÀÃÌ>ÌÊ`iÊiÃÊiÃÊ >i>ÀðÊ>VÕÌ>ÌÊ`½ `ÕV>V®° JOSÉ FERNÁNDEZ GARCÍÀ (Universidad de Jaén. Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación). MARÍA DEL PILAR FERNÁNDEZ VIADER (Universitat de Barcelona. Facultat de Formació del Professorat). MARÍA SAGRARIO FLORES CORTINA (Universidad de León. Facultad de Educación). ROSARIO GARCÍA GÓMEZ (Universidad de Universidad de la Rioja. Facultad de Letras y de la Educación)..
(7) AMANDO LÓPEZ VALERO (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). GONZALO MARRERO RODRÍGUEZ (Universidad de Las Palmas de Gran Canaria. Facultad de Formación del Profesorado). JUAN MONTAÑÉS RODRÍGUEZ (Universidad de Castilla-La Mancha. Facultad de Educación. Albacete). MARTÍN MUELAS HERRÁIZ (Universidad de Castilla-La Mancha. Facultad de Educación. Cuenca). CONCEPCIÓN NAVAL DURÁN (Universidad de Navarra. Facultad de Filosofía y Letras). JESÚS NIETO DÍEZ 1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ iV>ÃÊ-V>iÃ]ÊÕÀ`V>ÃÊÞÊ`iÊ>Ê ÕV>V°Ê-i}Û>®° ANTONIO ONTORIA PEÑÀ (Universidad de Córdoba. Facultad de Ciencias de la Educación). JOSÉ ANTONIO ORAMAS LUIS (Universidad de La Laguna. Facultad de Educación). MARÍA DEL MAR POZO ANDRÉS (Universidad de Alcalá de Henares. Facultad de Educación. Guadalajara). ROSARIO QUECEDO LECANDAÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ*>ÃÊ6>ÃV°Ê ÃVÕi>Ê1ÛiÀÃÌ>À>Ê`iÊ>}ÃÌiÀÊ`iÊ L>®° TOMÁS RODRÍGUEZ (Universidad de Cantabria. Facultad de Educación de Cantabria). SEBASTIÁN SÁNCHEZ FERNÁNDEZ (Universidad de Granada. Facultad de Educación y Humanidades de Melilla). FRANCISCO JOSÉ SILVOSA COSTA (Facultade de Formación do Profesorado. Universidad de Santiago de Compostela. Lugo). CARME TOLOSANA LIDÓÊ1ÛiÀÃÌ>ÌÊÕÌ>Ê`iÊ >ÀVi>°Ê>VÕÌ>ÌÊ`iÊ mViÃÊ`iʽ `ÕV>V®° MARÍA DEL CARMEN URONÉS JAMBRIMA (Universidad de Salamanca. Facultad de Educación). MANUEL VÁZQUEZ (Universidad de Sevilla. Facultad de Ciencias de la Educación). LUIS J. VENTURA DE PINHÒÊ1ÛiÀÃ`>`iÊ`iÊÛiÀ°Ê
(8) i«>ÀÌ>iÌÊ`iÊ mV>ÃÊ`>Ê `ÕV>XK®° MIGUEL ÁNGEL VILLANUEVA VALDÉS (Universidad Complutense de Madrid. Facultad de Educación – Centro de Formación del Profesorado). NAZARIO YUSTE (Universidad de Almería. Facultad de Humanidades y Ciencias de la Educación).. COMITÉ DE APOYO INSTITUCIONAL JAVIER CERMEÑO APARICIÒ (Universidad Complutense de Madrid. Facultad de Educación). MARÍA EVA CID CASTRO (Universidad de Zaragoza. Facultad de Educación). CONCEPCIÓN MARTÍN SÁNCHEZ (Universidad de Murcia. Facultad de Educación). MARIANO RUBIA AVIÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``°Ê>VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊÞÊ/À>L>Ê-V>®° SEBASTIÁN SÁNCHEZ FERNÁNDEZ (Universidad de Granada. Facultad de Educación y Humanidades de Melilla).. INSTITUCIONES COLABORADORAS
(9) i«>ÀÌ>iÌÊ`iÊ*i`>}}>Ê1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``®° Departamento de Psicología y Sociología (Universidad de Zaragoza). Departamento de Didáctica y Organización Escolar (Universidad de Málaga). Facultad de Letras y de la Educación (Universidad de la Rioja). Facultad de Educación (Universidad de Cantabria). Facultad de Educación y Humanidades de Melilla (Universidad de Granada). Facultad de Educación (Universidad de Zaragoza). Facultad de Ciencias de la Educación (Universidad de Granada). Facultad de Educación (Universidad de Murcia). >VÕÌ>`Ê`iÊ `ÕV>VÊ1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ6>>``®° Universidad de Castilla-La Mancha (Biblioteca. Cuenca). Maestría de Educación SUE Caribe (Colombia). 6ViÀÀiVÌÀ>`Ê`iÊ*ÌV>Ê iÌwV>Ê`iÊ>Ê1ÛiÀÃ`>`Ê`iÊ<>À>}â>°. ÍNDICE DE IMPACTO DE LA REVISTA INTERUNIVERSITARIA DE FORMACIÓN DEL PROFESORADO (RIFOP) Disponible en <http://www.aufop.com/aufop/paginas/view/1/home>..
(10)
(11) Revista Interuniversitaria de Formación del Profesorado continuación de la antigua Revista de Escuelas Normales. Coordinadoras del número M.ª ÁNGELES VALDEMOROS SAN EMETERIO EVA SANZ ARAZURI ANA PONCE DE LEÓN ELIZONDO Número 86 (30.2). ISSN 0213-8646. ÍNDICE Editorial: Ocio: Escenario educativo y social Consejo de Redacción .................................................................. 11. Monografía Ocio: Escenario educativo y social M.ª Ángeles Valdemoros San Emeterio, Eva Sanz Arazuri y Ana Ponce de León Elizondo Percepción del profesorado de Enseñanza Secundaria Postobligatoria sobre el papel de la escuela y sus tiempos en el ocio del alumnado Raúl Fraguela Vale, Lara Varela Garrote y María Belén Caballo Villar ..... 17. Preocupación del profesorado por el ocio nocivo de su alumnado de Educación Secundaria Postobligatoria. Factores vinculados Rosa Ana Alonso-Ruiz, María Ángeles Valdemoros San Emeterio y Jesús Vicente Ruiz Omeñaca ............................................................ 33. Preocupaciones del profesorado y de las familias sobre los tiempos escolares y de ocio del alumnado de Educación Secundaria Postobligatoria Rita Gradaílle Pernas, Laura Varela Crespo y Ángela de Valenzuela Bandín .......................................................... 49.
