• Non ci sono risultati.

tffigcrctur per radios li^cis refìexos , qui oculis tantum* mid9 fanis objeSia rrprefentant , non vero tegritu «

O c u l i au t e m fri gi di & b u m i d i , perfpicui at que o m n i u m p a r t i u m ci t i di ff i mi & pulcre politi f u n t , perinde at que aqua , q u o circa ab ejufdem afpe- f t u ecs corroborar)' , fimul ac refici confenta- n e u m e f t . A t q u e hoc fané confilio Ariftoteles A ì e x a n d r u m ill-urn c o g n o m e n t o M a g r . u m infti- H i e n s , ei p e r c e p i t o v i d e t u r , ut i frequenter ac di u t iu s a q u a m v i r i d e m , c l a r a m , & perfpicuam à n t u e r e f u r , oculosque in ipfam fubmergeret : e • j u l q u e rei teftem habemus non c o n t c m n e n d u m J o a n n e t n Me l ue r n in opere p r a t i c o de segritu- d in i b u s o c ul o r u m . C s t e r u m fi nul l a f o nt i u m , a u t f l u v i o r u m i nf pi ci e n d o r um facultas fuerit , ocul'S p r o f i t t o ex aquas f r i g i d a , cl arae, Se per. lpicua; i n p ó u i m v i r i d e m infufa: c o n t u i t * ca­ meni accedet c o m m o d i t a s .

fe& u tn a ta s , curare v a l e n t, quo caju num quam é g r c t a r e n t . In loc'S n im is f ì c c i s, & •Lenti! a tis v a p o r ib u s Juis nim iam a eris g r a v ita te m m in u u n t,

q u a p lu s j u jlo tnfenfibìlem p erfp ira tio n em pronto» i x t , & p b le g m cn es p a r i t . Jn a l iis au tem ae.

rem h u m idu m & n u biloju m f a c it p e r fp ira tio n t ad* v t r ju m , p r a je r tim f i a q u a J la g n a v e r m t , & tunc

cachexiam , b ydropem , & a lt cuori do feorbu tu m o d • e r itu r . C a teru m aqu as flu e n te* a tte n te n im is in • f p ic tr e v e r tig in e s g ig n it : noni p e r n ervutn e p tu cum cerebro in ordin atu s m c tu s comm unte a tu r ,

qu i a q u a b ilem Jucci n e rv e i fih x u m tu r b a n d o, ta* lia p ro d u c it J y m p tb o m a ta

S E G u N D

0

M , ( i

7

) S p e c u ! u m , quod & ipfurrt Utique o c u l o r u m a ci e mc a de m ratione exci t ar e pu«

t a n d u m e f ì . O c u l u s namque levis eft & l u c i du ? , ac Ipler.didus infìar fpcculi, quod t u m experien» t i a i n ì c r t i r r , ; s corflat, t u m a P l i n . q u o qu e lib. i l . c. 3 7 . oflendirtir. O c u l i s , i r . q u i t , ab» foluta vis f p e c u l i , adeequc, u t t a m parva i l l a p upi l l a t o t a m i llam itnaginem rcddat h o m i n i s . E a csufa e l i , u t pisereque al i t u m è m a n i b u s h o m i n u m ocul cs potifiìmum a p p c t a n t , quod ef« fìgiem f u a m in iis c er ne nt es , v e l u t ad cognat a defideria fua ter.dunt. Ca u f a e t i a m , cur {peculi infpt e l i o n e , oculorum acies e x c i t e t u r , a de c q u e vifus fubftantia c onf t r vet ur , l i se adngnari po­

tè (t , quod radii in fupeificie, fpeculi c o l i c e l i , q u u m ob denfìtatem & d u r it ie m cjus ulterius procedere non poffint, m i n i m e diiTol vant ur, a© di ffipentur * c b s q u a l i t a t e m leni t a t cmque ferven» t u r i n f r aò t i , ob nitorem v e t o ?.ugeantur, Se

m u l t o , q u a m prius er a nt , redo’a n t u r f o r t i or cs , qu o d nec ipfum fané Arifìoleles , M e f u e refe» r e n t e , i g n o r a v i t , cum eundem illum A l e x a n d r u m a d ho r t a r e t u r uti fe fubince ed t erfum & di­ r e c t am f p e c ul u m c ont ue r et ur , & l ongi or i dein­ de r e mpor i s fpatio o c ul o r u m ac i em i n ipfutn defigeret.

