• Non ci sono risultati.

Inventario di Spinetta Campogregoso

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Condividi "Inventario di Spinetta Campogregoso"

Copied!
10
0
0

Testo completo

(1)

35

° GIORNALE LIGUSTICO

IV.

Nota, quod debet esse aliud privilegium factum per dictos barones dicto tempore; videlicet quod debent habere libertatem in T y ro et terciam partem cathene et casale Sancti Georgii et multa alia ut continetur in Chronaca Cafari. Sed istud privilegium non est in Ianua nec ultramare; tamen audivi dicere Domino Philippo de Monteforti domino T y r i quod unus consul januensis in Syria vendidit unum nostrum privilegium melius quod habebamus ; unde potest esse quod fuit istud, sed noluit dicere no­ men consulis nec tenorem privilegii.

(Dall'Jurium septimus, c.° 68, v.°).

INVENTARIO DI SPINETTA

D A C A M PO FR EG O SO

Dopo che Genova nel 1421 fu caduta in potere del Duca

di Milano, Tomaso da Campofregoso deposto il dogato, si

ridusse con tutti i suoi ad abitare in Sarzana, la cui signoria

gli era stata assegnata nell’ atto di convenzione stipulato col

Duca per l’ abbandono del dogato e della città, impotente

ormai a resistere ai nemici interni ed esterni, che da ogni

parte lo stringevano (1). Ma a ciò non s’ indusse senza che

egli ottenesse altresì una buona somma di danaro ; siccome

Spinetta suo fratello, dopo aver alquanto resistito, consegno

per 15 mila fiorini alle armi ducali Savona, che, secondo una

testimonianza contemporanea, aveva usurpata (2), sebbene fin

dal 1416 fosse stato eletto dal fratello doge, in governatore di

quella città e di tutta la riviera di ponente (3). Altri uffici

aveva questi innanzi sostenuto, chè nel 1410, essendo G e­

(1) St e l l a, Ann. Gen. in Mu r a t o r i, R. I. S. , X V I I , 1283 e segg. Lu n i g , Ccd. Ital. Dip., IV , 1991 e segg.

(2) B osco, Consilia, Lodani, Castellana, 1620, p. 485. (3) St e l l a, op. cit., 1267.

(2)

G IO R N A L E LIGUSTICO

3 5

1

no va governata da T eo d oro di Monferrato, andò capitano a

Pera, poi cinque anni dopo, nel dogato di Giorgio Adorno,

castellano a Caffa; e fu mandato quindi nel 1417 contro T o ­

maso Malaspina marchese di Cremolino, il quale si era chia­

rito protettore del ribelle Raffaello Montaldo (1).

Ridottisi i Fregoso in Sarzana presero dimora nel forte di

Sarzanello, che a que’ tempi era sempre nelle condizioni pri­

mitive , e la sua conformazione consentiva ad una famiglia

signorile ed assai numerosa di potervi abitare ; poiché eravi

il palazzo difeso dalla gran torre quadrata, già residenza de’

v e sc o v i di L u n i , lavoro anteriore al secolo X I , mantenuto,

senza importanti modificazioni, dai pisani nel trecento, inco­

minciato quindi a ridursi a forma alquanto diversa, secondo

le n u o ve esigenze m ilitari, fra il 1492 e il 1494 dai fioren­

tini per opera dei loro ingegneri, Francesco di Giovanni

detto il Francione e Luca del Caprina , e finalmente ridotto

a t e r m in e , specie nella parte che guarda il m are, secondo

anche o ggi si v e d e , dai genovesi nel corso degli anni 1498

al 1502.

Spinetta da Campofregoso prese stanza egli pur nel ca­

stello, dove condusse la moglie Ginevra figlia di Giangaleazzo

M anfredi Signore di Faenza e sorella della Marzia, che aveva

sposato suo fratello Tom aso. Ma egli quando contrasse questo

m atrim on io era già vedovo di una donna, il cui nome ri­

m ase ign oto ai genealogisti, e dalla quale ebbe fra gli altri

un figlio suo omonimo, donde 1’ attribuzione a lui, già morto,

di atti appartenenti a questi. In fatti il Litta lo fa sempre

v iv o nel 1445, asserendo com’ ei fermasse accomandigia con i

fiorentini, mentre i documenti ce lo dicono morto nel 1425,

e il fatto, se fosse vero (2 ), spetterebbe al figliuolo. Cosi lo

(1) St e l l a, op. cit. 1267, 1274. Li t t a, Fani. Fregoso, Tav. IV.