(12) El aprendizaje-servicio como proyecto de trabajo fin de grado en el marco de la educación del ocio Magdalena Sáenz de Jubera Ocón, Ana Ponce de León Elizondo y Eva Sanz Arazuri ........................................................................ 63. Reflexión sobre el mentoring como experiencia de ocio educativo y social iÊ«iÀÃ>ÃÊ>ÞÀiÃÊ`iÊÈxÊ>ÃÊ Macarena Cuenca-Amigo, María García-Feijoo y Almudena Eizaguirre .... 77. El profesorado como facilitador del binomio aprendizaje y disfrute Yolanda Lázaro y Joseba Doistua ...................................................... 89. El rol del docente en la era digital Ana Viñals Blanco y Jaime Cuenca Amigo ........................................ 103 Jornada lectiva, aprendizajes y vida cotidiana del alumnado de Educación Secundaria Postobligatoria Laura Cruz López y M. Carmen Morán de Castro .............................. 115 La figura del profesor como agente de cambio en la configuración de la competencia emprendedora Tamara de la Torre Cruz, Isabel Luis Rico, Camino Escolar Llamazares, Carmen Palmero Cámara y Alfredo Jiménez Eguizábal ........................ 131 Realidad, pensamiento y formación del profesorado Convertirse en grupo de trabajo: Un modelo de didáctica universitaria Giuseppina Messetti, Paola Dusi y Monia Rodorigo ............................ 147 Resúmenes de Tesis Doctorales Formación del profesorado para el tratamiento educativo de los conflictos sobre diversidad cultural y de género Inmaculada Gómez-Jarabo ............................................................. 163 Autores ........................................................................................ 167 Normas de funcionamiento......................................................... 175.
(13) Revista Interuniversitaria de Formación del Profesorado continuación de la antigua Revista de Escuelas Normales. Coordinated by M.ª ÁNGELES VALDEMOROS SAN EMETERIO EVA SANZ ARAZURI ANA PONCE DE LEÓN ELIZONDO ÖiÀÊnxÊÎä°£®. ISSN 0213-8646. INDEX Editorial: Leisure: Educational and Social Situation Consejo de Redacción .................................................................. 11. Monography Leisure: Educational and Social Situation M.ª Ángeles Valdemoros San Emeterio, Eva Sanz Arazuri and Ana Ponce de León Elizondo *ÃÌ «ÕÃÀÞÊ -iV`>ÀÞÊ `ÕV>ÌÊ /i>V iÀÃ½Ê *iÀVi«ÌÃÊ ,i}>À`}Ê Ì iÊ,iÊvÊ-V Ê>`Ê-V Ê/iÊÊ-ÌÕ`iÌýÊiÃÕÀiÊÊ Raúl Fraguela Vale, Lara Varela Garrote y María Belén Caballo Villar ..... 17. /i>V iÀÃ½Ê ViÀÊ,i}>À`}Ê*ÃÌ «ÕÃÀÞÊ-iV`>ÀÞÊ `ÕV>ÌÊ-ÌÕ`iÌýÊ>ÀvÕÊiÃÕÀi°Ê,i>Ìi`Ê>VÌÀÃÊ Rosa Ana Alonso-Ruiz, María Ángeles Valdemoros San Emeterio y Jesús Vicente Ruiz Omeñaca ............................................................ 33. Concerns of Teachers and Families Regarding School and Leisure Time for Students in Post-Compulsory Secondary Education Rita Gradaílle Pernas, Laura Varela Crespo y Ángela de Valenzuela Bandín .......................................................... 49.
(14) Service-learning as a Final Year Dissertation in the Context of Leisure Education Magdalena Sáenz de Jubera Ocón, Ana Ponce de León Elizondo y Eva Sanz Arazuri ........................................................................ 63. A Reflection on Mentoring as an Educational and Social Leisure Experience in People Macarena Cuenca-Amigo, María García-Feijoo y Almudena Eizaguirre .... 77. Teachers as Facilitators of the Learning and Enjoyment Pairing Yolanda Lázaro y Joseba Doistua ...................................................... 89. The Role of Teachers in the Digital Age Ana Viñals Blanco y Jaime Cuenca Amigo ........................................ 103 The School Day, Learning and the Daily Life of Students in Post-Compulsory Secondary Education Laura Cruz López y M. Carmen Morán de Castro .............................. 115 The Teacher as an Agent of Change in the Development of Entrepreneurial Competence Tamara de la Torre Cruz, Isabel Luis Rico, Camino Escolar Llamazares, Carmen Palmero Cámara y Alfredo Jiménez Eguizábal ........................ 131 Reality, Thought and Teacher Training Turning a Group into a Working Group: A Model for University Teaching Giuseppina Messetti, Paola Dusi y Monia Rodorigo ............................ 147 Resúmenes de Tesis Doctorales Teacher training for the educational treatment of conflicts related to cultural and gender diversity Inmaculada Gómez-Jarabo ............................................................. 163 Authors ........................................................................................ 167 Notes for Contributors ............................................................... 175.