ff ( 1 7 ) E a d e m ratio p a rite r p r a v a le t : qu ia nemo bue ufque a quacumque oculorum a ci fed ito n e,

v e l caligin e p e r fpeculi vifio n e m c o n v a lu it « / « •

f e r u it p o tiu s a d •m ulitrurn v a n ita t i a le n d a m, & h om inum etiam aliqu an de, qu i illa s im ita re Jìu» d e n t,

T I T R E À q u oque vocat a confpì ci l ì a ( i l ) vifus iubf t ant i am c o n f c r v a n t , adeoque pra*!Ìant , « e oculi m i n u t i o r i b u s rebus cont usndi s v i t t i fa« t i f e a n t , ne v* f pì r i t us r ef o l v a n t u r . A t q u e h in c «erte g e m m a r u m f c u l p t o r e s , & aurifices f ubt il i . t e r q u i d p i a m , ac ingeniole fcul pt uri , ej ul modi u t u n t u r c o n l p i c i l i i s , a u t fané per v e f i c a m e x t e nu i p o r o , afque a l bo v i t r o confl at am , eansque « l a r a , & perfpicua a q u a pl enam o c u l o r u m aci era rei fcalpendas i nt e n d u n t . C u r v e r o ita viius n o n defatigetur in caufa eft , quod fpecies de m o d i c o d a r i o r i , ad denfius p e rme a n t e * , m a i o - res f i m u l , Se criliìores a p p i r c a n t , a i c o q a * v i -

f u m c »n f e r v e n t .

T I R T I U M , 4G r a m e n ^ per q uo d q u a r u m l j - b e t h e t b a r u m . f r o n ò i u m q n e , ac a l i a r u m e t e n i r a

_ IT ( xS ) D if l '■ rigatrici a » M ic r o fto p iis confpi• itil t* en im , f i v e e c u U ria oculorum d tfeS lu s corrigu n tt q u i a d d u a s fp ecies redu cu n tu r: n im iru m a d Prasb'ta- p ir .m, quando humores exiccan tu r & T u n ic a coni- p la n a ta c o n c id u n t, u f i in fen io v i d e r e e f ì, & tu n t t b j e t t * v i c in i ora in tu e ri non p e ffu n l , n ifi p r iu s fectcìerin t . H u ic d e f tB u i p e r ler.tem p la n o co n ve.

xant efì f u b v e n itn d u m, q u e v i r i a t e fita ra d io ! v a - lid iu s c o l l i g i t, quam co m p la n a ta tu n ic a . xAd m ia.

f i d i t i, quando nempe tc u li p lu s j u f i t le v a t i f u n tt ju o d qu idem a c c id it in j u v e n t u t e , & tu n c v i t r x f U r .e c o n c m t p lu s , m in u sv e p r a f l a n t .

t * ]

« r u m v i re nf Ju m cortuitus ( i p ) accipienctas e f l . CK c u ì i s e n i m j u c un d i t ì mu m fpe£ì;rum vi r i di t as cft, A t q u e h i n c lane Ariftoteles problemate . 2 0 Se£^. 3 1 . q u s r i t , Q u a n o b r e m c u m casteras i n t u i mu s res confpe&us nofl-r peius afficiatur atque fati» l c a t ' cu*i virides Se herbefeentes infpi ci mus , u t o l e r à , cafteracue his U m i l i a , r e c r e et u r , me-

