BERNARDO II I SUCCESSORE DI GUIDONE DI COLOMEDIO.
20 Rimedio che a-
dopera il nuovo arcivescovo per metter riparo ai danni e sconcerti della sua Chiesa.
ineriti disponente d iu in a clemenlia euocali ex d e b ito paslo- r alis offici j quod nobis ine um bit uig ili c u r a e t solerli stu dio uac are co gimur. u t bona et iu r a dicle ecclesie o b se ru e n lu r obnoxia - el successiuis te m p o rib u s q u a n l u m nobis ex a llo p e r - m i t l i t u r felicia susci pi a 1 in c re m e n ta . Sane dicla S ale rn itan a ecclesia q u e longis te m p o rib u s quasi u id u il a li s d e p l o ra m i in comoda lu m ex uacalionibus p lu r ib u s lum ex p r e la to r u m a b - senlia - et ipsorum et ollìcialium m ula tione fre q u e n ti - d a m p n a g r a u i a s u p p o r ta u i t. nani qu o d d o le n ter ref e r im u s nonnulli ihe su /oisli fllij dei domin i nostri cuius prelioso sa nguine ec clesia esl f u n d a l a - e l beali apostoli el euangelisle Malbei cuius co rpus gloriosuin dicla ecclesia S a le rn ita n a recondil r eu e re n - tia ullroietta sue sa lutis im m em o res T e r r a s - Vineas - Ortos. domos - Oliueta - V i r i d a r i a - Vassallos - possessiones. J u r a - et alia b o n a im m o b ilia non nulli p riu ile g ia - I n s tru m e n ta . lit- teras - et caule las ar g e n lu m pa ra m e n la et o r n a m e n ta ecclesie - leclos V a s a - p a n n o s - f r u m e n tu m V inum oleum el a lia u ic tu a - l i a - a n i m a l i a q u o q u e census re d d itu s et alia q u e nobis et di ete d e b e n tu r ecclesie et a lia bona m o b ilia o ccuparunl. e t ea d e tin e n t occupala, ipsaque delenta seu occupala nobis et d i ete ecclesie restitu ere non c u r a u e r u n t n e q u e c u r a n l. Immo ad e o r u m d a m pnalionis c u m u lu m n onnulli Iitleris - in stru m e n tis - et caute lis - sigillis illicitis im m o inde bite fabricalis abulenle s b o n a et i u r a diete ecclesie nec non ecclesiastica beneficia oc- c u p a r u n t - et ipsa de tin e n t occupala - et quod est d e t e s t a b ili u s - ip sorum pretesili ipsa p r o lin u s defendere m o li u n tu r . ex q u o non soliim falsitatis sed eliam sacrilegij - et uiolentie crim en in c u r r u n t. Quare volentes huic morbo q u a n l u m nobis esl pos sibile de o p o rluno p r o u id e r e r em e d io - omnes et singulos ta m clericos q u a m laycos c u iu sc u n q u e Sexus seu condicionis e x is tu n t q u i uel q u e T e r r a s Vin eas Ortos d o m o s - O l i u e l a - V i - r i d a r i a possessiones J u r a , el alia bona im m obilia p r iu ile gia lilteras - Instrum enta caulelas. a r g e n lu m p a r a m e n la e t o rn am e n ta ecclesie lectosVasa pannos. f ru m e n tu m . V inum oleum et alia uic tu a lia - aninaalia census r e d d it u s - et alia q u e c u n -