(15) EDITORIAL Ocio: Escenario educativo y social Leisure: Educational and Social Situation. E. Ê>ÊÃVi`>`ʵÕiÊV>ÊiÊÃ}Ê88]ÊiÊÌi«Ê`iÊVÊÃiÊiÃÌ>LiViÊiÊÕÊ `iÀiV Ê VÊ iÀiÊ ÌÀ>ÃVi`iV>Ê «>À>Ê iÊ `iÃ>ÀÀÊ Õ>]Ê `>`Ê µÕiÊ «Ài}>Ê ÃÊ ?LÌÃÊ `Û`Õ>]Ê ViVÌÛ]Ê V}ÌÛÊ ÞÊ iV>]Ê Ê µÕiÊ ViÛ>Ê?ÃÊ«ÀÌÕ`>`iÃÊ«>À>Ê>ÊÀi>â>VÊ`iÊiÝ«iÀiV>ÃÊ`iÊVÊiViÃÌ>`>ÃÊ`iÊÕÊÃiÀÊV«ÀÃÊ«i`>}}VʵÕiÊÀiV>>Ê>Ê>ÊvÀ>VÊ`ViÌi° >ÊWorld Leisure and Recreation Association]ÊvÕ`>`À>Ê`iÊ>Ê >ÀÌ>ÊÌiÀ>V>Ê «>À>Ê >Ê `ÕV>VÊ `iÊ "VÊ £Î®]Ê VÃ`iÀ>Ê vÕ`>iÌ>Ê iÊ viÌÊ ÞÊ iÊ `iÃ>ÀÀÊ`iÊÛ>ÀiÃ]Ê>VÌÌÕ`iÃ]ÊVViÌÃÊÞÊ >L`>`iÃʵÕiÊ>Ìi`>ÊÌ>ÌÊ>Ê ?LÌÊ«iÀÃ>ÊVÊ>ÊÃÊ`ÃÊ`iÊÃV>â>VÊ`iÊÃÊ`Û`ÕðÊ
(16) iÃ`iÊiÃÌiÊV«ÀÃÊi`ÕV>ÌÛÊÞÊÃV>ÊÃÕÀ}iÊiÊ}À?vVʵÕiÊÃiÊ«ÀiÃiÌ>]Ê VÃÌÌÕÞj`ÃiÊÃÊ>ÀÌVÕÃʵÕiÊÊVv}ÕÀ>ÊiÊÕÊÕiÃÌÀ>ÀÊ`iÊ>ÃÊ«ÀV«>iÃÊ >«ÀÌ>ViÃÊ`iÊ>VÀi`Ì>`ÃÊ>ÕÌÀiÃÊÞÊ}ÀÕ«ÃÊ`iÊÛiÃÌ}>VʵÕiÊVÀiViÊiÊVÌÕ>ÊÀiviÝÊiÊÌÀÊ>Ê>ÊvÀ>VÊ`iÊ«ÀviÃÀ>`ÊiÊiÊviiÊ`iÊV°Ê -iÊV>ÊiÊÛÕiÊVÊiÊ>ÀÌVÕÊ`iÊÀ>}Õi>]Ê6>Ài>ÊÞÊ >L>ʵÕiÊiÛ>Ê«ÀÊ ÌÌÕÊ Percepción del profesorado de Enseñanza Secundaria Postobligatoria sobre el papel de la escuela y sus tiempos en el ocio del alumnado]ÊÞʵÕiÊiÝ>>Ê>Ê«iÀVi«VÊ`iÊiÃÌiÊViVÌÛÊÃLÀiÊ>ÊvÕVÊ`iÊ>ÊiÃVÕi>ÊiÊ>Êi`ÕV>VÊ `iÊV]ÊÃÕÊ>«iÀÌÕÀ>ÊvÕiÀ>Ê`iÊ À>ÀÊiVÌÛÊÞÊ>ÊvÕiV>Ê`iÊ>ÊÀ>`>ÊiÃV>ÀÊ iÊÃÊÌi«ÃÊ`iÊ>Õ>`°Ê >ÊÃi}Õ`>Ê>«ÀÌ>VÊVÀÀië`iÊ>ÊÃ]Ê6>`iÀÃÊÞÊ,Õâ"i>V>]Ê µÕiiÃÊ>>â>Ê>Ê«ÀiVÕ«>VÊ`iÊ`ViÌiÊ«ÀÊiÊVÊVÛÊ`iÊÃÕÊ>Õ>`]Ê`iÃÌ>V>`ÊVÊ>ÞÀʵÕiÌÕ`ÊiÊVÃÕÊ`iÊ>V ÊÞÊÃÕLÀ>Þ>`Ê µÕiÊÃÊ>ÃÊ«ÀviÃÀ>ÃÊÞÊÃÊ`ViÌiÃÊ`iÊ>Êâ>Ê`iÊiÛ>ÌiÊÞÊ>Ê`iÊ-ÕÀʵÕiiÃÊ>viÃÌ>Ê?ÃÊ`iÃ>ÃÃi}Ê«ÀÊ>ÊÃi}ÕÀ`>`ÊÞÊ>ÊÛiV>ÊiÊ>ÃÊV>iÃ]Ê ÃÕ}Ài`Ê vÕÌÕÀ>ÃÊ i>ÃÊ `iÊ ÛiÃÌ}>VÊ µÕiÊ «ÌViÊ >Ê vÀ>VÊ `iÊ «ÀviÃÀ>`°. ÌÖ>Ê>ÃÊ«ÀviÃÀ>ÃÊÀ>`>i]Ê6>Ài>ÊÞÊ`iÊ6>iâÕi>ÊVÊÕ>ÊVÌÀLÕVÊ µÕiÊÌ>LjÊ`>}>ÊiÊ>ÃÊ«ÀiVÕ«>ViÃÊ`iÊ«ÀviÃÀ>`ÊÃLÀiÊÃÊÌi«ÃÊiÃV>ÀiÃÊ ÞÊ `iÊ VÊ `iÊ >Õ>`]Ê >ÃÊ VÊ iÊ >ÃÊ µÕiÌÕ`iÃÊ `iÊ >ÃÊ v>>ÃÊ >Ê -- ÊäÓ£ÎnÈ{ÈÊUÊ,iÛÃÌ>ÊÌiÀÕÛiÀÃÌ>À>Ê`iÊÀ>VÊ`iÊ*ÀviÃÀ>`]ÊnÈÊÎä°Ó®ÊÓä£È®]Ê£££Î. 11.