(3)

3

5

2 G IO R N A L E LIGUSTICO

stesso autore, oltre all’ aver ignorato di qual famiglia fosse

Ginevra, assegna a Spinetta tre soli figli dimenticando affatto

gli altri ( i ) .

Che la sua morte sia avvenuta nel 14 2 5 11011 Pu0 metteisi

in dubbio , poiché il 3 di agosto di quell anno l'omaso da

Campofregoso e Ginevra, « cum magnificus vir Dominus Spi­

neta, natus recollende memorie magnifici viri Petri de Campo­

fregoso decesserit hoc presenti anno de mense Iunii pioxime

preteriti ab intestato », si costituiscono tutori ed ammini­

stratori dei figli minorenni Alessandrino, Nicolosino , Gian-

galeazzo, Teodorina e Maria, il primo di tutti, 1 altra sola­

mente di Giangaleazzo e Maria, i due nati da lei (2). Dove

e in quali circostanze sia morto Spinetta non è dato nello

stesso modo accertare; ma si potrebbe supporre che ciò av­

venisse nella guerra combattuta in quell’ anno dai Fregoso

e loro aderenti contro la fazione nemica dei genovesi e del

duca di Milano, per riacquistare la signoria della citta; fatto

d’ armi dove rimase gravemente ferito il fratello G io van n i,

1’ eroe di Bonifacio (3).

La vedova ed il fratello Tomaso costituiti tutori, adiven­

nero alla compilazione di un esatto inventario di tutto quanto

si trovava nella abitazione del defunto, e gli apparteneva, non

che dei suoi crediti, ed è il documento che riferisco qui per

intero (4).

Millesimo c c c c x x v Indictione iij secundum cursum Serzane die iiij mensis Augusti. Cum magnificus et excelsus dominus dominus Thom as de Campofregoso natus recollende memorie magnifici domini Petri de Campo­ fregoso et magnifica domina Zenevria nata recollende memorie magnifici et

(1) Op. cit. T av. cit.

(2) Arch. notarile di Sarzana, Atti di Andrea q. ser Jacobini GriJJi.

(3) St e l l a, op. cit., 1293.

(4)

G I O R N A L E LIGUSTICO 353

excelsis dom ini domini Iohannisgaleaz olim favencie etcet. domini et con­ sors rellicta recollende memorie magnifici domini Spinete de Campofregoso nati prefati quondam domini Petri et Germani prefati magnifici domini

I hom e fuerint hoc presenti anno die heri tercio presentis mensis Augusti tutores et administratores legitimi dati et constituti Alexandrino, Nicolo- xino, Io h an nigaleaz, Theodorine et Marie omnibus minoribus et pupillis ac filiis et filiabus legiptimis et naturalibus prefati quondam domini Spi­ nete. V id e lic e t ipse magnificus dominus Thom as omnibus et singulis dictis filiis et filiabus minoribus et pupillis ut supra, et ipsa magnifica domina Z en evria dicto Iohannegaleaz et Marie filio et filie suis minoribus et pupillis ut supra per spectabilem et egregium virum dominum Petrum de M o ntesorro honorabilem vicecomitem Serzane etcet. ut patet de dicta tutella publico instrumento scripto et rogato manu mei notari infrascripti dicta die tercia presentis mensis Augusti. Idcirco prefati magnificus do­ m inus T h o m a s et magnifica domina Zenevria tutores et administratores dati et constituti ut supra scientes et cognoscentes ex constitutione aucto­ ritatis benigne legis ad invenctarii confectionem de bonis et rebus ispo- rum m inorum se se teneri et obligatos fore hoc publicum invenctarium de bonis et rebus dictorum minorum premisso signaculo venerabile sancte c r u c is , m anibus propriis ipsorum tutorum in hunc modum facere pro­ curarunt.

In prim is nam que dixerunt et asseruerunt ipsi tutores se in bonis et rebus dictorum minorum res et bona mobiles infrascriptas invenisse vi­ delicet.

E t prim o in uno Marzapano (i) fermalios quadragintaquinque de auro cum zafirris perlis et barassiis.

Item ferm alium unum de auro cum perlis et uno barassio.

C ofan etu m unum de ebure nigro cum uno anulo adamantis in tabula. A n u lo s sex de auro cum uno robino duobus smeraldis tabula una ada­ m antis cum duabus costetis. U no lilio. Verghetam unam de auro et roxe- tam unam de granata. Item anulum unum cum barassio in octo cantulis. Item grupetum unum de perlis. Grossis numero trecentum decem et octo. C rucem unam de argento cun perlis quindecim. Item unum Agnusdey.

