• Non ci sono risultati.

Documenti sugli ebrei a Chio nel 1394

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Condividi "Documenti sugli ebrei a Chio nel 1394"

Copied!
35
0
0

Testo completo

(1)

PAOLA VILLA

DOCUMENTI SUGLI EBREI A CHIO

NEL 1394

(2)
(3)

C onsultando gli atti del notaio Donato da Chiavari, ro­ gati in Chio dal giugno al novembre 1394 \ ho trovato 13 docum enti, riguardanti gli ebrei dell’isola, che mi sembra utile segnalare in quanto sono finora gli unici esempi che le fonti notarili ci offrano in proposito, per questo lasso di tem po. Si tra tta di atti di carattere privato: confessioni di debito, procure, vendite di immobili, un testamento. Vi com­ pare un certo numero di persone: i più ragguardevoli ebrei ivi nom inati sono Elia Sacerdotus ed Eliseo Calaihi. Essi sono, di volta in volta, creditori, procuratori, esecutori testa­ m entarii, curatori per terzi (anche cristiani) e collaboratori in condizione di parità con cristiani2.

Q uesti atti confermano e documentano ulteriormente quanto sulle condizioni degli Ebrei in Chio è stato già scritto d all’A rg en ti3; e, in particolare, il fatto che i medesimi, nelle colonie, godono di diritti civici e della facoltà di contrarre negozi alla pari delle altre minoranze (ad es. dei Greci) o, più generalm ente, dei cristiani.

Per quanto riguarda invece il trattamento riservato agli E brei nel territorio della Repubblica di Genova, il problema rim ane aperto. Da una parte, un gruppo di studiosi * sostiene

1 Archivio di Stato di Genova, Sala 6, scansia 39, Notaio Donato de Clavaro, filza unica, n. 228 (corrispondente al n. 11 della presente edizione), datato 22 giugno 1394; n. 182 (corrispondente al n. 13 della presente edizione), datato 24 settembre 1394. Il n. 228 è stato citato da F. A rgenti, The occupation of Chios by thè Genoese and

their administration of thè island, Cambridge, 1958, pp. 442-443 (a tale opera rimando anche per una più completa bibliografia).

2 II testo, scritto sempre dalla stessa mano, è generalmente molto scorretto.

3 F. A rg en ti cit., pp. 442-443.

4 M. S ta g lien o , Degli Ebrei in Genova, in Giornale Ligustico di

Archeologia, Storia ed Arte, Genova, III, 1876, pp. 173-186; V.

(4)

la tesi di una condizione poco tollerante, b asan d osi sul fatto che, a partire dal secolo XII, furono emanati a G enova p erio ­ dici provvedimenti che limitavano la perm anenza degli E brei nella città e la loro libertà d’azione: com portam ento che può essere attribuito, oltre che a ragioni religiose, a d u n senti­ mento di rivalità in campo commerciale e fin an ziario 5. Dal­ l’altra parte, in un articolo recente, D. Jacoby so stien e che la legislazione genovese « was universally ap p lied in Chios, and no distinction in matter of legai procedure a n d qualifi­ cation was made between thè inhabitants. W here som e diffé­ rence existed between latins and others, as in th è p ro ced u re of appeals, from 1476 on, Jews and Greeks enjo yed th è sam e status, and this similarity also obtained in m o st fiscal matters »6.

Questi documenti, che si riferiscono alle colonie, p o s­ sono essere indicativi per dare un quadro generale delle con­ dizioni degli Ebrei nel '300-400, ma non depongono in fav ore nè dell’una nè dell’altra tesi, in quanto nelle colonie le posi­ zioni sia dei Genovesi sia degli Ebrei erano diverse da quelle da loro tenute in Genova: i Genovesi da padroni di casa d i­ ventavano ospiti, gli Ebrei non erano più c o n co rre n ti stra ­ nieri, ma per la maggior parte indigeni influenti in cam po commerciale. Quindi anche l’interesse poteva sp in g ere i Ge­ novesi ad una posizione più favorevole verso u n a classe preesistente alla loro affermazione politica ed eco no m ica, fo r­ mata da persone attivamente dedite a m ovim enti finanziari e con vaste relazioni commerciali, che poteva essere utile per introdurre i nuovi venuti nella vita com m erciale e finan­ ziaria del Levante.

zasco, Del segno degli ebrei, in Giornale Ligustico di Archeologia, Storia

ed Arte, Genova, 1888, pp. 241-266; G. Musso, Per la storia degli E brei

nella Repubblica di Genova tra il Quattrocento e il C inquecento, i n

Miscellanea storica ligure III, Milano, 1963, pp. 105-125. 5 M. S ta g lie n o cit., pag. 177.

6 D. Jacoby, The jews in Chios under Genoese R ute (1346-1566),

in Zion, a quarterly for research in jewisch history, XXVI, 1961, pp.

180-197.

(5)

1 1394, aprile 5, Chio.

Ihera Chimesti, giudea, aggiunge un codicillo al proprio testam ento p er cui sostituisce a Leonino, figlio di Beniamino

Feihano, esecutore testamentario, Elia Sacerdotus, e lascia un legato di sei iperperi di Chio al governo di Chio.

In nom ine Domini, amen. Ihera Chimesti, iudea, uxor quondam Elie Fapsomi et filia quondam Ellie comita, habi­ tans Syi, sana mente et intelectu, licet egra corpore et iacens in lecto ', habens noticiam de quodam suo testamento seu ultim a voluntate, per ipsam Chimesti facto et composito m anu Donati de Clavaro, notarii, hoc anno, die .xxv. decem­ bris, et volens 2 codicillum et codicillos facere ac dicto testa­ m ento seu sua ultima voluntate addere, diminuere et ipsum corrigere 3, addiit, disposuit, cassavit, ordinavit et legavit ut infra: prim o, sciens se nichil legasse dominacioni Syi, ideo legavit ip s i5 dominacioni Syi perperos sex de Syo6 occasione aviotichi. Item , sciens et cognoscens se in dicto suo testa­ m ento, seu ultim a voluntate, suum fideicommissarium et exe- cutorem dicti testamenti [si]ve7 ultime voluntatis, consti­ tuisse Leoninum filium Beiamini iudei Foihiano, et dictum Leoninum disisse se non velle esse fideicommissarium seu executorem dicti testamenti, et volens loco sui allium fidei­ com m issarium constituere 8, cassavit et anullavit dictum Leo­ ninum a dicta fideicommissaria, et fideicommissarium et exec- cutorem sue dicte ultime voluntatis et huius codicilli insti­ tuit et esse voluit Elliam Sacerdotum iudeum9. Cui Ellie fideicom m issario dedit et atribuit illam potestatem et

bai-1 sana - lecto è aggiunto nel margine destro. 2 Segue depennato', d i c t o t e s t

3 i p s u m c o r r i g e r e è aggiunto in sopralinea. Segue depennato: e t l e g a r e d i s p o s u i t , s a n a t a m e n m e n t e e t i n t e l e c t u , l i c e t e g r a c o r p o r e e t i a c e n s i n l e c t o

4 Segue depennato: i t e m 5 ipsi è aggiunto in sopralinea. 6 d e S y o è aggiunto in sopralinea.

’ Carta forata per la legatura della filza. 8 Segue depennato: d e

9 Nota nel margine sinistro: Elia Sacerdotus

(6)

liam, quarn in dicto suo testam ento dederat et a trib u e ra t dicto Leonino. Ratificans et aprobans om nia allia con ten ta in dicto testamento. Actum in Syo, in domo Ih e re M eliche, uxoris quondam magistri Ismail, anno dom inice n ativ itatis

.mccclxxxxiiii., inditione .1. secundum cursum Ian u e, die

quinta aprilis, hora prima. Testes Simon P erellus de 10 ’ Vul­ ture interpetre in predictis, Antonius de S um m o, G abriele de Rapallo, Lodixius de Finario, Manuel de P arm a et T om as de Valetano, vocati et rogati.

10 Segue depennato: ul

2

1394, aprile 9, Chio.

Il vicario del podestà di Chio assegna ad E lia Sacerdo­ tus, ebreo, la proprietà di beni immobili in p ag am en to di un suo credito verso Nicola Tiliano.