? f i 9 ) Superflua n ìm is f u n t q u e de boe colt­

ile d ic u n tu r , rei*-e a d u tilita tim , & oculorum to a fe rv a tio u e m f ip tr f iu a p a r itf r r a t le n ti , & a tt- H o r ita te s . Hoc autem veru n i efl oculos a b hoc co­ lore m in iti v a lid e peren ti , Atque del e tta r i p o ­ t i l a , q u a»1 Lodi j nzc non a b om nibus v e g e ta - b ili b u i m axim u m perei p i leva m en , q u a qu ia con­ tin u o a tre m falu berrim is & g r a tti t f f i u v i i i im»

p le n t , orane te m p trtn t p b lo g ijìu m , quod a» a n i, m a lib u s e x i l a t , v i t a , CS' f a ni ((iti a d v e r ju m , a t ­ qu e prò f tia nutritione ajforbent q u o tia le, f i t n i l i t t r b u m sru n ì a erim tn itm a l catinai» p o tiu s, & m uriatican* c o r rig u n t , & r e f r i g e r a i . Ideo fa lu b rio rts fur.t q u i

R u t a d e g u n i , quam q u i an gu fias C i v i t a t t i , in n u - to e ris h a b ita n tìb u s, a liisq u e a n im a lib u s r e p le t a i, qui quaque v tr f u s pblogiflu m ex a la n te s, aerei» ita ì x f i c i u n t , u t m i rum f u quomodo v i t a fu b fìe n ta a - d a poffit in fervire . E t re v e r a a t r , qu i fem per id e m r e fp ir a tu r m ita vare (c i t , ut refpirationenr fin belofam , & hortopnacm f a c i a t . Ita L y m n e u s , C la u fa r t , P refìly , a liiqu e . *AÌ» incora p re n ftb i- i ì i C r e a to ris f a pienti a, f i; p ro v ifu m efl . H.ec duo R e g n a , an im ale f c il ic e t, & V egetabile f u b f ìf lir e

( * o

«neliorque evadat , A n , i n q u i t , c o n f p r & u m i n • I b a , ni gr ave intendere m i n i m e poffumus prop- t-erea quod u t r umq u e id genus c o l o n s videndi v i r i b u s off icit: colore? a u t e m i l ! i, qui bus oc u l i a c q u i e f cu n t , m e d i u m albi , n i gr i ve o b r i n e n t , i t a q u e alpe&us c u m me di oc r i leni que o b v i o af- f i c i a t u r , n i h i l d e b i l i t a t u r .* i m o ver o corrobora- tur at que r e f i c i t u r . H s c ille . Q u a n q u a m a u t e m v i r id i a o m n i a , u t p o t e temperat i l i ! na vii’u m m a ­ x i m e c o l l i g a n t , at qu e oculos r e f i c i a n t , i n t er ipfas t a m e n a l i a aliis «fficaciora i n v e n i u n t u r . Sic certe nul i i us afp-£lus Sma r ag d o j u c u n d i o r e f t . Q u o d Pliniut, li br o 3 7 . cap. 5. diferte iis lignificavit verbis : „ H e r ba s virentes i nquiens fron- densque avide ( p e c t m u s , Sma r a gdos vero t a n t o l i b e n t i u s q u o n i a m ni hil omni nQ viridius cc.m- p a r a t u m illis v i d e s . Ptiecerea foli g e m m a r u o i c on tu i t us oculos i m o l e n t , nec U t i a n t . C u m Se

a b i n t u i t i o n e al i a obl cur at a y af pef t u S m a r j g d i r e c r e at ur a c i e s . Sc alpentibus g e m m ^ s non alia g r a ti o r oculis refe6lio eft, i t a viri di l e n i t a t i laf- l i t ud i n e m m u l c e n t , , . I de m fere lib. z p . cap,

6

.

de fcarabaso viridi f c r i pt um r e l i q u i t , „ S c a r a b 2 Ì , i n q u i t , viridis n a r * r a , c o n t u e n t i u m vi f u m e x i . c wi t . I t aque g e m m a r u m fcuì pt or t s c o n t u i t u ea-

non -potuijj'e, n ifi unum ah alio te m b e r e tu r.