Item cofanetum unum de ebure in quo erant crux una parva et unum A g n u sd e y de argento deaurato. Item collanam unam de auro cum perlis septuaginta septem cum barassiis septem et uno zafirro. Item bursam unam cum ducliatis de auro M ille quingentis septuaginta sex. Item

cor-( i ) È i l M a s s a p a n tim d e lla b a s s a l a t in it à c io ò cassetta C f r . D u C a n g e . G i o r n . L i g u s t i c o A n n o X I .

(5)

354

GIORNALE LIGUSTICO

rigiam unam de argento deaurato fulcitam a capite usque ad finem. Tovaliolam unam cont.stani ad aurum involutam uni vultergio novo. Zebellinos duos de portando ad collimi. Perlas quadringentas quadraginta octo in uno filio. Corrigiam unam albam de argento deaurato. Corri­ giam unam de cremexi de argento deaurato. Corrigiam unam de vii idi scuro de argento deaurato. Corrigiam unam de cremexi cum fulcimento albo. Corrigiam unam de celesti de fulcimento argenti deauiati.

In uno coffano res infrascriptas videlicet : Palmos duos velluti de cre­ mexi ad medium pillum. Cortelleriam unam fulcitam gladiis quatuor cum manicis de argento et cum una forcella de argento. Basalarium (t) unum. Corrigiam unam dicti Alexandrini de argento. Certas copetas de argento unciarum circa quatuor. Gladium unum cum manicho de argento in una vagina. Certum fulcimentum de argento a mula libre unius vel circa.

In alio coffano invenerunt res infrascriptas videlicet : Clamidem unam nigram dicti Alexandrini. Caputegium (2) unum panni nigri dicti Alexan­ drini. Caputegium unum panni nigri dicti Nicoloxini. Mochias (3) duas de roxea dictorum Nicoloxini et Alexandrini. Zorneas duas de camucato albo pro dictis fratribus. Vestem unam de camucato violeto pro dictis fratribus. Nucham (4) unam de zeteni (3) de cremexi fodratam dossiis. Vestem unam pro dicto Alexandrimo vellutati nigri fodratam dossiis.

In alio coffano invenerunt res infrascriptas videlicet: Copertorium unum de brocliato de auro pro infantulis fodratum panciis de vario. Clamidem unam a domina de roxea de grana. Nucham unam a puella de chamocato violato fodratam ventribus. Par unum cirothecharum vellutati nigri fodra- torum martulis. Vestem unam a puero de vellutato nigro retineto. Librum unum dantis in parvo volumine. Vellatam unam a domina pro balneo cum frixo de auro. Par unum cirothecharum de camussio fodratorum marturis. Zebellinos sex integros. Sognam unam cum certis peciis zebel- linorum. Copertorium unum velluti celestis a lecto fodratum bochassino albo. Manutergia sex. Trezzam unam a domina velluti vellutati de bro- chato aureo. Psalterium unum in parvo volumine.

In alio coffano invenerunt res infrascriptas videlicet : Vestem unam ab

( 1 ) S p e c ie di c o lt e llo . ( 2 ) C a p p u c c io o c a p p e llo . ( 3 ) S o p ra m a n ic h e la r g h e ca d e n ti.

( 4 ) P ic c o la b e r r e tta ch e c o p r iv a la n u ca e p a rte d ella so m m ità del c a p o , s im ile a q u e lla ch e usan o a n c h e o g g i i p r e ti, la q u a le a G e n o v a si dice s e g u ita , d a ll’ a n tic o v o c . m il it . c o l q u a le v e n iv a in d ic a ta la d ife sa ch e s o le v a s i p o r ta r e so tto 1’ elm o .

(6)

G IO R N A L E LIG U ST IC O

355

hom ine de rosea fodratam collibus de zebellino et cum manicis fodratis de zebellino . V estem unam ab homine de vellutato nigro fodratam mar- turis. \restem unam ab homine de vellutato nigro brachatam ad argentum fodratam zebellinis. Vestem unam ab homine de vellutato de cremexi fodratam zebellinis.