In nomine Domini, amen. Distrectus et sap iens vir do­ minus Guilielmus de Ceva, iurisperitus, vicarius egregi et circumspecti viri domini magistri Petri de V ernacia, hono­ rabilis potestatis civitatis et insulle Syi, au cto ritate pub lica et officio magistractus, ac omni modo, iure, vie et fo rm a quibus melius potest, laudavit, statuit et p ro n u n tiav it quod infrascriptus Ellias habeat, teneat, et de cetero q uiete et p a­ cifice possideat iure proprietatis et titulo pro soluto, iardi- nos, agrum et vineam infrascriptos in 1 in frascrip to extim o contentos, prout in dicto extimo continetur, et cuius quidem extimi tenor talis est:

« In nomine Domini, amen. Anno dom inice n ativ itatis millesimo trecenteximo nonageximo tercio, in d itio n e p rim a (octubris) secundum cursum Ianue, die tregexim o p rim o oc- tubris, nos, Raffael Ioxepe et Ianotus de M ediolano, burgen- ses Syi, duo publici extimatores comunis Syi, recep ta apo- dixia seu mandato nobis misso a domino vicario dom ini po­ testatis et gubernatoris civitatis et insule Syi, cuius ten o r talis est: — .m c c c lx x x x iii. die tertia septem bris. De m an d ato

domini vicarii domini potestatis Syi, vos publici extim ato-1 Segue depennato: contra

(7)

res com uni Syi, extimatum et in solutum hac titulo pro so­ luto d ate et tradite, referte, Ellie Sacerdoto iudeo in et2 de bonis N icole Tiliano, videlicet de bonis mobilibus, si extat, ad ratio n em denarii pro denario, tantum quod bene valeat p erp ero s sexaginta de Syo, sextertios novem, et, si de mobi­ libus non extant, de immobilibus, ad rationem de duobus tria, iu x ta form am capituli ” De sentenciis instrumentorum et u ltim is voluntatibus executioni mandandis Item extima­ tu m et in solutum hac titulo pro soluto dedisse et tradidisse referte in et de bonis dicto Ellie perperos duos pro expenssis factis circa iudicium et ultra expensas vestrum extimatorum, scribe et executorum vestrorum, et pro laude inde fienda d ucatu m u n u m auri, et de eo quod extimaveritis et in solutum d ed eritis d icto Elie, eidem corporalem possesionem et do­ m inium trad atis, et scripturam extimi vestri dicto3 domino p o te stati transm ictatis, ut inde laus debita fieri possit4, prout5 eidem iu ris {ordo ) postulat et requirit. Et predicta fieri iu bssit d ictu s dominus 6 vicarius, in expeditione et pro expe­ ditione cuiusdam debiti confessi, facti per dictum Nicolam, u t in actis curie Syi, scriptis manu notarii infrascripti hoc anno, die .xx. iannuarii, ut in cartulario diversorum nego­ tio rum lacius continetur; in quo debito confesso servate fu eru n t solem nitates debite et requixite que ex forma iuris et cap itu lo ru m 7 comunis Ianue observari requiruntur, et hoc ad in stan tia m dicti Ellie. S.P. Dominicus de Campis nota­ rius. — V olentes dictum mandatum exequi ut tenemur, obser­ vata p er nos in omnibus forma capituli poxiti sub rubrica « De extim atoribus », et prius legitime citato et requixito domo et fam illia d icti Nicolle per Ianem Briotum, nontium et pla- cerium n o stru m in hac parte, ut retuli [t] 8, si huic extima­ tioni vel in solutum dationi interesse vel contradicere volebat, q uom inus extim arem us et in solutum daremus dicto Elie, p ro u t et sicu t in dicto mandato continetur, et, dicto Nicolla

2 Segue ripetuto: et 3 Segue ripetuto: dicto

4 Segue depennato: ut inde laus debita fieri possit, con debita aggiunto in sopralinea.

5 Segue depennato: debet 6 Segue depennato: potestas 7 Segue depennato-, postulat 8 Segue parola depennata.

(8)

absente et non presente nec non in nullo9 contradicente, extimamus et in solutum hac titulo pro soluto dam us dicto Elia piesenti, stipulanti et requirenti, infrascriptos iardinos, campos et vineam, pretii et pecuniarum quantitate infra- scripta: et primo extimamus,u et in solutum ac titulo pro soluto damus dicto Elia iardinum unum, poxitum in caxale umana, in quo sunt plantate arbores tres selsarum , cuius late mi tales dicuntur esse confines: a duabus partibus via ab uno lactere iardinum unum eclexie Santi N icole de Ti­ miana et ab allio alium iardinum dicte eclexie, et si quis issent veriores confines, et mensuratum per nos in sum m a dact illorum triginta “ de Syo, pro pretio et nom ine pretii perperorum quindecim de Syo. Item extim am us et in solu­ tum ac titulo pro soluto damus iura, actiones, rationes que t quas habet dictus Nicolaus et sibi competunt derecte vel per oblicum in quondam iardinum p ox___ in quem iar-uinum ditus Nicolaus est anastati seu plantator unaa cum lane Paradixi de Timiana, in quo iardino sunt plantati ar- res tres selsarum, arbor una scisse, que dicitur fictia, et arbores undecim ficuum; cuius iardini tales dicuntur esse tontines: ab uno lactere ager seu campum Sideri Carandiano, ab alio latere ager unum Georgii Paracondaihi. at ab allio N ager scu campum dicti Nicolai Tiliano, et si quis essent ve­ riores confines, et mensuratum per nos in sum m a 15 dactil- lorum sessaginta de Syo, et hoc pro pretio et nom ine pretii perparorum viginti septem de Syo. Item extim am us et in solutum ac titulo pro soluto damus dicto Elia ager seu cam ­ pum unum, poxitum in dicto caxale Timiana, cuius tales di­ cuntur esse confines: ab uno lactere campum unum Sideri ( arandiano. ab allio iardinum supra extimatum quem dividit cum fane Paradixi ut supra, et ab alio campum propria Ni­ colai Amarandi. et si quis essent veriores confines, et m en­ suratum per nos in summa orgie sex et dimidia pars unius orgic dc Svo: fetj '* hoc pro pretio et nomine pretii perpe­

* Carla furala per la legatura della filza.

extimamus è aggiunto in sopralinca con segno di richiatno.

" Segue depennalo: octo

D Carla deteriorala per umidità.

» Segue depennato: Parcon Paracondaihi M Segue depennalo: contra

15 Segue depennalo: orgie

* Caria lorata per la legatura della filza.

(9)

rorum decem et 17 octo de Syo. Item extimamus et in solu­ tum dam us dicto Elie orgie due dectillie octuaginta ex unius vinee poxite in dicto caxale Timiana, loco cui dicitur Santi Theodori, cuius vinee tales dicuntur esse confines: ab uno lactere via publica, ab allio ager unum Santi Pataleoni, et, ab allio, allia parte ex dicte vinee dimisse dicti Nicolle, et si quis essent veriores confines; et in qua vinea fiximus et apoxim us '8, seu fixi et aponi fecimus, terminos et signa, more solito, et hoc pro pretio et nomine pretii perperorum19 vi- ginti septem , giliatorum decem et octo, denariorum qua­ tuor de Syo, tam de bonis dicti Nicolle: et sic capiunt in sum m a perperorum octuaginta septem, giliatorum decem et octo de Syo. Quorum sors seu sinplum est seu sunt perperi quinquaginta duo, computatis perperis octo de Syo, quos ditus (E) lia 12 confessus fuit abuisse et recepisse a (dicto] 1: N icolao ad complementum debiti dictorum perperorum (sex)aginta contentorum in supradicto mandato de duobus tria, viginti sex espensse contente et tassate in dicta apo- dixia; ac pro laude inde fienda perperos quatuor, giliatos decem , denarios quatuor nostri que extimatori, scribe et executori nostri perperos quinque, giliatos octo, computa­ tos 20 equitaturos quatuor ac salario mensuratori et plan- dium. Quorum quidem iardini, campi, vinee eidem Eliam cor­ porale possessione dominii et tenutam dedimus, seu dari et tradi fecim us per iam dictum Ianem Briotum, placerium et executorem nostrum, ipsumque inducendo et induci facien­ do, inter et extra, in signum vere possessionis, dominii et tenute, dando dicto Elie de flondibus terre dictorum iar­ dini 2\ capii et vinee, in veris possessionis, dominii et tenute

ut supra 72. Et predicta facta sunt salwis senper mutuis co-

lectis, dacitis, avariis et alis honeribus comunis et domina­ tionis Syi, ac acrosticorum ipsorum, de cetero solvendis et prestandis ipsis comuni et dominationi. Que et quas dictus Elia prom issit michi notario infrascripto, tanquam publice persone stipulanti et recipienti, officio pubblico, nomine et vice dicti com unis et dominationis et acrostici, de cetero

sol-17 Nel testo hocto con h depennata.