■prof/ter qu otidian a experien tia h n g iif itfo s , a tq u s C’ira tu difficileSy tn iró o s p e r m e d ic a m e n ti p b a r • r/ia;etttica fru fira te n ta to 5 , fo la a eris ta m p :J lris ntHtxticrte in tegre cejfijje .

( t l )

r u m 8cqui ef cunt Neque obftat quod G i l e n u s c. 2 . & lib. r . de Sympt. caufis , ubi ex pr o­ ietto de iis a g i r , qua? oculos aut m o l e f t a n t , a u t t r i d a n t ,

5

c libro i o . cap. 3. de ufu part. c * . ruleo &: fufeo recroandi & reficiendi vilus q u a m m a x i m a m v i m ineffe fcribir. Sunt e n i m & hi colores medi i at que temperati adeoque ob id Gculis g r a t u m & jucundum f p e t t a c u l u m p r s b e n t , v i f u m q ue m or b o afftttum , a ut f a t i ^ a t u m cor r i , g u n t ac r e c r e a n t , q u e d omni bus lane coloribus ad me di u m inclinantibus c o m m o n e eft • H o c ì g i t ur p ’o v i d e nt e s p;ttures , qui in albis coriis & conl i mi l i bu s rebus quibus facile «vilus o f f n - d i t u r , p i n g u n t , colores caeruleos ac fulcos a p p o n u n t , i n quos lublnde i nt uentcs re. c r e a n t oc u' c s ac reficiunt. A t q u e et ia m o pht a l - m i a l a bo r an t e s lux quidem o f f e n d i t , eosque de- p r e h e n d i t . F u l c a vero ac cce ulea fine dol ore in« t u e n t u r . Qua* hat t enus d i t t a f u n t , ea o m n i a IVlarfil. F i c in . lib. 2 . c. 14, de pr oducenda v i t a , p l a n i u s , & di l uci di us iis verbis e xp i e f f t . Ca u f .; m, i n q u i c n s , p e r q u i r e m u s , ob q u a m col or viridi? v i i u m p r $ cieteris foveat , fal ubri t erque d e l t t t e t . I n v e n i e m u s t an d e m na t ur a m vilus effe lu- c i d a m ac luci? ami c am , volatilem t a me n ac • facile d i f f i pa bi l e m. Idcirco d u m per l uc e m fe d i l a t a t v e l u t a m i c a m interdum n i m i o luci s ex* ceffu r a p i t u r prorius , vchementi d i l a t i on e diffolvi. tur.* t e ne hr a s a u t e m naturaliter vel ut i ni mi cas fu- g i t , i deoque radius in anguf tum inde r e t r a h i t u r o p t a t vero vilus ita perfrui l u m i n e , ut per a mi - cuwi h o c fuuin auplifict-rur qui dem , nec t*« m c n I n t e r i m di l fi pst ur . j a m vero in quocurn»

( * 4 )

<|ue colot# plus s d m o d u r a tenebrar»?* , f i r e ■ i gr e di ni s eft, q u a m luci s n o » d i l a t a t u r , nec i d e o de l e&at ur radi us r i f u s ad v o t u r a . U b i v i . «i fl i m plus a d o i o d u m fplcndidi coloris e f t , q u a m ni g r i fDargifur l a t i u s , no x i a q u a d a m volupratc d i f t r a t t u s . Q u a m o b r e n a co l o r v i r i di », m a x i m e o m n i u m n i g r um c u m candido t e mpe r a ns , p r e ­ tta! u t r u m q u e , de l c t t a ns pari ter a t q u e confcr- varss, Se mo l l i i» fu per & adhuc t ener a qualita- t e , ficut & aqua ; radiis o c u l o r u m abfque cf« fenfioae refiftit, ne abeuntcs Jongius difperdan. t u r . Q . s e ni m dura funt , iimul Se a f p m f rangunt q u b d a m m o d o radio* . Q u * vero rari ili- i n a funt , diflblutioni a d i t u m pat e f a c i uat . Sed