(17) ÀiëiVÌ]ÊVVÕÞi`Ê>ÊiÝÃÌiV>Ê`iÊv>VÌÀiÃʵÕiÊiÌÀ«iViÊÕÊ`iÃ>ÀÀÊ?ÃÊ Ìi}À>Ê`iÊÕiÃÌÀÃÊÛiiÃ]ÊVÊ>Êv>Ì>Ê`iÊL}>ViÃÊÞÊÀiëÃ>L`>`iÃ]ÊÃÊ ÕÃÃÊ VÛÃÊ `iÊ Ìi«Ê LÀiÊ Ê >ÃÊ `vVÕÌ>`iÃÊ iÝÃÌiÌiÃÊ «>À>Ê i>V«>ÀÃiÊ ÞÊ VÃÌÀÕÀÊÕÊ«ÀÞiVÌÊ`iÊÛ`>ÊvÕÌÕÀ° "vÀiVi]Ê}Õ>iÌi]ÊiÀiÊÌiÀjÃÊ>Ê>«ÀÌ>VÊ`iÊ-?iâÊ`iÊÕLiÀ>]Ê*ViÊ`iÊ iÊÞÊ->âÊiÊ>ʵÕiÊÃiÊ`iÃVÀLiÊÕ>ÊÛ>Ã>ÊiÝ«iÀiV>ÊiÛ>`>Ê>ÊV>LÊVÊiÃÌÕ`>ÌiÃÊ`iÊÃÊÀ>`ÃÊ`iÊ `ÕV>V]ÊvÕÌÕÀÃÊ`ViÌiÃÊ`iÊ>Ê-Vi`>`Ê,i`]ÊiÊ>Ê >Ã}>ÌÕÀ>Ê`iÊ/À>L>ÊÊ`iÊÀ>`]ʵÕiÊ«ÀiÌi`iÊÛVÕ>ÀÊiÊVÊÃ>Õ`>LiÊ>ÊÕ>Ê iÌ`}>Ê`iÊ>«Ài`â>iÃiÀÛVÊ>ÊÌÀ>ÛjÃÊ`iÊÕÊ`iÊvÀ>ÌÛʵÕiÊiÊÌÀ}>ÊÕÊÛ>ÀÊ>>``° >ʵÕÌ>Ê«À«ÕiÃÌ>]Ê>ÕÌÀ>Ê`iÊ ÕiV>]Ê>ÀV>ÊÞÊ â>}ÕÀÀi]ÊÃÊvÀiViÊÕ>ÊÌiÀiÃ>ÌiÊÀiviÝÊÃLÀiÊ`ÃÊ?LÌÃÊÌÀ>`V>iÌiÊ«ÕiÃÌÃ]ÊiÊVÊÞÊiÊÕ`Ê i«ÀiÃ>À>]Ê`iÃ`iÊ>Ê«ÌV>Ê`iÊ>ÃÊ«iÀÃ>ÃÊ>ÞÀiÃÊÞÊ`iÊVÊÕÊ«ÀViÃÊ`iÊ mentoring]ÊiÌi``ÊVÊiÝ«iÀiV>Ê`iÊVÊi`ÕV>ÌÛÊÞÊÃV>]Ê«Õi`iÊÀi«ÀÌ>ÀÊLiivVÃÊÌ>ÌÊ«>À>ÊiÊiÌÀÊVÊ«>À>ÊiÊiÌÀâ>`ÊÞÊ>ÊÀ}>â>VÊ «>À>Ê>ʵÕiÊÌÀ>L>>° ?â>ÀÊ ÞÊ
(18) ÃÌÕ>Ê ÀiV>>Ê >Ê v}ÕÀ>Ê `iÊ `ViÌiÊ VÊ v>VÌ>`ÀÊ `iÊ LÊ >«Ài`â>iÊÞÊ`ÃvÀÕÌi]Êiv>Ìâ>`Ê>ÊiViÃ`>`Ê`iÊ«ÕÃ>ÀÊ>ÊvÀ>VÊ>ÊÊ>À}Ê`iÊ>ÊÛ`>]ÊVÊiÊLiÌÊ`iÊVÃi}ÕÀÊÕ>ÊVÕ`>`>>Ê?ÃÊ>VÌÛ>]ÊvÀiVi`Ê «ÀÌÕ`>`iÃÊ`iÊVÕÃ]ÊiÛÕVÊÞÊVÀiViÌÊ«iÀÃ>]Ê>ÃÊVÊ`iÊ`iÃ>ÀÀÊÃV>ÊÞÊVÕÌÕÀ>° Ê`iÃ>ÀÀÊ`iÊ>ÃÊÌiV}>ÃÊ`}Ì>iÃÊiÊInternet]ʵÕiÊ}iiÀ>ÊÕÊiÃVi>ÀÊvÕ`>iÌ>`ÊiÊViÝiÃ]Ê >ÊV>L>`ÊÃÊ`ÃÊ`iÊ>«Ài`iÀÊÞ]Ê«ÀÊi`i]Ê>Ê vÀ>Ê`iÊiÃi>À°ÊÃÊÊÕÃÌvV>ÊiÊÃÕÊ>ÕÃVÀÌÊ6>ÃÊÞÊ ÕiV>]ÊÀiÛ`V>`Ê>Ê«ÀviÃÀ>`ÊVÊ>}iÌiÊvÕ`>iÌ>ʵÕiÊ >Ê`iÊ>V«>>ÀÊ>Ê>Õ>`Ê iÊÃÕÊ«ÀViÃÊ`iÊ>«Ài`â>i]Ê`>`ʵÕiÊ>ÊÌiV}>Ê«ÀÊÃÊÃ>ÊÊiÃÊÃÕvViÌiÊ VÊ}Õ>°. ÀÕâÊÞÊÀ?Ê>>â>Ê>ÃÊÛ>À>ViÃÊ`iÊ«ÀviÃÀ>`ÊÞÊ>Õ>`ÊÃLÀiÊ>ÊÀ}>â>VÊiÊV`iV>Ê`iÊ>ÊÀ>`>ÊiVÌÛ>ÊiÊiÊÀi`iÌÊÞÊ>ÃÊV«iÌiV>ÃÊ >V>`jV>Ã]Ê>ÃÊiViÃ`>`iÃÊ«ÃVL}V>ÃÊÞÊ>ÊÀi>â>VÊ`iÊ>VÌÛ`>`iÃÊÀi>V>iÃ]ÊiÛ`iV>`ÊÕ>ÊÛÃÊ«ÌÃÌ>]Ê>Ê>ÊÛiâʵÕiÊ`iÃÛi>`ÊVÃÃÌiV>ÃÊ ÞÊVÕiÃÌ>iÌÃÊ«ÀiÃV`LiÃÊ«>À>Ê>ÊÀiviÝ°. iÀÀ>ÊiÊ}À?vVÊiÊ>ÀÌVÕÊVÕÞ>Ê>ÕÌÀ>ÊVÀÀië`iÊ>Ê
(19) iÊ>Ê/ÀÀi]ÊÕÃ]Ê ÃV>À]Ê*>iÀÊÞÊjiâ }Õâ>L>]ʵÕiiÃÊ«iÊiÊÛ>ÀÊ>ÊvÀ>VÊ`iÊ «ÀviÃÀ>`ÊVÊV«iÌiÊ Õ>ÊvÕ`>iÌ>ÊiÊiÊiVÃÃÌi>Êi«ÀiÃ>À>]ÊÞÊÀiÛ>Àâ>ÊiÊ«>«iÊ`iÊ>Êi`ÕV>VÊiÊ>ÊvÀ>VÊ`iÊV«iÌiV>ÃÊi«Ài`i`À>Ã]ÊVVÕÞi`ʵÕiÊiÊjÝÌÊ`iÊÃÊvÕÌÕÀÃÊi«Ài`i`ÀiÃÊiÃÌ?Ê}>`Ê >Ê>ÊV>«>V`>`ÊÞÊÃÊVViÌÃʵÕiÊÃÕÃÊ`ViÌiÃÊ«Ãi>ÊiÊ«>ÀÌ>° 12. -- ÊäÓ£ÎnÈ{ÈÊUÊ,iÛÃÌ>ÊÌiÀÕÛiÀÃÌ>À>Ê`iÊÀ>VÊ`iÊ*ÀviÃÀ>`]ÊnÈÊÎä°Ó®ÊÓä£È®]Ê£££Î.