18 Segue depennato: termi

19 perperorum è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

20 com putatos è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

21 Nel testo iardinidini, con la parte centrale depennata.

22 Segue depennato: et predicta facta sunt

(10)

-yeie et prestare ipsis comuni, dominationi, acro stico om nem ici et totum quitquid et quantum debet et te n e tu r seu im po- xitum fuerit, occaxione ipsorum iardini, capi et vinea, secun- up1 ^?rmam capitulorum civitatis Ianue. S ub ypotheca et obligatione omnium bonorum ipsius Ellie, a b ito ru m et aben- dorum. Renuncians in predictis omni privilegio, cap itulo, con­ ventioni, per quod et quam contra predicta venire posset, et omni alli iuri. Extimatores comunis Syi: G u irard u s Pan­ cia notarius et scriba dictorum extim atorum ».

Hoc ideo fecit dictus dominus vicarius ad in stan tiam et ìequisitionem dicti Ellie, cum instancia req u iren ti ab ipso domino vicario, quatenus dictam extim ationem et in solutum dactionem et omnia et singulla, in d icto extim o con­ tenta, haberet ratam et firmam et rata et firm a, u t conti­ netur capitulo posito sub rubrica « De extim atoribus ». Idcirco dictus dominus vicarius, volens predicto E llie, p resen ti et requirenti ut supra, de sui iudicia providere et requisicioni ipsius annuere tanquam iuste laudavit, sta tu it et p ro n u n ­ tiavit, pro tribunali sedens ad suum solitum b an cu m iuris, predicta omnia et singula habere et obtinere et h ab ere et obtinere debere perpetuam roboris firm itatem , et infringi, violari vel revocari non posse aliqua ratione, occasione vel causa, que dici vel excogitari possit. Et in laudem predic­ torum fieri iussit, per me notarium infrascriptum , presens publicum instrumentum. Actum in Syo, ad sta n tia m ubi ius reditur per dominum potestatem Syi, anno dom inice n ati­ vitatis .m c c c l x x x x i i i i. B, indicione prim a secu n d u m cur­

sum Ianue, die nona aprilis, ante signum. T estes R affael Tor- rellus et Lazarinus de Rapallo, vocati et rogati.

3 1394, aprile 28, Chio.

Elia Moscholia rilascia procura al papas Leo di C ostan­ tinopoli per chiedere al notaio Gherardo F o n tan a u n docu­ mento riguardante la quietanza di 126 iperperi, rilasciato da Elia Calaihi a detto Elia Moscholia.

In nomine Domini, amen. Elia Moscholia, iudeus, om ni modo, iure, via et forma quibus melius potest et debet, fecit, constituit, creavit et ordinavit suum certum n u n tiu m et p ro ­

23 Segue depennato: die

(11)

cu rato rem , p ro u t melius fieri et esse potest, Lio papa de Co­ stan tin o p o li, ad petendum et requirendum ab Guirardo Fon­ tana, n o tario , quodam publicum instrumentum 1 quitationis, factu m p e r Eliam Calaihi, iudeum, in Peira dicto Elie con­ stitu en ti 2 de illos perperos centum viginti sex, pro quibus sibi te n e b a tu r vigore cuius instrumenti publici3, quod in­ stru m e n tu m quitationis est scriptum et compositum manu dicti G u irard i Fontana notarii; et ad ipsum instrumentum extrh ai faciendum , d an s4. Actum in Syo, ad sta(n)ciam ubi iu ra re d u n tu r per dominum potestatem Syi, anno dominice n ativ itatis .m c c c l x x x x i i i i., indicione prima secundum cur­

sum Ian ue, die .xxvm. aprilis, hora prima. Testes Thomas de P ergam o et Lazarino, Nicolaus de Rapallo.

4 1394, m aggio 11, Chio.

R affaele Catalano, giudeo, si riconosce debitore di Gio­ vanni G iustiniano de Garibaldo, procuratore di Domenico C ataneo, cittadin o di Genova, per ducati 350, che promette di pagare e n tro due anni.

In n om ine Domini, amen. Raffael Catalanus, iudeus, fi­ lius S ab ata, confessus fuit et in veritate recognovit domino Io h an n i Iustiniano de Garibaldo, procuratori et procurato- rio n om ine Dominici Catanei, civis Ianue, quondam Domi­ nici, u t de procura in ipsum dominum Iohannem facta per d ictum D om inicum constat publica scriptura scripta et fac­ ta in p resen cia domini consulis ianuensis in Theologo manu p ro p ria Isn a rd i, filii dicti Dominici, hoc anno, die prima aprillis, cum subscriptione manu propria dicti domini con­ sulis et d u o ru m testium in ipsa suscriptorum, per me no­ ta riu m visa et lecta, presenti et stipulanti, se a dicto domino Iohanne, hic in Syo, habuisse et recepisse ducatos auri du­ centos, b on os et iusti ponderis, ad complementum de du­ catis tre ce n tis quinquaginta auri, bonis et iusti ponderis,

1 Segue depennato: scriptum et compositum manu dicti Gui­ rardi

2 Segue depennato: scriptum 3 Segue depennato: et ad

4 N ota nel margine sinistro: Pomititur / Super

(12)

quos dictus Raffael confitetur se dare et solvere debere ac restare ad dandum et solvendum dicto D om inico, ad com ­ plementum rationis, usque in hodiernam diem . R enuncians excepcioni presentis confesionis et recognicionis non facte, dicte quantitate peccunie non habite, non recep te et non numerate ac non debende ut supra, rei sic u t su p ra et infra non esse vel sic non se habentis, doli mali, m etu s in factum , accioni, condicioni sine causa et omni iuri. Q uos quidem ducatos trecentos quinquaginta auri ut supra d ictu s Raffael promisit et convenit dicto domino Iohanni, d icto nom ine presenti et stipulanti, dare et solvere, seu dari et solvi facere dicto Dominico vel eius certo nuncio seu p ro c u ra to ri, hinc ad duos annos proxime venturos. Que omnia et singulla su- pradicta dictus Raffael iuravit super licteris ebraycis, m ore iudeorum, et promisit et convenit dicto d om ino Iohanni, dicto nomine presenti et stipulanti, actendere, com plere et observare et in nullo contra facere vel venire, aliqu a ratio ­ ne, occasione vel causa que dici vel excogitari p ossit, de iure seu de facto. Sub pena dupli totius eius de quo et quanto contra fieret vel ut supra non observaretur. S olem ni stipu­ latione promissa Cum restitutione etiam o m n ium aliorum dampnorum interesse et expensarum que p ro p te re a fierent lictis, et extra. Raetis manentibus supradictis 2. E t sub ypo- theca et obligatione omnium bonorum suorum , h ab ito ru m et habendorum. Insuper Salvus Catalanus iudeus, eius fra ­ ter, pro ducatis centum quinquaginta auri, E llias Pangallo iudeus pro alliis 3 ducatis centum quinquaginta au ri et E llias Sacerdotus4, Iosep filius Auraca Foihano, E llias F oihano fi­ lius Aurana et Thomam Ido de Peyra, iudei, p ro re liq u is 5 ducatis quinquaginta auri, videlicet quilibet6 E llie S acer­ doti, Iosep, Ellia Foihano 7 et Thomam pro q u a rta p arte dic­ torum ducatorum quinquaginta restantium ex d ictis ducatis .CCCL. ut supra 8, pro dicto 9 Raffaele et eius p recib u s et m an­

1 solempni - promissa è aggiunto in sopralinea con segno di ri­ chiamo.

2 Nota nel margine sinistro : I n t e r / E t p r o m i x i t 3 alliis è aggiunto in sopralinea, con segno di richiamo. 4 Segue depennato: iude

5 reliquis è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo. 6 Segue depennato: ipsorum

7 Foihano è aggiunto in sopralinea.

8 dictorum - ut supra: aggiunto in sopralinea e nel m argine destro. 9 Segue depennato: d o m i n o I o h a n n i

(13)

datis versus dictum dominum Iohannem, dicto nomine, de predictis om nibus et singullis 10 firmiter actendendis, com­ plendis et observandis versus dictum dominum11 Iohannem, dicto nom ine 12, intercessit et fideiussit, et se inde proprios et principales debitores constituerunt, pagatores et observa­ tores, videlicet quilibet eorum pro quantitate superius spe­ cificata. Sub ypotheca et obligatione omnium bonorum13 ip­ sorum et cuiuslibet eorum 14 habitorum et habendorum. Re- nunciantes iuri de principali primo conveniendo, et omni iuri 15. Acto quod dicti principales et fideiussores et quilibet eorum pro quantitate superius specificata, una tantum solu­ tione contento dicto domino Iohanne, dicto nomine, realiter et personaliter conveniri possint, et possit capi et detineri hic, Ianue, Pisis, Nicie, Saone, Finario, Peyre, Caffa, Rodo '6,

Fam aguste, et ubique alibi locorum et terrarum, et sub quo­ cum que iudice, officio et magistractu ecclesiastico et civili, et ubi inventi, conventi seu requisiti fuerint seu fuerit, ibi per pactum de predictis dicto domino Iohanni, dicto nomi­ ne, vel legiptim e persone pro eo, iuri [s] tare17, respondere, solucionem et satisfacionem facere teneantur et promise­ runt, et ten eatu r et promisit ac s [i] 17 per inde presens con­ tractus ibidem fuisset celebratus. Abrenuntiantes fori privi­ legio non sui et non comp[et]entis 17 iudicis, legi «Si conve­ n itu r », capitulo « Conventioni », et omni alii iuri '8. Actum in Syo, in cortillio domus dicti domini Iohannis, anno do­ m inice nativitatis .m c c c l x x x x i i i i., indicione prima secun­

dum cursum Ianue, die undecima maii, post [ves]peras19. Presentibus testibus [A ndr]ea19 Vignoso, Georfgio] 19 Vir-m illia, A ntonio de S[uVir-mVir-mo] 20 et Ioanne d e ...o 19, vocatis et rogatis.