que - ecclesias seu ecclesiastica beneficia ad nos et dictam ec- clesiam spettantia o cc u p arn n t - seu d e tin e n t occupata, seu q u i litteris instrum enlis. caulelis seu s i g i l l i s - u t p r e m i l t i t u r in de bite fabricalis usi sunt uel u l e n t u r seu eorum prete sili eccle sias b e n e f i c i a - i u r a . possessiones et alia q u ec u n q u e bona de- tineant. se ipsa in debite n r lu n tu r d e t i n e r e - e t R o g a m u s , o r - tamur et obsecramus per uiscera m is ericordie ihe su x pisti-ac merita gloriosi a p o s to li. .. eos et eorum singulos prò p r im o se- c u n d o e t lercio perh e n to rio monenles, q u a l e n u s i n f r a q u i n d e c i m dies a publicatio ne presuntium num eram i is - bona om nia et singula su p rad ic la - que sic n i p rem iU itu r o c c u p a u e ru n l. seu detinent occupala - seu q u o c u m q u e modo ad eos in debite de- u e n e ru n t nobis in te g re r eslituant. el bona ipsa ecclesias et beneficia lib ere et expedite dim itla n l nec se de eis u lle riu s inlrom illant - nec diclis litteris el in strum enlis caulelis seu sigillis u ta n tu r . de celerò quoquom odo. Scientes uero predic la uel aliquod prem issorum nobis m anifesta re seu reuelare in fra dicluni te rm in u m predicla m onitio ne premissa te n e a n lu r. Alioquin in ipsos el ip sorum q u e m lib e l excomunicationis sen- tentiam ferim us in bijs scriptis. a q u a a b alio qu am a nobis absolui non possil nisi iu mortis a rtic o lo conslilulj. Hanc au - tem noslram monilio nem el excomunicationis se ntentiam scribi et publicari o r d in a u im u s per S arracenum blasij n o la rium no strum in Capilulo m aio ris Ecclesie Sale rnitane et nostri s i gilli appensione m u n ir i et nicliilominus ne aliquis diete no stre monilionis et excomunicationis sententiam ig noranliam va- leal allegare - in foribus. . . ecclesie pre lib a le ipsam aflìgi man*- dam us. Dalum in m a iori ecclesia S ale rn itan a Anno domini Millesimo CCC X IIII apostolica sede pasto re u a c a n l e - I n d i c lio - ne XIII Mense nouem bris. die XVIH. presenlibus Religiosis Viris f ra tr ib u s Nicolao. . . sis m o n a ih is monaslerij sanie Marie matris dom ini de N uceria S alern itane diocesis dom ino Raynerio de P a r m a . . . dicli dom ini Archiepiscopi. Palino Noiario dicto Rigardo de Roccapimonte el mullis alijs ta m clericis q u a m laicis. El Ego Sannicensis de feren t - Im peria li a u c to rila le no-
ta riu s Conslitutioni. et o rdinalioni et om n ib u s su p rasc riptis in- l e r f u i el ea de m a n d ato R e u eren d i P atris domin i Archiepisco pi s u p r a d ic li scripsi e t in p u b lic am form am redegi et sig na- r j feci » (a).
ONOFRIO SI RIV O LG I! AL PR IN C IPI! C A R L O , DUCA D I CALABRIA E VICARIO D E L REGNO , PE R O T T E N E R E O R D IN I CONTRA 1 GO V ER N A TO RI D E L L A TER RA D I E B O L I, C H E IN V A RI MODI O L TRAGGIAVANO I D IR IT T I D E L L A SUA C H IE S A .