(20) *ÀiÃiÌ>ÃÊÃÕ}iÀiÌiÃÊ>«ÀÌ>ViÃÊ`iÃ`iÊÕ>Ê«iÀëiVÌÛ>ʵÕiÊÀiV}iÊÊ?ÃÊ Û>ÃÊ`iÊ>ÊÌÀ>`VÊiÊiÊV>«ÊLiÌÊ`iÊiÃÌÕ`]Ê«iÀÊVÊÕ>ÊÀ>`>ÊÀiÛ>`>ʵÕiÊiÃLâ>ÊÕiÛÃÊÀiÌÃÊ>ÊviiÊ`iÊVÊVÊiÃVi>ÀÊi`ÕV>ÌÛÊÞÊ ÃV>]Êiv>Ìâ>`Ê>Êv}ÕÀ>Ê`iÊ`ViÌi]ʵÕiÊÃiÊÃÌÌÕÞiÊiÊ«iâ>ÊV>ÛiÊ«>À>Ê>Ê i`ÕV>VÊ`iÊVÊiÊÃÕÃÊÖÌ«iÃÊVÌiÝÌÃ]ÊVÊiÊvÊÖÌÊ`iʵÕiÊiÊVÊÃ}>Ê ViÌ>`ÊiÊVÀiViÌÊ«iÀÃ>ÊÞÊÃV>Ê`iÊ>ÃÊ«iÀÃ>ð El Consejo de Redacción. -- ÊäÓ£ÎnÈ{ÈÊUÊ,iÛÃÌ>ÊÌiÀÕÛiÀÃÌ>À>Ê`iÊÀ>VÊ`iÊ*ÀviÃÀ>`]ÊnÈÊÎä°Ó®ÊÓä£È®]Ê£££Î. 13.
(21)
(22) MONOGRAFÍA. OCIO: ESCENARIO EDUCATIVO Y SOCIAL LEISURE: EDUCATIONAL. AND. SOCIAL SITUATION. COORDINADORAS: M.ª Ángeles Valdemoros San Emeterio, Eva Sanz Arazuri y Ana Ponce de León Elizondo.
(23)
(24) ISSN 0213-8646. Percepción del profesorado de Enseñanza Secundaria Postobligatoria sobre el papel de la escuela y sus tiempos en el ocio del alumnado Raúl FRAGUELA VALE Lara VARELA GARROTE María Belén CABALLO VILLAR Datos de contacto: Raúl Fraguela Vale. Dpto. de Didácticas Específicas. Facultad de Ciencias de la Educación Universidad de A Coruña Campus de Elviña, s/n. 15.071 A Coruña. Teléfono: 881014619 E-mail: raul.fraguela@udc.es. Lara Varela Garrote. Dpto. de Didácticas Específicas. Facultad de Ciencias de la Educación Universidad de A Coruña Campus de Elviña, s/n. 1.5071 A Coruña. Teléfono: 881014671. E-mail: lara@udc.es. María Belén Caballo Villar. Dpto. de Teoría de la Educación, Historia de la Educación y Pedagogía Social Facultad de Ciencias de la Educación (Campus Vida) 15.782 Santiago de Compostela. Teléfono: 881813746. E-mail: belen.caballo@usc.es.. RESUMEN Este estudio examina la percepción del profesorado de Enseñanza Secundaria Postobligatoria sobre el papel de la escuela en la educación del ocio, su apertura fuera del horario lectivo y la influencia de la jornada escolar en los tiempos del alumnado. Se aplicó un cuestionario a 516 docentes de toda España. Los resultados indican que menos de la mitad del profesorado tiene una actitud positiva hacia la educación de ocio desde la escuela y la apertura de las instalaciones fuera del horario lectivo. Consideran que la jornada escolar tiene escaso efecto sobre el tiempo social del alumnado. Se estudia si las características del profesorado (sexo, edad, años de experiencia) y la titularidad del centro tienen efecto sobre los resultados. PALABRAS CLAVE: Opiniones del profesorado, Educación para el ocio, Enseñanza Secundaria.. Recibido: 17/1/2016 Aceptado: 24/5/2016. Post-Compulsory Secondary Education Teachers’ Perceptions Regarding the Role of School and School Time in Students’ Leisure ABSTRACT This study examines post-compulsory secondary education teachers’ perceptions regarding the role of school and school time in students’ leisure, the use of school facilities during out-ofschool hours and the influence of the school day on students’ free time. A questionnaire was -- ÊäÓ£ÎnÈ{ÈÊUÊ,iÛÃÌ>ÊÌiÀÕÛiÀÃÌ>À>Ê`iÊÀ>VÊ`iÊ*ÀviÃÀ>`]ÊnÈÊÎä°Ó®ÊÓä£È®]Ê£ÇΣ. 17.