10 Segue depennato: f i r m i t e r a c t e n d e n d i s e t o b s e r v a n d i s 11 dom inum è aggiunto in sopralinea, con segno di richiamo. 12 nom ine è aggiunto in sopralinea, con segno di richiamo. 13 Segue depennato: s u o r u m

14 ipsorum et cuiuslibet eorum è aggiunto in sopralinea, con se­ gno di richiamo.

15 Nota nel margine sinistro: Ubique 16 Segue depennato: ff

17 Carta slabbrata lungo la piegatura.

18 locorum - iuri: scritto su un’unica colonna comprendente due colonne ordinarie.

19 Carta corrosa per umidità. 20 Integrazione dal documento n. 1.

(14)

5

1394, maggio 29, Chio.

Elia, figlio del fu Mosè Gripioti, giudeo, ed Etsati, m oglie di detto Mosè e madre di Elia, vendono una casa con cortile e pozzo a mastro Eliseo, giudeo, per ducati 225.

In nomine Domini, amen. Ellias, filius quondam M oses Gripioti, iudeus, heredes in solidum dicti q u ondam Moises, patris sui, mediante persona quondam Sam arie, fratris ip­ sius Ellie et filii dicti quondam Moises, ectatis veniam conse­ cutus, ut de predictis constat publico instrumento, scripto et composito manu Dominici de Campis notarii \ .m c c c l x x x x i i i.,

die *********) et Esati, uxor dicti quondam M oises et mater dicti Ellie, suo proprio nomine et nominibus quibus supra et quolibet eorum, dedit, vendidit, cessit, tradidit et mandavit seu quasi, magistro Elixeo Calaihi, iudeo, phisico, quondam magistri Moise, presenti, stipulanti et recipienti pro se, here­ dibus et successoribus suis et habentibus seu habituris cau­ sam ab eo, domum unam cum cortilio uno et uno putheo in dicto cortilio posito, positam in castro Syi, in contracta Iu­ deorum, cui toti coheret antea via publica, retro dom us here­ dum quondam magistri Ismail iudei in parte, et in parte [do)mus; Afrati, filie dicte Etsati iudee in parte, et in parte carrubeus \ ab uno lactere domus Ihere Profire filie quon­ dam magistri Callo, et ab allio lactere quidam carrubeus in

parte, et in parte domus dicte Afrati4, et si quis alii sunt ve­ riores confines, cum omnibus suis iuribus, ingressibus et egressibus, comodis et utilitatibus ac iurisdicionibus ad dic­

tam domum, curtilium ct putheum spectantibus et pertinen­ tibus quoquo modo; ad habendum, tenendum, possidendum ct gaudendum et quitquid eidem magistro E lixeo, heredibus et sucessoribus suis et habentibus et habituris causam ab eo, deinceps placuerit faciendum liberam, francam et expeditam ab omni genere servitutis et exacionis, preter quam a futuris

1 Segue depennato: anno pro

2 Carta forata per la legatura della filza.

3 in parte, et in parte carrubeus è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

4 in parte et - Afrati è aggiunto in sopralinea con segno di ri­ chiamo.

(15)

m uctuis, dacitis, acrosticis et collectis dominacionis Syi5. Que et quas dictus em ptor promixit et convenit michi notario in- frascripto tanquam publice persone, officio publico, stipulanti et recipienti nomine et vice diete dominacionis, prò dieta domo, curtillio et putheo dare, solvere et prestare de cetero ipsi dom inacioni. Renuntians in predictis omni privilegio, ca­

pitulo, conventioni in contrarium loquentibus. Pro pretio et finito pretio ducatorum ducentorum viginti quinque auri, boni e t 6 iusti ponderis, quos dicti Ellias et Etsati confessi fuerunt habuisse et recepisse, et se de ipsis a dicto magistro Elixeo bene quietos et solutos vocaverunt et vocant. Renun­ tians dictus m agister Elixeus excepcioni dicte vendicionis et confessionis non facte, dicte pecunie quantitate non habite, non recepte et non numerate, rey sic ut supra et infra non esse vel sic non se habentis, dolii mali, metus in factum, ac- cioni, condicioni sine causa et omni iuri7. Et si plus valent dicta dom us, curtilium et putheum 8 pretio supra dicto, sciens illud esse veram extimacionem ipsius, illud plus quantum- cum que foret, mera, pura et inrevocabili donacione inter vi­ vos, que am plius iure ingratitudinis vel alio quovis modo re­ vocari non possit, dicti Ellias et Chesati eidem magistro Elixeo donaverunt et remiserunt. Facientes dicti Elias et Che­ sati eidem em ptori de ipso pluri finem, quitacionem, libera- cionem et omnim odam remisionem, ac pactum de ulterius non pectendo. Renuntiantes dicti Elias et Chesati in predic­ tis legi dicenti donationem propter ingratitudinem revocari posse, et legi qua subvenitur deceptis ultra dimidiam iusti pretii, et om ni iuri ac legum auxilio. Possessionem quoque et dom inium dictorum domus, curtilli et puthey dicti Elias et Chesati dicto emptori presenti et solempniter stipulanti et recipienti ut supra tradiderunt et tradidisse confesi fuerunt, et sese pro dicto emptore, et eiusdem nomine, per dictam dom um , curtilium et putheum, cum omnibus suis iuribus, precario nom ine tenere et posidere quamdiu de dicta domo, curtilio et puthio dictus emptor possessionem aceperit cor­ poralem ; quam aprehendendi et de inceps retinendi eidem em ptori presenti et stipulanti licentiam omnimodam

dede-5 Nota nel margine sinistro: salvo ab acrostico 6 Segue depennato: iude

7 Segue depennato: et si p

8 curtilium et putheum è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

(16)

runt et conceserunt, sui propria auctoritate et sine alicuius iudicis vel magistractus lecentia, auctoritate vel m andato. In super, ex dieta causa et pro pretio supra dicto, dicti Elias et Chesati eidem magistro Elixeo presenti, stipulanti et re­ cipienti ut supra dederunt, cesserunt, tradiderunt et m anda­ verunt seu quasi omnia iura, actiones et rationes, utiles et directas, reales et personales, mixtas rei persecutorias et pe- nales et alia quecumque, que et quas habuit, et sibi com pe­ tunt, seu competere possunt seu hactenus com peterunt in dictis domo, curtilio et putheo. Ita ut ipsis iuribus, actio­ nibus et rationibus uti possit, agere, experiri, excipere, re­ plicare, petere, defendere, transigere, pacisci, consequi et se tueri in indicio et extra, et omnia et singula dem um facere, que ipsimet constituentes facere9 poterant ante presentem vendicionem et iuriumcesionem. Constituentes dicti 10 Elias et Chesati dictum emptorem in dictis domo, curtilio et pu- thio et iuribus procuratorem et dominum ut in rem suam propriam et ponentes ipsum magistrum E lixeum in locum eorum. Promictentes et cetera dicti Elias et Chesati dicto emptori, stipulanti et recipienti, dictam dom um , curtilium et putheum de cetero dimictere et non auferre nec auferenti seu auferre volenti11 modo aliquo consentire, sed pocius dic­ tam domum, curtilium et putheum superius venditum legip- time deffendere, auctorizare, experire et disbrigare ab omni persona, corpore, collegio et universitate, et om n em lictem, questionem et controversiam que inde eidem em ptori fieret, vel moveretur, in se suscipere, suis propriis exp en sis. Remisa eidem emptori necesitate denuntiandi et apelandi. Quam qui­ dem venditionem et iuriumcesionem et omnia et singulla su- pradicta dicti Ellias et Etsati iuraverunt super licteris ebrai- cis, more iudeorum, et promisserunt et convenerunt dicto emptori presenti, stipulanti et recipienti ut supra, perpetuo habere et tenere ratam, gratam et firmam, et rata, grata et firma ct actendere, complere ct observare, et in aliquo non contra facere vel venire, per se vel interpositam personam , aliqua ratione, occasione vel causa, que dici vel excogitari possit, de iure seu de facto. Sub pena dupli totius eius, de quo et quanto contra fieret, vel ut supra non observaretur. Cum restitutione omnium aliorum dampnorum, interesse et expensarum que propterea fierent lictis et extra; stipulata