In alio coffano invenerunt res infrascriptas videlicet: Stregionum unum de pennis pavonorum . T rezzas duas de vellutato de cremexi. Nucham unam de roxea diete Theodorine. Biretum unum ab homine velluti de crem exi ad pilum nigrum fodratum zebellinis. Biretum unum ab homine vellu tati n igri fodratum de bivera. Par unum manicharum magnarum de d ossiis. C aputegium unum ab homine stampatum de roxea. Paria duo m anicharum strictarum a domina unum de foynis et aliud de marturis. N u ch am unam de zeteni vellutati de cremexi ab homine fodratam ven­ tribus dossorum . Vestem unam ab homine vellutato de nigro fodratam dos- sibus. N u ch am unam ab homine de vellutato nigro fodratam ventribus dossorum .

In alio coffano invenerunt rex infrascriptas videlicet : Par unum mani­ charum a dom ina de vellutato celesti brochato ad aurum. Radium unum de auro cum certis aliis bordaturis a cortina. Cingulum unum de argento dicti N ico lo xin i. Vestem unam a domina de roxato cum aliquibus dossiis ad m anichas. Nucham unam a domina de vellutato nigro brochato ad aurum fodratam bochassino. Nucham unam a domina de vellutato de crem exi cum certis bordaduris. Vestem unam a domina de camuchato vio- leto cum m anicis strictis fodratam dossiis. Gonelectam unam a domina de velu to de crem exi. Tabernaculum unum de ebure cum figura crucifixi. V estem unam a domina velluti viridis cum aliquibus bordaduris. Vestem

unam a dom ina vellutati cellestis brochatam ad aurum cum ma­

nicis strictis fodratam armellinis. Vestem unam a domina vellutati de crem exi brochati ad aurum cum manicis ad alletas fodratam euxetis. V e­ stem unam a domina velluti vellutati de cremexi brochati ad aurum cum

m anicis fodratis he zebellino.

In alio coffano invenerunt res infrascriptas videlicet : Bacille unum de argento a barbitonssore. Piatos duos magnos de argento. Piatos duos m ediocres de argento deaurato. Scutellas octo et scudellinos octo de ar­ gento. F lasch o s duos magnos de argento. Bacilia duo magna de argento albo. B acile unum de argento deaurato. Candelabra sex de argento. G ob elletu m ( i) unum de argento deaurato altum , cum choperchio.

(7)

G IO RN ALE LfG USTICO

gninos duos de argento deaurato. Tacias duas magnas de argento prò refrigerando. Tacias sex de argento cum pedibus. Salerias duodecim de argento. Busseletum unum de argento pro aromatibus. la c ia s sex de ar­ gento martellatas. Quadretos duodecim de argento. Incisoria duo de ar­ gento rotonda. Stagnaretos duos de argento albo. Gobeletum unum de argento deaurato cum choperchio. Choclearia duodecim de aigento. Item fulcimentum unum de roxea ab equo fulcitum argento. Perlas tre­ centas triginta Marie suprascripte.

In alia cassia invenerunt res infrascripta videlicet : Gausapia (i) tredecim. Lentiamina sedecim. Cortinam unam a lecto de tela subtilli.

In alia cassia invenerunt res infrascripta videlicet : Gausapia quatorde- cim. Manutergia decem et novem. Guardanapos (2) decem et octo. Manu- tergia viginti duo. Cultrem unam albani a lecto. Cultrem unam de burdo. Librum unum tragediarum Senece in cartis glossatum magni valoris.

In alio coffano invenerunt res infrascripta videlicet : Nucham unam ab homine de roxea cum uno rotondo. Dagham unam fulcitam argento. Par unum calçarum de argento. Cingulum unum de cellesti fulcitum de ar­ gento. Gausapia duo. Corrigiam unam de vellutato de cremisi fulcitam de argento. Biretum unum ab homine velluti de cremexi fodratum de zebel- linis. Vestem unam vellutati de cremesi fodratam dossiis. Cortelleriam unam cum tribus gladiis de manicis de argento et una forcela de ar­ gento. Vestem unam ab homine de roxea fodratam panno albo, \estem unam ab homine velluti nigri fodratam pellibus linceis.

Prefatus magnificus dominus Thomas dixit et confessus fuit coram me notario et testibus infrascriptis habuisse de rebus et bonis predictorum minorum pecunias et res infrascriptas videlicet post obitum prefati do­ mini Spinete.

Et primo in auro florenos mille quingentos sexdecim. Item in argento grossos florentinos numero quinque millia quingentos viginti sex. Bacille unum argenti. Stagnarias duas argenti deaurati cum veste. Scutellas qua­ tuor de argento. Scutellinos quatuor. Incisoria duo argenti rotonda. Go- beletos sex de argento cum pedibus. Tacias sex de argento pichatas. Busseletum unum de argento pro aromatibus. Saleriam unam de argento. Piatos duos de argento. Forcellas duas de argento. Quadretos sex de argento.