(25) Raúl Fraguela Vale, Lara Varela Garrote y María Belén Caballo Villar. applied to 516 Spanish teachers. Findings revealed that less than half of the teachers had a positive attitude towards leisure education from school and the use of school facilities during out-of-school hours. They consider that school time has little influence on students’ free time. The effects of gender, age, experience and school administration (public vs private) were studied. KEYWORDS: Teacher opinions, Leisure education, Secondary education.. Introducción >Ê«ÀÌ>V>Ê`iÊ>ÊiÃVÕi>ÊVÊ>}iÌiÊV>ÛiÊiÊ>Êi`ÕV>VÊ`iÊVÊ`iÊ>Ê VÕ`>`>>Ê >ÊÃ`ÊÀiÛ`V>`>ÊiÊ>ÊÌiÀ>ÌÕÀ>ÊiëiVvV>]ÊiëiV>iÌiÊ`ÕÀ>ÌiÊ >ÃÊÖÌ>ÃÊÌÀiÃÊ`jV>`>ÃÊ*Õ}ÊÞÊ/À>]Ê£ÈÆÊ ÕiV>Ê >Liâ>]Ê£®°Ê-ÊiL>À}]Ê>ÊvÀ>Ê`iÊVVÀiÌ>ÀÊiÃÌ>Êi`ÕV>VÊ`iÃ`iÊiÊÃÃÌi>Êi`ÕV>ÌÛÊÀiÃÕÌ>ÊVÌÀÛiÀÌ`>]ÊÃÌÕ>`Ê>Ê«ÀviÃÀ>`ÊiÊiÊViÌÀÊ`iÊ`iL>Ìi]ÊVÊÕ>Ê«ÃÌÕÀ>ÊVÌÀ>`VÌÀ>ÊÀiëiVÌÊ>ÊiÃÌ>ÊÌi?ÌV>°ÊÊ«iÃ>ÀÊ`iÊ>Û>ViÊiÊiÊÀiVViÌÊ`iÊ VÊ VÊ iÝ«iÀiV>Ê ÛÌ>Ê ÞÊ LiÌÊ `iÊ VÃÕÊ iÊ ÕiÃÌÀ>Ê ÃVi`>`]Ê ÞÊ `iÊ ÃÕÊ Ài>VÊVÊ«ÀLi?ÌV>ÃʵÕiÊ>viVÌ>ÊÌ>ÌÊ>Ê>Êv>V>ÊVÊ>Ê>ÊÕÛiÌÕ`]ÊÊ iÝÃÌiÊÕ>Ê«ÃVÊV>À>Ê`iÊ«ÀviÃÀ>`ÊÃLÀiÊiÊ«>«iʵÕiÊ`iLiÊ`iÃi«i>ÀÊ>Ê iÃVÕi>Ê>ÌiÊiÊviiÊ`iÊV°Ê -ÊÕV >ÃÊ>ÃÊÛ>À>LiÃÊ>ÊÌiiÀÊiÊVÕiÌ>]ÊÞ>ʵÕiÊÊÃiÊÌÀ>Ì>Ê`iÊ>LÀ`>ÀÊÕ>Ê VÕiÃÌÊÖV>iÌiÊ>V>`jV>]ÊÃʵÕiÊ>viVÌ>Ê>Ê`iÃ>ÀÀÊ`iÊ>VÌÛ`>`iÃÊÊ iVÌÛ>ÃÊÞÊ>ÊvÕV>iÌÊ}iiÀ>Ê`iÊÃÊViÌÀÃÊi`ÕV>ÌÛðÊÃÊ À>ÀÃÊiÃV>ÀiÃÊÞÊ`iÊÀi>â>VÊ`iÊ>ÃÊÌ>Ài>ÃÊ>V>`jV>ÃÊÌiÀ>VÌÖ>ÊÞÊV`V>Ê>ÊÀ}>â>VÊÞÊÛÛiV>Ê`iÊÀiÃÌÊ`iÊÃÊÌi«ÃÊ`iÊ>Õ>`Ê >À`i]ÊÀiâÊÞÊ,`À}Õiâ]ÊÓä£Ó®° ÊvÕVÊ`iÊ>ÊiÌ>«>Êi`ÕV>ÌÛ>Ê>Ê>ʵÕiÊÃiÊ >}>ÊÀiviÀiV>]ÊÃiÊÀiVViÊ>Ê ViÌÀÊi`ÕV>ÌÛÊÕÊ«>«iÊ`ÃÌÌÊiÊÀi>VÊ>ÊVÊ`iÊÃÕÊ>Õ>`°Ê
(26) ÕÀ>ÌiÊiÊ Ãi}Õ`ÊVVÊ`iÊ>Ê `ÕV>VÊv>ÌÊÞÊiÊÌ`>Ê>Ê `ÕV>VÊ*À>À>]ÊÃiÊÃVÌ>Ê `iÊ>ÊiÃVÕi>Ê>ÞÕ`>Ê>Ê>ÃÊv>>ÃÊiÊiÊVÕ`>`VÕÃÌ`>Ê`iÊÃÊiÃÌÕ`>ÌiÃ]Ê`iÊ> Ê µÕiÊÃÊÃiÀÛVÃÊÊ«À}À>>ÃÊiÃV>ÀiÃÊÃi>ÊiÊÃi}Õ`ÊÀiVÕÀÃÊ>ʵÕiÊ>VÕ`iÊ VÕ>`ÊÊ«Õi`iÊVÕ`>ÀÊ>ÊÃÕÃÊ ÃÊvÕiÀ>Ê`iÊ À>ÀÊiVÌÛ]ÊÃÊ«ÀÊ`iÌÀ?ÃÊ`iÊ >Ê>ÞÕ`>Ê`iÊÃÕÃÊv>>Àià À>}Õi>]ÊÀiâÊÞÊ6>Ài>]ÊÓ䣣ÆÊ >L>]ÊÀ>`>iÊÞÊ iÀi>Ã]ÊÓä£Ó®°ÊÊi``>ʵÕiÊ>ÕiÌ>Ê>Êi`>`Ê`iÊ>Õ>`ÊÞÊ`ÃÕÞiÊ>Ê`i>`>ÊÃV>Ê`iÊëÀÌiÊ>Ê>ÃÊv>>Ã]ÊiÊ«>«iÊ`iÊ>ÊiÃVÕi>ÊiÊÀi>VÊ>ÊVÊÃiÊ Û>Ê`vÕ>`°Ê ÃÌÊ >Ê«ÀÛV>`ʵÕiÊiÊÌiÀjÃÊ`iÊ>ÊÛiÃÌ}>VÊiÊiÊLÊ iÃVÕi>VÊ ÃiÊ >Þ>Ê ViÌÀ>`Ê «ÀV«>iÌiÊ iÊ >Ê iÃV>À`>`Ê L}>ÌÀ>Ê v>V>ÊÞÊ>`iÃViV>ÊÌi«À>>®ÊÞÊiÊ>Ê`iÃÊÊiVÌÛ>Ê`iÊiÃÌ>ÊÀi>VÊ ÃiÀÛVÃÊiÃV>ÀiÃÊ`iÊ>«ÞÊ>Ê>ÃÊv>>î°Ê>ÊvÀ>VÊ`ëLiÊÃLÀiÊiÊ 18. -- ÊäÓ£ÎnÈ{ÈÊUÊ,iÛÃÌ>ÊÌiÀÕÛiÀÃÌ>À>Ê`iÊÀ>VÊ`iÊ*ÀviÃÀ>`]ÊnÈÊÎä°Ó®ÊÓä£È®]Ê£ÇΣ.