XLVIJ. E nergic a e coraggio sa si fu la condolla spiegata da Onofrio p e r m c tlere a dovere i violatori de’ d i r i t t i e gli u s u r - palori d e ’ beni della sua Chiesa; ma s ’ in g a n n e r e b b e chi si des se ad inte ndere che a b b i a ella a v u to efficacia d’ im p o r r e fre no e tim o re a c h i u n q u e a ltr o volesse in appresso r e c arle a l t r i dan n i e pregiudizi. Non era no tr a s c o rs i, in f a ll i, che po chi anni d a l l'e p o c a del m onitorio p r e d e tto , quando ecco usci re in cam po i baili e go v ern a to ri della te rr a di Eboli per i m p e d ir e che l’ arcivescovo eserciiasse il suo libero dominio su di un fondo rustico sito in quelle adiacenze, e denom inato
de pecta. La facoltà di farvi c o s tru ire delle siepi e r i p a r i p e r la custodia degli a n i m a l i da pascolo , q u ella r ig u a r d a n t e la recisione degli alb eri q u iv i esistenti , q u ella di p erm e tte re che vi s’ inseguissero ed am mazzassero bestie da c a c c ia , lu tti questi d ir itt i furono a lui in te r d e tti e vietati d a ll’abuso che della loro a u t o r i tà facevano que,’ regi r a p p re s e n ta n ti. Nè a ciò soltanto si lim itav , la dim o s tra zio n e del loro anim o avverso alla Chiesa di S a le rn o : im perocché nel riscuotere le imposte e contribuzio ni d o vute al regio e r a r io d a ’ vassalli della me desima , sparsi p e r gli s i a ti di Olevano e di M o n te c o r v in o , pretendevano d a essi più di quello si erogava dagli altri pos sessori de’ fondi lim itrofi e co n fin a n ti, nu lla bada ndo alla d e bita e conveniente proporzione. E che a ltr o f a r poteva Ono-
frio a r e p r im e r e siffatta t r a c o t a n z a , se non che a v a n za rn e r i corso a chi era a capo del g overno? Or (anlo egli fece e p r a ticò: im p e r o c c h é , esercitando allo ra in q u a l ità di vicario del regno le veci del re Roberto il di lui figlio Carlo duca di Calabria (a), al medesimo e’ si r i v o l s e , manifestandogli le predette in giustizie che riceveva la sua Chiesa e su p p lica n dolo per gli o p p o rtu n i ripari e spedienli. Che poi conforme a’ suoi desideri sia slato il risullam ento di (ale o p e r a z io n e , apparisce da un documento di questo archiv io della mensa , e che passerò a sottoporre agli occhi del leggitore — « In Nomine dom inj dej E te rn j el Saluatoris nostri Jh e su xpisli Anno a b I n c a r n a t o n e eius Millesimo Trecentesimo octaude- cimo Regnante dom ino noslro Roberto dej gralia gloriosissimo Je ru sa le m Sicilie Rege Ducatus A pulie et P rin c ip a tu s Capue p r o u in c ie el fo rc alq u e rij ac Pedismonlis Comite Regnorum suo- r u m Anno nono feliciler Amen. Mense m arcij die vicesimo lercio eiusdem p rim e Indicionis. Apud E bolum . Nos Johel Mas- sa canin us et Rao Potifredus Judices Eboli Barlholo m eus de Asclelino publicus eiusdem te rre nolarius et ln frascrip tj lesles Videlicet dom pnus Jacobus Potifredus miles dom pnus J o h a n nes P otifredus iniles. do m p n u s Jacobus Tuczillus miles. J u dex Riccardus Potifredus. J u d e x Roberlus Massacaninus. J u d e x Guillelm us P otifredus. J u d e x Berardus Cicarus. J u d e x Ja cobus Polifredus. J u d e x Laurencius de A lid o . Nicolaus me- dicus. P ate rn u s medicus - J u d e x P au lu s pip er. M ath eus f e r - r a r iu s . N otarius Polifredus de Coffalo. Nolariu s Angelus de Rosa. Nicolaus a p a lu s. Jachectu s dom inj Salernj. J u d e x P o tifredus de lucasio. Magister Roberlus de Asclelino phisicus.
(a) Parlando Pietro Giannone della elezione di Carlo all’ indicata dignità di vicario generale si esprime nel modo seguente — « Re Ro berto convenendogli portarsi ora in Provenza, ora nell’impresa di Sicilia, sovente iu Fiorenza, in Genova ed altrove, aveva costituito vicario del regno, secondo il costume de’suoi maggiori Carlo duca di Calabria suo figliuolo, di cui perciò abbiamo molli capitoli, falli da lui mcntr'era vicario in assenza di suo padre ». Lib. X X II, cap. I.