* Segue depennato: posse * Segue depennato: michi 11 Segue depennato: consentire

(17)

solem pn iter et prom isa, qua soluta vel non nichilominus firm a rem an ean t omnia et singula supradicta. Et proinde et ad sic observ an d um et firmiter actendendum, dicti Elias et C hesati e m p to ri predicto, presenti et stipulanti ut supra, pi­ gnori o blig av eru nt omnia eorum bona, habita et habenda. Faciens d icta E tsati predicta omnia et singula, cum et de consilio E llie Sacerdotis iudei, et Anadia, quondam Arie, iu- dei, p ro p in q u o ru m prosimorum ipsius Etsati, iurantium su­ per litteris ebraicis, more iudeorum, se credere predicta om­ nia et singula facta fore ad utillitatem dicte Etsati, et non eius lesionem . Actum in Syo, in contrada Iudeorum, in cor- tilio dicte d o m u s vendite ut supra, anno dominice nativitatis

.m c c c l x x x x i i i i., indicione prima secundum cursum Ianue, die

.xxviiii. m aii, ante vesperas. Presentibus testibus Antonio de O ppicis et Antonio Restano, Samaria Sacerdoto et Lazaro de Zagora, iudeis, vocatis et rogatis.

6

1394, m aggio 29, Chio.

E liseo Calaihi compera da Elia, figlio del fu Mosè Gri- pioti, e da E tsati, madre di Elia e moglie del fu Mosè Gri- pioti, u na casa con cortile e pozzo, per il prezzo di 225 ducati. I ven dito ri p o tran n o riscattare la casa entro 4 anni, pagando 225 d u cati, le spese sostenute nel frattempo dal compratore, e le tasse; fra tta n to è concesso l’usufrutto del cortile ad Et- sati e, in caso di sua morte, al figlio Elia. Dopo il riscatto essi p o tra n n o vendere la casa soltanto a mastro Eliseo, per 225 d u cati.

In n o m in e Domini, amen. Magister Elixeus Calaihi, phi- sicus, q u o n d am magistri Moises, sciens et cognoscens se, hodie, em isse ab Ellia, filio quondam Moises Gripioti, iudei, et E tsati, m a tre ipsius et uxore dicti quondam Moise, do­ m um u nam , cum cortillio uno et uno putheo in dicto cortilio p osito p o sitam in castro Syi, in contrada Iudeorum, cui toti co h eret a n te a via publica, retro domus heredum quon­ dam m ag istri Ism aeli iudei in parte, et in parte domus Afrati iudee, fillie d iete Chesati, ab uno latere domus Ihera Profire,

1 posito è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

(18)

fìllie quondam magistri Callo, et ab allio la tere q u id am car- rubeus in parte, et in parte dom us diete A frati, et si q uis allii sunt veriores confines, pretio ducatorum d u c en to ru m viginti quinque auri; et volens facere erga ipsos E lliam et E tsati que promisit, cum aliter dictam vendicionem d icte dom us u t supra non fecissent, promisit et convenit d ictis E llie et E t­ sati, presentibus et stipulantibus, quod si ipsi seu a lte r ipso' rum voluerint seu voluerit pro se ipsis tantu m 2 [seu] 3 altero ipsorum tantum, et non pro aliquibus 4 alliis in te rp o sitis per­ sonis, redimere dictam domum ut supra co h eren tiatam in fra annos quatuor proxime venturos, et dederint et solverint ef- fectualiter, dicto magistro Elixeo, dictos d u c ato s ducentos viginti quinque ut supra datos et traditos eisdem p ro pretio dicte domus et ultra expensas per ipsum m ag istru m Elixeum fiendas in dicta domo et alliis ut supra v en d itis, u sq ue in quantitatem ducatorum viginti quinque auri tax an d as 5 in de­ claratione duorum bonorum virorum elligendorum p er p ar­ tes, quod tunc et eo casu licitum sit dictis E llie et E tsati seu alteri eorum ut supra redim ere et habere d ictam dom um ut supra venditam, et dictus m agister Elixeus te n e a tu r et de­ beat ipsam domum, recepto pretio ipsius et expensis u t supra taxandis, restituere dictis Ellie et Etsati ta n tu m 6, seu alteri eorum tantum 6, dictam domum ut supra co h eren tiatam cum cortilio et putheo predictis. Transato vero d icto term in o dic­ torum annorum .iin.or ut supra, dicta dom us rem an eat libera dicti magistri Elixei, non obstantibus contentis in presente instrumento. Qui magister Elixeus, ex gratia speciali, dedit et7 concessit dicte Etsati, presenti et recipienti, quod ipsa Etsati tantum8, dicto tempore annorum q u a tu o r u t supra, possit stare et habitare, gaudere et u su fructu are dicto cor- tillio cum putheo cum dimidia volte dicte d om us, p er quam ingreditur in dictum cortilium, sine solucione alicuius pen­ sionis; et finito tempore dictorum annorum .im .or u t supra teneatur Etsati predicta dictum cortillium et voltam u t

su-2 Segue depennato: ta m

3 Carta forata per legatura della filza.

4 aliquibus è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

5 u sque - ta x a n d a : aggiunto nel margine destro.

6 ta n tu m è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

1 Segue depennato: conse

8 ta n tu m è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo. Segue

depennato: in tr a d

(19)

pra ex gratia concessa dimictere dicto magistro Elixeo, liberum et sine m olestia aliquali. Et si dieta Etsati intra dictum tem­ pus decedetur, quod tunc et eo casu dictus Ellias fillius suus possit stare in dicto cortillio ut supra, ad usque ad finitum dictum tem pus dictorum annorum .iin.or ut supra, sine so- lucione alicuius pensionis ut supra; quo finito teneatur re­ stituere dicto m agistro9 Elixeo dictum curtilium et voltam ut supra. Item est actum inter dictas partes quod si dicti Ellias et E tsati seu alter ipsorum redimerent seu redimeret dictam dom um , pretio supra dicto ut supra, et dictam do­ mum ut supra vendere voluerint seu voulerit, teneantur et debeant seu teneatur et debeat ipsam domum ut supra quan- documque vendere et dare dicto magistro Elixeo, pro pretio dictorum ducatorum ducentorum viginti quinque auri ut su­ pra, et non allii persone. Renuntiantes dicte partes sibi, ad invicem et vicisim, presentis confesionis et recognitionis non facte, supradictorum pactorum et convencionum non facto­ rum et non interventorum, rei sic ut supra et infra non esse vel sic non se habentis, doli mali, metus in factum, accioni, condicioni sine causa et omni iulli. Que omnia et singulla supra dicta dicte partes 10 iuraverunt super licteris ebraicis, more iudeorum , et promisserunt et convenerunt sibi, ad in­ vicem et vicisim , perpetuo habere et tenere rata et grata omnia et singulla supradicta, et actendere, complere et ob­ servare, et in aliquo (non) contra facere vel venire, aliqua ratione, occasione vel causa que dici vel excogitari possit n, de iure seu de facto. Alioquin penam dupli totius eius de quo et quanto contrafieret vel ut supra non observaretur. Cum restitucione omnium alliorum dampnorum interesse et ex­ pensarum , que propterea fierent lictis et extra. Raetis 12 ma­ nentibus supradictis. Et sub ypotheca et obbligatione bono­ rum ipsarum partium et cuiuslibet earum, habitorum et ha­ bendorum . Faciens dicta Etsati predicta omnia et singula cum et de consilio Ellie Sacerdotis iudei et Anadie, quondam Arie, iudei, propinquorum suorum prosimorum, quos ad pre- sens 13 invenire potuit, iurantium super litteris ebraicis, more

9 Segne depennato: si n o n

10 Segue depennato: i u r a v e r u n t

11 Segue ripetuto: a liq u a r a tio n e , o c c a sio n e v el c a u sa , q u e d ici vel e x c o g i t a r i p o s s i t

12 Segue depennato: a c tu m

13 Segue depennato: h a b e r i

(20)

iudeorum, se credere predicta omnia et singulla facta fore ad utilitatem dicte Etsati, et non eius lesionem . A ctum in Syo, in contracta iudeorum, in cortilio dicte dom us, anno dominice nativitatis .m c c c l x x x x i i i i., indicione p rim a secun­

dum cursum Ianue, die .xxvmi. maii, paullo a n te vesperas. Presentibus testibus Sy[m o]ne14 Perello de V u ltu ro interpe- trante in predictis, Antonio de Oppicis et A ntonio R estano, burgensibus Syi, vocatis (et) rogatis.