(27) Percepción del profesorado de Enseñanza Secundaria Postobligatoria…. «>«iÊ µÕiÊ Õi}>Ê ÃÊ ViÌÀÃÊ iÊ >Ê i`ÕV>VÊ `iÊ VÊ `iÊ >Õ>`Ê iÊ iÌ>«>ÃÊ i`ÕV>ÌÛ>ÃÊ«ÃÌiÀÀiÃ]ÊiÊ>ÃʵÕiÊ>ÊvÕVÊ`iÊVÕÃÌ`>ÊÊiÃÊÌ>ÊÀiiÛ>Ìi]ÊiÃÊ Ài>ÌÛ>iÌiÊÌ>`>°Ê*ÀÊiÃÌiÊÌÛÊiÊ«ÀiÃiÌiÊiÃÌÕ`Ê«ÀiÌi`iÊVViÀÊ>Ê «iÀVi«VʵÕiÊÌiiÊiÊ«ÀviÃÀ>`Ê`iÊ>Ê `ÕV>VÊ-iVÕ`>À>Ê*ÃÌL}>ÌÀ>Ê iÃÌÕ`ÃÊ`iÊ >V iÀ>Ì]ÊÀ>VÊ*ÀviÃ>Ê`iÊÀ>`Êi`ÊÞÊ*À}À>>ÃÊ`iÊ. >«>VÌ>VÊ*ÀviÃ>ÊV>Ê* *®ÊÃLÀiÊÌÀiÃÊ>ëiVÌÃÊViÌÀ>iÃÊiÊ>ÊÌiÀ>VVÊiÃVÕi>V\ÊiÊ«>«iʵÕiÊ`iLiÊÕ}>ÀÊ>ÊÃÌÌÕVÊiÃV>ÀÊiÊ>Êi`ÕV>VÊ`iÊ VÊ`iÊÃÕÊ>Õ>`Ê«iÀëiVÌÛ>Ê>V>`jV>®]Ê>Ê>«iÀÌÕÀ>Ê`iÊÃÊÀiVÕÀÃÃÊiÃV>ÀiÃÊiÊ«iÀ`ÃÊÊiVÌÛÃÊ«iÀëiVÌÛ>ÊÊiVÌÛ>ÊÊiÝÌÀ>VÕÀÀVÕ>À®ÊÞÊ>ÊÌiÀ>VVÊ iÌÀiÊ ÃÊ Ìi«ÃÊ iÃV>ÀiÃÊ ÞÊ iÊ ÀiÃÌÊ `iÊ Ìi«ÃÊ ÃV>iÃÊ `iÊ >Õ>`Ê «iÀëiVÌÛ>ÊÃV>®° ,iëiVÌÊ>Ê>Êperspectiva académica]ÊÃiÊ >Ê`ivi``Ê>ÊiViÃ`>`Ê`iÊ>«V>ÀÊ ÃÊ«ÀV«ÃÊ`iÊ>Êi`ÕV>VÊ`iÊVʵÕiÊÃiÊÀiV}iÊiÊÃÊVÕÀÀVÕÃÊiÃV>ÀiÃÊ iÊVÀ«À>ÀÃÊiÊÃÊV>ÃÃÊiʵÕiÊÊÃiÊ >}>ÊÀiviÀiV>Ê>ÊiÃÌ>Êi`ÕV>VÊ >}Ê ÞÊÕ}]ÊÓ䣣®°ÊÃÊiÃÌÕ`ÃʵÕiÊiÝ«À>ÊÃÊiiiÌÃÊV>ÛiÊ«>À>Ê`iÃ>ÀÀ>ÀÊ Õ>Êi`ÕV>VÊ`iÊVÊiviVÌÛ>ÊiÊVÕ>µÕiÀÊVÌiÝÌÊ`iÃÌ>V>ÊVÊÌ>iÃÊ>Ê>Ê i`ÕV>VÊ iÃV>À]Ê >Ê vÀ>VÊ `iÊ «ÀviÃÀ>`Ê ÞÊ >Ê VÀ«À>VÊ >Ê VÕÀÀVÕÊ iÃV>ÀÊÊÞÊ7 ÞÕ}}]ÊÓ䣣®°Ê ÊÀiëiVÌÊ>Ê>Ê«Ê`iÊ«ÀviÃÀ>`]Ê«ÀÊÕÊ>`ÊÃiÊÀiVViÊ>Ê«ÀÌ>V>Ê`iÊiÃÌ>Êi`ÕV>VÊ«>À>ÊiÊ>Õ>`]Ê Ì>ÌÊ >Ê ÛiÊ }iiÀ>Ê VÊ `iÃ`iÊ «iÀëiVÌÛ>ÃÊ iëiVvV>Ã]Ê VÊ >Ê `ÕV>VÊ ÃV>Ê*>À]ÊÓä£ä®ÊÊ>Ê `ÕV>VÊ Ã«iV>Ê*>À]ÊÓä£Ó®°Ê*ÀÊÌÀÊ>`]ÊÃiÊÀiVViÊViÀÌ>ÊVÃÃÌiV>ÊiÌÀiÊ>ÊÌiÀ>ÊÞÊ>Ê«À?VÌV>°Ê
(28) iÃÌ>V>ÊVÊÌ>ViÃÊ>ÊiÃV>Ã>ÊvÀ>VÊiëiVvV>Ê`iÊÃÊ`ViÌiÃ]Ê>ÊÀ}`iâÊ`iÊÃÊÌi«ÃÊiÃV>ÀiÃÊ ÞÊ >Ê >`iVÕ>VÊ ÞÊ Ài`ÕV`>Ê `ëL`>`Ê `iÊ ÃÊ ië>VÃÊ `iÊ ÃÊ ViÌÀÃÊ i`ÕV>ÌÛÃÊ]ÊÓäänÆÊii]ÊÓä£ä®°Ê>ÊVÕÃÊ`iÊÕ>Êi`ÕV>VÊ`iÊVÊiÊ>Ê vÀ>VÊV>Ê`iÊ«ÀviÃÀ>`ÊÃiÊÛiiÊÀiÛ`V>`Ê`iÃ`iÊ >ViÊ`jV>`>ÃÊ-iiÌ]Ê£nn®]ÊÃʵÕiÊ>ÃÊÀivÀ>ÃÊÀiViÌiÃÊ`iÊÃÊ«>iÃÊ`iÊiÃÌÕ`Ê >Þ>ÊÃÕ«ÕiÃÌÊV>LÃÊ«ÃÌÛÃÊiÊiÃÌ>Ê`ÀiVV°Ê>ÊVÀiViÌiÊLÕÀVÀ>Ìâ>VÊ`iÊ>ÊiÃÌÀÕVÌÕÀ>Ê`iÊÃÊViÌÀÃÊi`ÕV>ÌÛÃÊÊv>VÌ>Ê>ÊviÝLâ>VÊ`iÊië>VÃÊÞÊÌi«ÃÊ iÃV>ÀiÃ]ÊÞÊÃÊiÊ>µÕiÃÊV>ÃÃÊiÊÃʵÕiÊÃiÊ>Ö>ÊiÊ`iÀ>â}Ê`iÊÃÊiµÕ«ÃÊ `ÀiVÌÛÃ]Ê>Ê`ëÃVÊv>ÛÀ>LiÊ`iÊ«ÀviÃÀ>`ÊÞÊ>ÊÛÕÌ>`Ê`iÊ>Ê>`ÃÌÀ>VÊiÃÊ«ÃLiÊ`iÃ>ÀÀ>ÀÊ«ÀÞiVÌÃÊi`ÕV>ÌÛÃÊ`ÃÌÌÃ]Ê``iÊ>Êi`ÕV>VÊ`iÊ VÊ`ÕÀ>ÌiÊiÊ À>ÀÊiVÌÛÊÃiÊ >ViÊ?