Ju d e x Jacobus de Magistro. Riccardus P otifre dus. Jo h e l Po- tifredus. Ja cobus d o m inj T hom asij de o liue lo. J u d e x Thom as de Gisulfo. et p r e s b it e r i Alferius de A bbate de eadem te r r a E b o lj ad hoc s p e c ia lite r vocatj e t rogalj presentj scripto p u - blico dec la ra m us n o ta m facim us et te s ta m u r. quod d u m p r e - scripto die vicesimotercio diclj mensis M a rc ij predicte p rim e Indicionis in prese ncia n obilis et egre gij V ir j d o m inj J o b a n - nis Manselle m ilitis de Salerno J u s tic ia rij et Vicarij Duca- liu m T e r r a r u m p a r c iu m p r in c ip a tu s citra V ltra q u e se rras Mon- to r ij Curiam Regentis et Ju stic ia m decernenlis in dieta te rr a Ebolj A ssistentibus cum eo J u d ic e A ndrea de T roya Judice e t assessore suo et n o ia rio Thom asio de potiniano Actorum N otario p e r Ducalem E x cellentiam sibi dalis essemus ad pe- ticionem et Instanciam V ir j nobilis J o h a n n u c is de T eb ris Vi- c a rij V en e ra b ilis p a t r i s d om inj O n u frij dej el Apostolice Se- dis g ratia Archiepiscopj S ale rnitani Idem dom inus Ju s t ic ia r iu s au c to r ita te q u a r u n d e m lic te ra ru m sibj A ducalj E xcellentia tran sm issa ru m q u a r u m te n o r Iriferius d e c la r a tu r m a n d a u it et In terloquendo p r o n u n c ia u it R obe rto de ysa Baiu lo Baiulacio- ne Casalium Ebolj q u ia vi public e dixil Idem d om inus J u - slicia rius in suo m a ndato el Interlocutorio J a m diclo conslilit Sibj p le narie qu o d Idem d o m in u s Archiepiscopus uel e ius of- ficiales d e b e b a n l et p o le ra n t o r d in a r e Clausuras seu B arricia in Tenim ento Pecte prò a n i m a l ib u s ta n tu m p r o p rjs el q u a - te nus ipsis suis, p ro p rjs a n im a lib u s necessaria v id e b u n tu r et in ilio V ena rj uel a u c u p a r i p io libito V olu nla lis. et a r b o r e s existentes in eo Incidere uel Incidi facere quociens eis Vide- b i t u r e x p e d ir e quod Idem R o b e rlu s de ysa B a iu lu s non mo lesta rci dictum d o m in u m A rchiepiscopum Vicarios f a m i l i a r e s , e t oflìeiales suos s u p e r Clausuris Barricijs construclis uel co n- slruendis prò e o r u m p r o p rij s a n im a lib u s ta m V enacionibus e t aucupacionibus exercendis et Incisionibus A rboruin facien- dis per eum dem do m in u m Archie piscopum uel eius oflìciales in Tenimento predic to . et quod p r e le x tu fide m aio rem q u a n - tita te m pecunie a vassallis diclj d o m in j A rchiepiscopij Casa-
lium olibanj el Monlis Corbinj q u a m a b alijs conuicinis non exigal. nec re q u ir a l . Tehor au lem p redic tarum Ducalium li- cterarum p e r omnia talis esl. Karolus Illustris Je rb u s a le m et Sicilie Regis R o b e rtj prim o g e n ilu s Dux Cala brie ac eius in Regno Sicilie Y icarius generalis Ju stieiario l e r r a r u m su a ru m parcium P r in c ip a tu s deuoto suo salu te m et dilectionem s in - ceram. C o n q u e rilu r Y ene ra bilis p ater Archiepiscopus Sale r- nilanus Consiliarius et fam iliaris p a l e r n u s e t nosler quod