( 1 ) S p e cie d i t o v a g l ia o m a n tile .

( 2 ) A r n e s e di le g n o o di m e ta llo su l q a a le si rip o n e v a n o i v a s i da m en sa, a ffin c h è n o n si in ­ su diciasse la t o v a g l ia , eJ an ch e sp e cie di t o v a g lio lo di t e la p e r lo stesso u fficio .

(8)

G IO R N A L E LIG U ST IC O

357

Item invenerunt dictos minores et heredes debere recipere ab infra- scriptis personis et comunitatibus florenos et pecuniarum quantitates et sum m as ex causis infrascriptis ut infra, videlicet : Et primo.

A m ontibus Comunis Florencie florenos octo millia ducentos quinqua­ ginta, et plus et minus ut in libris dictorum montium scriptum est. Qui floreni suprascripti constant ad rationem florenorum auri novorum flo­ renos quinquem illia.

A C om u nitate Vulterre florenos auri novos quinquemillia. A C o m u n itate Prati florenos auri novos mille.

A b A n to n io Silvestro de Florencia et sociis florenos auri novos m ille .

A Io h an ne M agiolino de Pisis capserio Lucano florenos auri novos m ille depositatos eidem Iohanni per certos cives Ianuenses.

A P au lo de Bardis bancherio in Pisis florenos auri quadringentos. Item quodam creditum et ius petendi et exigendi pro dictis filiis et heredibus q. D .m i Spinete a N icolao de Usano et sociis florenos quin­ gentos auri habitos et receptos per dictum Nicolaum et socios ab Isau A n g e li et sociis consortibus prout patet per librum dicti Nicolai et so­ ciorum .

Item quodam creditum et seu ius petendi et exigendi a dicto Nicolao et sociis florenos ducentos quinquaginta a u ri, quos dictus Nicolaus et socii debent recipere pro dicto q. D.no Spineta, et hodie pro dictis suis filiis et heredibus a dicto Isau et sociis pro promissione facta per dictum Isau et so cio s dicto N icolao et sociis pro dicto q. D.no Spineta.

Item ius absolvendi et liberandi ac finiendi dictum Nicolaum et socios ab hiis de quibus proxime fit mencio.

Item quodam debitum et ius solvendi Comuni Florencie, et seu decem officialibus b aylie Comunis Florencie pro ipso Com uni, quantitatem flo­ renorum auri M C C L , in quibus et de quibus dictus olim D.nus Spineta reperitur et est debitor dictorum decem baylie pro dicto Comuni habitis per dictum o lim D.num Spinetam a dictis decem baylie pro suis negociis, prout patet per libros dictorum decem baylie.

( Segue una lacuna di una pagina e un terzo).

E t ad presens dixerunt et asseruerunt prefati magnifici Domini tutores de bonis et rebus dictorum minorum se se nil aliud invenisse, nec dolo aliquo fecisse quin singula bona et res ipsorum minorum in presenti in­ ventario describerentur seu describantur, protestantes quod si quid de ce­ tero ad m anus vel noticiam eorum de bonis et rebus ipsorum minorum perven erit quod presenti invenctario vel alio manu mei notarii infrascripti,

(9)

358

GIORN ALE LIGUSTICO

seu alterii notarii, addi facient et describi, et quod in predictis nulla lignitate usi sunt nec in futurum uterentur, et reliquerunt spacium supra scriptum.

(Segue una lacuna di un ter^o di pagina).

Lectum apertum et publicatum fuit presens invenctarium de mancato et commissione prefatorum D.norum tutorum per me Andream de Griffis de Sarzana notarium publicum infrascriptum in Rocha Castri magni Sar zane coram et in presentia prefati D.ni Petri Vicecoraitis suprascripti prò tribunali sedentis in dicto loco in camera cubiculari prefate D.ne Zenevrie ad hunc actum ob reverentiam prefatorum magnificorum D.norum tu­ torum (sic) : qui D.nus Vicecomes omnibus et singulis suprascriptis, causa piene cognita, suam et Comunis Sarzane auctoritatem interposuit pariter et decretum: et presentibus spectabile viro D.no Prospero nato prefati q. D.ni Petri de Campofregoso, Francisco de Boniohanne notai io Ianuense q. Antonii, Francisco Fredi q. Augustini cive Ianuense , Ser Iohanne Griffis q. Ser Bonifacii de Sarzana, et Batista de Rapallo Iohannis, testi­ bus ad hec vocatis specialiter et rogatis.