14 Carta forata dalla legatura della -filza. 7

1394, maggio 29, Chio.

Eliseo Calaihi, procuratore di Meliche, figlia del fu Elia Salomone, moglie del fu Ismaele, tutrice di G odidie, che è l’erede di detto Ismaele, dichiara di aver ricev u to da Ala- ramo Cibo quanto dell’eredità di m astro Ism aele pervenne nelle mani di detto Alaramo.

In nomine Domini, amen. M agister Elixeus C alaihi, iu­ deus, phisicus *, actor et actorio nomine M eliche, filie quon­ dam Elie Salomonis iudei et uxoris quondam m ag istri Ism ai-li iudeo, tutricis testamentarie et tutorio nom ine G odidie, fil- lii et heredis in solidum dicti quondam m agistri Ism ail, u t de dicto testamento apparet publico instrum ento scrip to m anu Mathei de Oliva notarii, .M CCCLXXXXp0., die .xv. o ctobris et

in dicta tutella amisse et confirmate per dom inum p o testa­ tem Syi, ut de dicta confirmatione constat p ub lico in stru ­ mento, composito manu dicti Mathei notarii, .m c c c l x x x x i i.,

die .xi. ianuarii; et de inventario confecto p er dictam tu tri­ cem, dicto nomine, constat allio publico in stru m en to con­ fecto manu dicti Mathei notarii, dictis m illesim o et die. E t de aprhensione hereditatis dicti quondam m ag istri Ism ail, aprehense per dictam Melicham tutricem , n om ine d icti Go­

didie, filii sui minoris, constat allio publico in stru m en to composito manu dicti Mathei notarii, supradictis m illesim o et die .XI. ianuarii. Et de actoria facta in d ictu m m agi­

strum Elixeum per dictam Melicham tutricem u t su p ra, con-1 Segue depennato: procurator et

(21)

stat alio publico instrumento composito manu dicti Mathei,

.M C C C L X X X X II., die .x i i i i. m aii2. Per me notarium infrascrip-

tum vissis et lectis dictis instrumentis, dictis nominibus, con­ fessus fuit et in veritate recognovit michi, notario infrascrip- to tanquam publice persone, officio publico stipulanti et re­ cipienti nom ine et vice Alarame Cibo, burgensis Roddi, et per me eydem , se, dictis nominibus, a dicto domino Alarame, habuisse et recepisse plenam integram et legalem rationem, solutionem et satisfationem, ac reliquatinam restitutionem om nium et singolorum rerum, mercium, bonorum, pecunia­ rum et aliorum quorumcumque que ad manus dicti Alarame, pervenerunt de bonis et rebus dicti quondam magistri Ismail, usque in diem et horam présentes, et se, dictis nominibus, a dicto Alaram e, de predictis omnibus et singulis, bene quie­ tum et solutum vocavit et vocat. Renuntians, dictis nomini­ bus, exceptioni presentis confesionis et recognitionis non facte, pecunie non habite, non recepte et non numerate pro racione, solucione et satisfacione ut supra, rei sic ut supra et infra non esse vel sic non se habentis, doli mali, metu in factum, actioni, conditioni sine causa et omni iuri. Quare dictus m agister Elixeus, dictis nominibus, dictum Allarame, heredes et bona ipsius, de predictis omnibus et singulis libe­ ravit et absolvit per acceptilationem et acquilianam stipula­ tionem, verbis solempnibus introductas. Faciens, dictis no­ m inibus, eidem Allarame de predictis omnibus et singulis finem, quitacionem , liberacionem, absolucionem et omnimo­ dam rem isionem , ac pactum de ulterius non petendo. Pro- mictens, dictis nominibus, michi notario infrascripto ut su­ pra stipulanti et recipienti nomine et vice dicti Allarame, quod per ipsum magistrum Ellixeum, dictis nominibus, seu per dictum E . . . . 3, heredes suos, vel habentes seu habituros causam ab eo, dicto Allarame vel heredibus suis, aut in bonis suis, nulla de cetero de predictis seu aliqua parte predictorum non fiet, nec movebitur lix, questio, actio, pectitio, requisitio seu controversia in iudicio vel extra, de iure seu de facto. Que om nia et singulla supra dicta dictus magister Elixeus pro­ m isit et convenit michi dicto notario ut supra, stipulanti et recipienti nom ine et vice dicti Allerame, perpetuo habere et tenere firm a et rata, et actendere, complere et observare, et in nullo con tra facere vel venire, aliqua ratione, occasione vel causa que dici vel excogitari possit, de iure seu de facto.

2 Segne depennato-, dictis nominibus confessus fuit

3 Carta deteriorata per umidità. 137

(22)

-Sub pena dupli totius eius de quo et quanto c o n tra fieret vel ut supra non observaretur; solempni stip ulatio ne p ro m is­ sa; cum restitutione etiam omnium aliorum d am p n o ru m , in te­ resse et expensarum, que propterea fierent lictis et ex tra. R ae­ tis manentibus supradictis. Et sub ypotheca et obligacione omnium bonorum suorum, dictis nom inibus, h a b ito ru m et habendorum. Actum in Syo, in plathea, iuxta logiam dom i­ norum Syi, anno dominice nativitatis .m c c c l x x x x i i i i., indi­

none .1. secundum cursum Ianue, die .x x v j i i i. m aii, ante ve­

speras. Presentibus testibus ad hec vocatis et ro g atis Sim one Perello de Vulturo, Antonio Im perialli4.

[Extractum.

8

[1394], maggio---- , Chio.

Ioil, giudeo, abitatore di Chio, nomina suo p ro cu rato re il notaio Francesco Geardino.

In nomine Domini, amen. Ioil iudeus, h ab itato r Syi, om ni modo, iure, via et forma quibus melius potest, fecit, con sti­ tuit et ordinavit suum certum nuncium, actorem et p ro cu ra ­ torem, et loco sui posuit Franciscum G eardinum , n o tariu m , absentem tanquam presentem. Actum in Syo, in v o lta dom us

majj ante tertias Presentibus testibus R affael T orrello et Lazarino Nicolao de Rapalo.

9 1394, giugno 17, Chio.

Eliseo Calaihi, medico, procuratore di M eliche, figlia del fu Elia Salomonis, moglie del fu Ismaele e tu tric e testam en ­ taria di Godidie vende a Daniele Giustiniano olim Longo

ed a Bartolomeo Giustiniano olim de Campis 7 can tari e un quarto di mastice, per il prezzo di ducati 1377 e m ezzo.

In nomine Domini, amen. M agister Elixeus iudeus, phi- sicus, procurator et procuratorio nomine M eliche, filie

quon-4 Segue depennato: vocatis et rogatis — 138 —

(23)

dam E llie Salomonis iudei, et uxoris quondam magistri Ism ail iudei, u t de procura in ipsum facta constat publico in stru m e n to scripto, composito manu Mathei de Oliva, no­ tarii, .m c c c l x x x x i l, die .x i i i i. maii; et dictus magister Eli­

xeus ta n q u a m actor et actorio nomine1 Meliche supradicte, tu tricis testam entarie Godidie, fìllii et heredis in solidum dicti q u o n d am m agistri Ismail, ut de dicto testamento apparet publico instrum ento, scripto manu Mathei de Oliva, notarii,

.m c c c l x x x x i., die .xv. octubris; et in dicta tutella admisse et

confirm ate p e r dominum potestatem Syi, u t2 de dicta con- firm acione constat publico instrumento, composito manu d icti M athei, notarii, .m c c c l x x x x i l, die .xi. ianuarii; et de in­

v en tario confecto per dictam tutricem constat alio publico in stru m e n to confecto manu dicti notarii, dictis millesimo et die; et de aprehensione hereditatis dicti quondam magistri Ism ail aprehense per dictam Milicam tutricem nomine dicti G odidie filii sui minoris, constat alio publico instrumento co m p o sito m anu dicti Mathei, supradictis millesimo et die .xi. ian u arii; u t de actoria3 facta in dictum magistrum Eli- xeum p e r dictam Melicam, tutricem4 predictam ut supra5, c o n stat alio publico instrumento, composito manu6 Mathei de O liva, n o ta rii predicti, .m c c c l x x x x i l, die .xilll. madii; dictis

n o m in ib u s et quolibet dictorum nominum dedit, vendidit, ce- sit 7, tra n s tu lit et mandavit dominis Danieli Iustiniano olim Longo, et B artholom eo Iustiniano olim de Campis, presentibus, em en tib u s, stipulantibus et recipientibus pro se et heredibus suis 8, seu habentibus et habituris causam ab eis, cantaria septem et q uartam partem alterius cantarii masticorum, que et q uas d ic tu s m agister9 Ellixeus, dictis nominibus, habet seu h ab ere sperat et d eb et10 in partibus Egipti, videlicet in D am asco et in Alexandria, ad cantarium Famaguste; quod c an tariu m inteligatur et esse debeat de centanariis septem

> Segue depennato: nomine 2 Segue depennato: constat

3 Segne depennato: dicti magistri E

4 Segue depennato: t e s t a m e n t a r i a m d ic ti q u o n d a m m ag istri Ism

dicti

s Segue depennato: pro 6 Segue depennato: dicti 7 Segue depennato: tradidit 8 Segue depennato: suos 9 Segue depennato: it

10 et debet è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo.