Baiulj terre nostre E bolj non pacienles e um dem Archie piscopum Vtj libere lenim enlo suo et sue S alernitane m a io ris Ecclesie qu o d dicitur de Pecla silo in pertinencijs Ebolj p ro h ib e r e d ic u n tu r per eum dem archiepiscopum et oflìciales suos in eodem te - nimenlo C lausure prò suis a n im a lib u s fiant e t m ore solito Barricia c o n s tru a n tu r et quod A rbores existenles in ilio In- cidantur ip sorum nomin e uel p e r eos. q u o d q u e Venaciones ex e rceantur in ibj penitus Interdicunt. et sic q u e r e le s u b iu n - g itu r prediclj B aiulj equalilate m debitam non seruantes a b hom inibus Casalium olibanj el monlis Corbinj Vassallis Ar chiepiscopij m e m oratj m a iorem q u a m ab alijs conuicinis fide prelexlu exigunt pecunie q u a n lita le m . Super q u ib u s nostre Prouisionis Im plorato remedio deuocionj Veslre com miclimus et districte m a n d a m u s q u a te n u s si sic esl cum Vlj re sua ne- mo de J u r e debeat p r o h ib e r j perm icta tis dictum Archiepisco pum nel oflìciales eius dictas clausuras seu B a rric ia prò a n i m alibus la n tu m p roprijs et non alienis el q u a t e n u s ipsis suis proprijs a n im a lib u s necessaria V id e b u n tu r o r d in a re uel fierj facere in Tenimenlo prefato ac in ilio V enarj uel a u c u p a r j pio libilo V olu nla lis. el ar b o r e s p ro p ria s existenles in eo In cidere uel Incidi facere quociens eis V id e b ilu r e xpe dire. pre- fatos Baiulos quod m aio rem fldam a Vassallis dictj Archie- piscopj neq u a q u am ex ig a n l quam a b alijs conuicinis q u in Im - mo equalilatem se ru e n t a uc torila te presencium prohibentes et seruarj per eos huiusm odj ordin acio nem nostram causa d u rante propesila I n u io la b ilile r facienles. Dalum Neapolj sub p a r u o sigillo nostro die decimo Marcij p rim e Indicionis. \ n d e
ad f u lu ra m m e m m oriam et o m n iu m q u o r u m Interest e t In teresse p o le r i t ce rtitu d in e m et cautelai» prece el lnstancia d i clj J o b a n n u c ij V ica rij factum esl de execucione liuiusm odj presens p u b lic u m I n str u m e n tu m per m a n u s mej predicij no- ta r i j B a rtholom e j Siguo meo signa lum . Signis et subscripcio- n ib u s nostrum q u j su p e riu s Ju d ic u m el s u b srrip c io n ib u s p r e - d ic lo ru m le slium ro b o ra tu m quod scripsi ego prediclus B a r- Iholomeus de Ascletino public us Ebolj no ta riu s q u j predictis om n ib u s rogalus In le r f u j et meo signo sig n a u j ».
>J< Ego Q u i su p e r iu s Johel J u d e x Ego Q u j su p e r iu s Rao J u d e x
❖ Ego Jacobus p o tifr e d u s m ile s te s tis su in Ego Johannes p o tifr e d u s m iles le s lis su in
❖ Ego Jacobus tu ccillu s m ile s tes tis su ni
* Ego J u d e x R iccardu s P o tifre d u s te s tis su m E(/o J u d e x R obertu s m a ssa c a n in a te s tis s u m Ego J u d e x la u re n c iu s de A l id o te s tis su m
* Ego J u d e x Jacobus te s tis su m
S e g u o n o l e a l t r i : s o t t o s c r i z i o n i ( a ) .
PR IV IL EG IO D I FED ER IC O I I A FA V O R E D E L L A CHIESA SA L ER N ITA