Come si vede, 1’ inventario è assai ricco vuoi di singolari

oggetti di vestiario, vuoi di ornamenti e

suppellettili

preziose

di gran valore; nè sfuggirà ad alcuno la sua importanza, ove

si consideri la minuta diligenza onde gli oggetti sono indi­

cati e descritti, e la cura usata dal notaro nel determinare

per lo più a chi servissero gli abiti e gli abbigliamenti,

poiché ci consentono utili osservazioni e confi onti pei i co

stumi del secolo X V . Ci mostra altresì quanto fosse doviziosa

questa famiglia, la quale per un certo rispetto può patago-

narsi a quella dei Medici, ed è certamente fra le maggiori, più

potenti e notevoli del secolo X V . Tre sono i libri qui ricor­

dati e cioè un Dante, un psalterio, e le tragedie di Seneca,

volume questo cartaceo ed asserito di gran valore. Quanto

al primo, che non può dubitarsi essere stato la Divina Com­

media, osservo co m e, insieme al libro di preghiere, si trovi

fra le vesti appartenenti « a domina », ossia a Ginevra,

donde si dee credere che anche il Dante fosse di suo uso,

(10)

G IO R N A L E LIG U ST IC O 359

ed ella preferisse questo ad ogni altro libro. E , curioso ri­

scontro , dopo sei anni di vedovanza doveva entrare in quella

famiglia D a Polenta, che fu ultima ospite del gran poeta ;

poiché nel 143 i sposò Ostasio, partecipando con animo virile

a tutti i casi della sua vita avventurosa (1).

V A R I E T À

D

ue

lettere

di

P

apirio

P

icedi

.

Q u e s t ’ uom o non ignoto nella storia civile ed ecclesiastica,

e no verato altresì fra gli scrittori, era nato in Arcola, ma te­

neva nel vicino paese di Vezzano « casa aperta », essendo

di fam iglia assai doviziosa. Dell’ esser suo rende conto egli

stesso nella lettera al Doge ed ai Senatori della Repubblica

di G e n o v a (2), che qui riferisco ; lettera da lui scritta mentre

d im orava a Milano, dove fin dal 1572 aveva ufficio d’Agente

del D u ca di Panna (3).

E ccl.”'o et l ll.mi Signori Pro."' Col.mi,

Q u e l danno che in alcuna occasione ho patito per gli accidenti, che ha portati il m ondo da certi giorni in qua all’ Eccl.za et Ill.me Signorie V V. ho io con ogni patienza tolerato ; non dovendo io haver per male,

(1) M ss. Passerini, Fase. 169 e 197 nella Bib. Naz. di Firenze. —

11

L itta m alam ente dice Ginevra : « non so se figlia o vedova di Ascanio da P olenta » ; e il Passerini , pur indicando il matrimonio di lei con O stasio , non fa alcun cenno delle prime sue n o zze, e della sua vedo­ vanza.

(2) A rc h . di Stato, Litterarum ad ann.

Riferimenti

Documenti correlati

Chissà quante volte hai detto ai tuoi amici frasi di questo tipo; anche tu, quindi, utilizzi le frazioni.. Quando utilizziamo le frazioni nel senso di “frazionare” qualcosa, occorre

Let E be the midpoint of AC, and let F be the midpoint

Le operazioni di addizione di matrici (colonna) e di moltiplicazione di matrici (colonna) per numeri reali permettono di rappresentare i sistemi lineari in una forma intermedia

I 23 secondi sono la misura della durata dell’attraversamento della stazione da parte del treno (dall’inizio della locomotiva alla fine dell’ultimo vagone) e anche la misura

Direzione Generale della Programmazione sanitaria - Ufficio VI Fonte: Elaborazione Banca Dati SDO 2012. Regione Sardegna -

Quindi 2 o più radicali aritmetici si dicono simili quando hanno lo stesso indice, lo stesso radicando e differiscono, eventualmente, solo per il coefficiente.. se i radicali

b.. Scrivere tutte le equazioni di bilancio necessarie a caratterizzare il processo e ricavare l’andamento per le specie chimiche lungo l’asse del reattore.

Interpretando nella teoria dei grafi tale problema si arriva alla seguente definizione: dato un qualunque grafo (orientato o no) un cammino Hamiltoniano è