(24)

et cum dimidio; que cantaria septem et q uarta p a rs alteriu s cantarii11 dictus quondam m agister Ismail, sive d ictu s m a­ gister Elixeus, dictis nominibus 12, restant ad recip ien d u m et habendum13 ex illa quantitate centanariorum q uadrig en to- rum quinquaginta mastici sibi debendorum p e r dom inos partices14 Mahone Syi, ut de predictis constat p ub lico in­ strumento scripto manu Oberti Grassi de V u ltu ro , n o tarii, .MCCCLXXXVI., die15 .xvm. decembris '6. Pro p re tio et finito pretio ducatorum mille trecentorum septuaginta sep tem et dimidii17 auri, bonorum et iusti ponderis, p ro d ictis canta- riis septem et quarta parte alterius cantarii, ad ratio n em 18 ducatonim centum nonaginta auri pro quolibet c an tario ex sup*adictis cantariis septem et quarta parte a lte riu s can ta­ rii . Quos ducatos mille trecentos septuaginta septem et

dimidium auri dictus magister Ellixeus, dictis nom inibus, confesus fuit et confitetur habuisse et recepisse a d ictis do­ minis Daniele et Bartolomeo, et se, dictis nom inibus, ab eis bene quietum et solutum vocavit de predictis. R enuncians dictus magister Ellixeus, dictis nominibus, exceptioni p re­ ssentis confesionis, vendicionis et recognicionis non facte, dicte quantitate pecunie non habite, non recepte et non nu­ merate, rei sicut ut supra et infra non esse vel sic non se habentis, doli mali, metus in factum , accioni, condicioni sine causa et omni iuri. Quare, volens dictus m ag ister Elixeus, dictis nominibus, facere que iuris sunt, cum a lite r prefacti domini Daniel et Bartholomeus dictam em ptionem dicti m a­ stici non fecissent, idcirco titulo et ex causa vere et p u re ce- sionis dedit, cessit, tradidit, transtulit et m andavit, dictis dominis Danieli et Bartholomeo, presentibus, stip u lan tib u s et recipientibus, omnia iura, actiones et rationes, reales et

11 Segue depennato: dictus

12 dictis nominibus è aggiunto nel margine destro.

13 Segue depennato: ac

14 Segue depennato: et

15 Segue depennato: XXVIII d

16 Segue cassato con più tratti di p en n a: renuntians, dictis no­

minibus, et quolibet dictorum nominum, exceptioni

17 et dimidii è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo. 18 Segue depennato: pro pretio et nomine pretii

19 Segue depennato: que cantaria septem et quarta p artes alte­

rius cantarii ascendit ad summam ducatorum 20 Segue depennato: dictus

(25)

p erso n ales, u ttille s et directas, mixtas rei persecutorias et p en ales, e t quecum que allia que et quas dictus magister E lixeus, d ic tis nominibus, habet, habuit, et de cetero habere p o s e t21 c o n tra et adversus dictos participes dicte Mahone Syi et b o n a sua, quantum pro dictis cantariis septem et q u a rta p a rte alterius cantarii mastici, vigore et ex forma dicti in s tru m e n ti pactorum, scripti manu Oberti Grassi de V u ltu ro , n o ta rii, .m c c c l x x x v i., die .x v i i i. decembris, ita ut ip­

sis iu rib u s, actionibus et rationibus et dicto instrumento de cetero u ti p o ssin t, agere, petere, defendere, pacisci, iura ce­ dere, d ic tu m instrum entum execucionis postulare, extimare, d etin ere, solucionem consequi, quitare, liberare, et omnia et sin gu la in p red ictis et circa predicta demum facere et exer­ cere, q ue et quem admodum facere potest, vel unquam me­ lius p o tu isse t, in predictis, dictos dominos Danielem et Bar- th o lo m eu m , em ptores, constituens, dictis nominibus, procu­ ra to re s u t in rem ipsorum propriam, et ponens eos, dictis n om inibu s, in locum suum. Que iura talia qualia sunt, si qua su n t, ta lia p e r dictum m agistrum Elixeum, dictis nominibus, cessa in te lig a n tu r ita quod ad nichil eisdem teneatur, dictis n o m in ib u s, in predictis, quam pro pacto suo, dictis nomi­ n ibus, et h ab en tiu m causam ab eo, dictis nominibus. Acto in p re se n ti instrum ento tam principio, medio quam fine pre- sen tis c o n tra c tu s ; quod si dictus magister Elixeus, dictis no­ m in ib u s, a d presens non habet in partibus Egipti, videlicet in D am asco e t Alexandria vel altero dictorum locorum, tan­ ta m q u a n tita te m mastici que ascendat ad summam dictorum c a n ta rio ru m septem et quarte partis alterius cantarii ut su­ p ra , q u o d ip se, dictis nominibus, teneatur et debeat risicum et fo rtu n a m currere, et incurrisse inteligatur, de dicto ma­ stic o , q u o u sq u e dicta cantaria septem e t22 quarta pars alte­ riu s c a n ta rii in dictis loco Damasci et Alexandrie, seu altero ip so ru m , a p lic a ta et conducta fuerit, sana et salva. Que om­ n ia e t s in g u lla supradicta dictus magister Elixeus, dictisJ n o m in ib u s, prom isit et convenit dictis dominis Danieli et B a rth o lo m e o , ac iuravit super licteris ebraicis, more iudeo­ ru m , in a n im a m predictorum, perpetuo habere et tenere fir­ m a, r a ta e t g ra ta , et actendere, complere et observare, et in n u llo c o n tra facere vel venire aliqua ratione, occasione vel c au sa, q u e d ic i vel excogitari possit, de iure seu de facto.

21 p o set è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo. 22 Segue depennato: dimidia

23 Segue ripetuto', dictis

(26)

-Sub pena dupli totius eius, de quo et quanto c o n tra h e re t vel ut supra non observaretur. Solempni stipulacione prom issa. Cum restitucione omnium aliorum dam pnorum interesse et expensarum, que propterea fierent lictis et extra. R aetis m a­ nentibus supradictis. Et sub ypotheca et obligatione om nium bonorum dicti magistri Ellixei, dictis nom inibus, h ab ito ru m et habendorum. Actum in Syo 24, in domo habitacionis 25 dicti domini Danielis, anno dominice nativitatis .m c c c l x x x x i i i i.,

indicione prima secundum cursum Ianue, die .x v i i. iunii,

inter nonas et vesperas. Presentibus testibus D om inico Iu­ stiniano de Campis, Martino de Vercellis et Iaco b o de Salle, vocatis et rogatis.

24 Segue depennato: ad

25 habitationis è aggiunto in sopralinea con segno di richiamo. 10

1394, giugno 17, Chio.

Daniele Giustiniano olim Longo e B artolom eo G iusti­ niano, mercanti, nominano loro procuratori A ntonio G iusti­ niano, Francesco Giustiniano e Oliviero di Savignone, per curare i loro interessi circa quanto essi devono ricevere dalla Mahona di Chio, per la vendita del quantitativo di m astice, di cui al documento n. 9.