ÃÊÛ>Li°Ê. ÊÀiëiVÌÊ>Ê>Ê«iÀëiVÌÛ>Êextracurricular]ÊiÃÌiÊÌÀ>L>ÊÃiÊViÌÀ>ÊiÊ>Ê «Ê`iÊ«ÀviÃÀ>`ÊÃLÀiÊ>Ê>«iÀÌÕÀ>Ê`iÊ >ÃÊ ÃÌ>>ViÃÊ i`ÕV>ÌÛ>ÃÊ `iëÕjÃÊ`iÊ À>ÀÊiVÌÛ]ÊVÊ>ÃÊ«V>ViÃʵÕiÊiÃÌiÊ iV ÊÌiiÊiÊ>ÊviÀÌ>Ê `iÊÃiÀÛVÃÊ`iÊVÊ«>À>ÊiÊ«À«Ê>Õ>`ÊÞÊ>ÊVÕ`>`ÊiÊ}iiÀ>°Ê ÊiÊ >VÌÕ>ÊVÌiÝÌÊ`iÊVÀÃÃÊiVV>]ÊÃÊ>VÕiÀ`ÃÊ`iÊÕÃÊV«>ÀÌ`Êjoint use agreements®ÊiÌÀiÊiÃVÕi>ÊÞÊVÕ`>`Ê >Ê`iÃÌÀ>`ÊÃiÀÊÕ>Ê«VÊiviVÌÛ>Ê«>À>Ê>ÕiÌ>ÀÊ>Ê«>ÀÌV«>VÊiÊÃÊ«À}À>>ÃÊÃÊÕÊVÀiiÌÊ«ÀÌ>ÌiÊ `iÊ VÃÌiÊ iVVÊ >viÕÀÊ et al°]Ê Óä£ÎÆÊ >ÌiÀÃÊ et al°]Ê Óä£{®°Ê -Ê -- ÊäÓ£ÎnÈ{ÈÊUÊ,iÛÃÌ>ÊÌiÀÕÛiÀÃÌ>À>Ê`iÊÀ>VÊ`iÊ*ÀviÃÀ>`]ÊnÈÊÎä°Ó®ÊÓä£È®]Ê£ÇΣ. 19.
Documenti correlati
Finalmente, transmite anualmente a los firmantes del CCNL (convenio colectivo nacional del trabajo) un informe especial sobre el estado de actuaciones del Código
RESUMEN: Este trabajo hace un análisis de la introducción del contrato de arrendamiento de servicios en la formulación del código civil como la estructura básica
– Tradurre la soluzione di un problema in una scrittura matematica in riga, stimarne il risultato, eseguire il calcolo con una calcolatrice, confrontare il risultato con la stima
The aim of the present study was to assess in a Mediterranean environment (1) the response of two mature stands of switchgrass varieties (Alamo and Blackwell) to a double
The pattern of LVH that we observed in the young soccer players reflected the characteristics of the training program these athletes undertook, i.e., a combined endurance and
i) Repensar el trabajo: Tal como lo hemos expuesto anteriormente, la digitalización está cambiando las formas de trabajar.. podemos seguir pensando el trabajo en
TENDENZE PARADIGMI E PROGETTI PER UNA MODERNA CONCEZIONE DELLA MUSICA E DELLO SPORT..
Riguardo al primo aspetto non è mancato chi, tra i primi commentatori della norma, ne ha evidenziato l’irragionevolezza, sollevando più di qualche dubbio sulla sua costituzionalità