qu e fol i di t at em ah' quam h a b e n r , l e ne mque fimul sequal i t at em , ficut fpecularia corpora , r.ec ipfa q u i d e m f ra a g u n t , ncque Jongius difperdi per. m i t t u n t . Qu a j de ni que pracer h s c beneficia , t ener a q u o q u e funt & mollia , ficut aqua , r*fqu: viride* , liquidi* o c ul or um raaiis m o l i i t i a bian. é i u n t u r . D e n i q u e vifus radius q u i d a m «ft in q u a d a m o c al o r u m aqua n a t u r a l i t e r nobis accei, Jus , ac t e mp er a t u r a l u me n in aqua , quodim. m o d o refiftente r e qui r i t , I t a q u e gaudet aqua , d e l e t t a t a r fpeculis fimilibus , vi r idibus obi e t t a ur, H - t t r nu s illc . A d d i r Me f u r s E x e r c i t a t i o nc quo. c p s iegendi fcripta mai ufcuHs literis exarata vi. i u m c o r r o b o r a r e , a de c q u e non pa r uai adtu£f.dsiji o c u l o r u m faniraJera c o n d u c e t e .

c

P O S T E R I O R E ve r f u i n n u i t u r , O c u l o s ms* l u t i n o l o ] q u i d e t a tempore, montitim • V e f p e r t m o

v e r o f o n t i u m coUuf t rat i onc r e c reandos , & refi , « i e a d o s .* q u o r u m r a t i » «x p .aediéìi* facile e l i c i pot eft . P e r m o n t e s porto v i r i d a r i a , h o c e f t , l o c a - herbi s , ac pla-ntis vi r mf i bus confila i nt-elli- ge n d a lune . D e confs renti bus vifui , pl ur a i n ­

fra c. ’j g . D e nocect i bus vero cap. 7 8 .

[ 2 0 ] ISÌrn a d p a r s t ratio, p er quam o cu li f i n t rtcrean dt*, & ’ refìciendt matte illu flra tio n e m tn tiu m

f i n, e cantra F o n tiu m , cum quo'cunqm ttm p c r s iw a e s P ! a n t,t e u id e m p n b sa n t colorem . E x p i d i t * u te m m ane m ontes pst-'ie, qu ia p ro p te r fol'S or«

tu m , & lib e rto ,em aeris mutu i1 , v a p o re s , & h:i«

tn id lta t e s di/J ip a u tu r , & p u rìffim u m asrem a d p e r fp ir a n d u m p r x b e n t . Eoe au tem in tem pore , b ti­ m i d o , & n ebu lofo, neqtiit verificavi , qu ia ne'uula,

u t p lu v i m u m , circa montium -cacu m in a recali ig ’tn - t u r , quo cafu 0 trinino vita n d i f u n t m o n te s , q u i.t -ter b m l d u s p c rfp rm tio n i ik im icu s . Vice v e r f a , F o n t t s , f r v e in V altibu s , / ì v t p la n is / i t i , fe m p e r b u rn irò ; v * p o res a e r i comunioaut , q u i n on n ijì p r o p t m erid iem , a d u h o fole , d iffip a r.tu r , & as* re m lib e r a n t , i l a u t fint noxa Jero p j f i t r e fp i«

f a r i ' f i m ilita r q u ia Valles , v e l a lia b u f.ifm o d t 'ioce , rtiinus 'v e n tila tio h i fu n t expofita , calorem

a

f t h accsptu m d iu tiu s retinent , q u i b u m id it.ite m tt r e e t, u n d t puriorein , & fted o re m aevem f r r v e n t ^ td'bi'.c , r e fp ira tto n i & p e r fp ir a tiin i Jtccoinsdti*

t u m .

C A P .

I I I .

D e d i u r n o s i v e m e r i d i a n o s o m n o.

SI t T>revis , a u t n u l l u s t i b i m e r i d i a n u s ( j )

f o m n u i

F cb r is pi£3r i t :es , capiti * dolor , atque

catàrrhus ,

Documenti correlati