In nomine Domini, amen. Dominus Daniel Iustinianus olim Longus et Bartholomeus Iustinianus, filius dom ini F ran­ cisci, mercator et gerens facta sua, omni m odo, iure, via et forma quibus melius possunt, fecerunt, constituerunt et or­ dinaverunt eorum certos nuncios, actores et p ro cu rato res, et loco eorum posuerunt spectabilem millitem d o m in u m A nto­ nium Iustinianum, dominum Franciscum Iustinianum quon­ dam domini Gabrielis et Oliverium de Savignonis, absentes tanquam présentes, et duos ex eis, si ' unus ip sorum in Ian ua non esset, ad omnia ipsorum negocia gerenda, tra c ta n d a et administranda in iudicio et extra, et ad pectendum , exigen­ dum, habendum et recuperandum omnem q u a n titate m pe­ cunie, et omne id et totum quitquid et quantum dicti consti­ tuentes habere et recipere debent, seu petere et requirere

1 Segue depennato: alter ipsorum

(27)

possunt, vel in futurum poterunt, a Mahona Syi, vel a guber­ natoribus ipsius Mahone, vigore et ex forma publici instru­ menti scripti et compositi hodie, manu mey notarii infra- scripti, quantu m pro cantariis septem et quar(a)ta parte al­ terius cantarii mastici, ad cantarium Famaguste, venditis per magistrum Elixeum iudeum, phixicum, procuratorem et pro­ curatorio nom ine Meliche, filie quondam Salamonis iudei et uxoris quondam magistri Ismail iudei, et tanquam actorem et actorio nom ine dicte Meliche, tutricis testamentarie Ge- gidie, fillii et heredis in solidum dicti quondam magistri Ismail. Dans dominis Danieli et Bartolomeo2, vigore instru­ menti supra dicti, instrumenta et scripturas cassandum, pro­ ducendum, exibendum, execcutionem postulandum, promiten- dum, [com pon]endum 3, detinendum, sequestrandum, rela­ xandum, solucionem, laudem et extimacionem ac in solutum da[tionem] 3 recipiendum, consequendum, denuntiandum et protestandum , quascumque confesiones, promisiones, quita- ciones, liberaciones et absolutiones faciendum et recipien­ dum, et pactum de ulterius non petendo faciendum, iura et actiones vendendum et cedendum, transigendum, paciscen­ dum, com ponendum et compromictendum ac prorogandum cum penis et ypothechis oportunis, de calumpnia in animam ipsorum constituentium iurandum et cuiuslibet alterius ge­ neris 4 iuram entum dandum, prestandum et subeundum, unum et plures procuratores a d 5 predicta et infrascripta consti­ tuendum, substituendum et revocandum isto semper man­ dato in suo robore permanente, instrumenta et scripturas de predictis et infrascriptis confici faciendum cum solempni- tatibus debitis et oportunis; et generaliter ad omnes lictes, causas et questiones, quas dicti constituentes habent, vel de cetero habere sperant seu possunt, agendo et defendendo cum dicta M ahona Syi, sive gubernatoribus eiusdem, vigore dictorum instrum entorum 6 contentorum in eis, coram quo­ cumque iudice, officio et magistractu ecclesiastico et civili, libellum et libellos dandum et recipiendum, excipiendum et replicandum , lictem et lictes contestandum, pignus bandi dandum et se excusandum, ponendum, interogandum, posi- cionibus et interogacionibus respondendum, titullos, testes,

2 Così nel testo.

3 Carta corrosa per umidità. 4 generis: è aggiunto in sopralinea. 5 Segue depennato: infrascripta 6 Segue depennato: et

(28)

instrumenta, iura, scripturas, et quascumque p ro b acion es et defensiones producendum et exibendum, iurare videndum , faciendum et reprobandum, terminos et d ilactio n es peten­ dum, dandum et prorogandum, iudices, assessores, collacto- res, medios et notarios petendum, elligendum , con fid en tes dandum, suspectos recusandum, in causis con clud end um , sen­ tentiam et sententias audiendum, appelandum, et appellacio- ne.*> prosequendum, et ad omnia allia et singulla faciendum et fieri mandandum in iudicio et extra super p red ictis, et in dependentibus, emergentibus et conexis ab eis, vel aliq u o eo­ rum que ipsi constituentes facere possent, si p résen tes essen t, et merita causarum postulant e t 7 requi(i)runt, etiam si tallia forent que mandatum exigant speciale. Dantes et con ced en ­

tes ’ dictis eorum procuratoribus et cuilibet su b stitu en d o ab I

eo in predictis et circa predicta, et in dependentibus, em er- <

gentibus et conexis, plenum, largum, liberum et generale mandatum, cum plena, larga, libera et generali adm inistra- cione. Promictentes tibi notario infrascripto tanquam pu­ blice persone, officio publico stipulanti et recip ien ti nom ine et vice omnium et singulorum quorum interest, intererit vel interesse poterit, perpetuo habituros* ratum, gratum et fir­ mum quidquid et quantum per dictos 10 eorum procuratores et quemlibet substituendum ab eis, in predictis et circa pre­ dicta. et in dependentibus, emergentibus et con ex is prédic­ tif actum, gestum seu procuratum fuerit. Sub yp otb eca et obligatione omnium bonorum ipsorum, habitorum et haben­ dorum. Et volentes dictos eorum procuratores et qu em lib et substituendum ab eis relevare ab omni onere sa tis dandi, pro- misscrunt et convenemnt tibi, iam dicto notario ut supra stipulanti ct recipienti, dc iudicio sisti et iu d icatu m solvi cum omnibus suis clausulis, nisi fuerit appellatum . Interce- dentes et fideiubentes pro eis et eis, versus te, d ictu m n ota­ rium ut supra recipientem, sub dictis ypotheca et obligacio- nc. Renuntiantes iuri dc principali primo conveniendo et om ­ ni iuri. Actum in Syo, sub frascario plathee Syi, an n o dom i- nicc nativitatis .MCCCLXXXXIIII., indicione .1. secu n d u m cur­

sum Ianue, die .xvu. iunii, inter nonam et vesperas. Presen- tibus testibus Micacle [Lo|mellino ", filio C osm aelis et N ico­ lao de Via, filio Donati, vocatis et rogatis.

I Segue depennalo: et

Segue depennato: dictis nominibus

* Segue depennalo: g w Segue depennato: co rum II Carta corrosa per umidità.

(29)

1394, giugno 17, Chio.

Eliseo Calaihi, procuratore di Meliche, figlia del fu Elia

Salom onis e moglie del fu maestro Ismaele, nomina suo pro­ curatore Giustiniano de Campis, per ottenere, dall’eredità la­ sciata dal fu Nicola Giustiniano, la somma di 90 ducati, do­ vuta da d etto Nicola Giustiniano a maestro Ismaele.

In nom ine Domini, amen. Magister Elixeus Calaihi, iu­ deus, phisicus, actor et actorio nomine Meliohe, filie quondam Ellie Salom onis, iudei, et uxoris quondam magistri Ismaili, iudei, tutricis testamentarie et tutorio nomine Gedidie, filii et heredis in solidum dicti quondam magistri Ismail, ut de dicto testam ento apparet publico instrumento scripto manu M athei de Oliva notarii, .m c c c l x x x x i., die .xv. octubris, et

in dicta tutella admise et confirmate per dominum potesta­ tem Syi, ut de dicta confirmatione constat publico instrumen­ to, com posito manu dicti Mathei notarii, .m c c c l x x x x iI., die

.X I . iannuarii; et de aprehensione hereditatis dicti quondam

m agistri Ismail, aprehense per dictam Melicham, tutricem, nom ine dicti Gigidie filii sui minoris et confectione inventa­ rii confecti per dictam Melicam, dicto tutorio nomine, con­ stat duobus publicis instrumentis compositis manu dicti M athei notarii, supradictis millesimo et die; et de actoria facta in dictum magistrum Ellixeum per dictam Melicam tu­ tricem ut supra, constat allio publico instrumento, compo­ sito m anu dicti Mathei notarii, .m c c c l x x x x i i., die .x i i i i. maii;

per m e notarium visis et lectis dictis instrumentis, dictis no­ m inibus fecit, constituit', substituit, creavit et ordinavit1 suum , dictis nominibus, actorem et procuratorem, et loco sui, dictis nominibus, pro ut melius fieri et esse potest, sub­ stituit dom inum Franciscum Iustinianum de Campis, absen­ tem tanq u am presentem, ad petendum, habendum, exigen­ dum , recipiendum et recuperandum, dictis nominibus2, ab heredibus quondam domini Nicolai Iustiniani, civis Ianue, quondam Pauli \ et in bonis suis, ducatos nongentos auri,

1 Segue depennato: suu

2 dictis nominibus è aggiunto in sopralinca con segno di richiamo.

Riferimenti

Documenti correlati

We have then studied the behaviour of the system when a uniform magnetic field is applied to a paramagnetic state, finding that a first order phase transition - accompanied by a

rheology of analogue materials, simplified silicate melt mixtures and natural melts and magmas

Among them, some imidazole, oxazole and pyrrole-based compounds were developed by Merck and reported to inhibit FAAH activity with low nanomolar and subnanomolar

H3: The relation between Corporate Governance quality drivers and performance and default risk is different for family and non-family firms.. The high incidence

Neque enim dubitabam, l5 que esset quod faterentur, pertinaciam certe et inflexibilem 4- obstinationem debere puniri. Fuerunt alii

In all of them, as in the previous pictures, the grey area corresponds to events selected in a missing mass window centered on the minimum recoiling mass nucleus (F), while the

Detection Using Landsat TM Data: When and How to Correct Atmospheric Effects?” Remote Sens.. Research