Atti Soc. tosc. Sci. nat., Mem., Serie B, 107 (2000) pagg.75-137,figg. 24, tabb. 2,tavv. XVI
M. A. TODARO (*), W. D. HUMMON (**), M. BALSAMO (***), E. FREGM(*), P. TONGIORGI (****)
INVENTARIO DEl GASTROTRICHI MARINI ITALIANI:
UNA CHECKLIST ANNOTATA
Riassunto-Grazie alle ricerche condotte nel trascorso decen nio, la fauna gastrotricologica marina italiana è oggi la meglio conosciuta al mondo. La disomogeneità e la difficile reperi bilità di gran parte delle informazioni raccolte in anni prece denti rende perô spesso problematico ii loro impiego e la loro integrazione con i dati piü recenti per analisi complessive.
Per superare questa difficoltà, abbiamo cercato di organizza re i dati disponibili per renderli di facile accesso agli studio si, ed ai tecnici e amministratori che si interessano di pro blematiche inerenti la faunistica e l’ecologia marina. I dati sono stati organizzati in due serie di tabelle, la prima volta a focalizzare le località di raccolta (234) suddivise per provin ce e regioni, con l’indicazione delle specie ivi raccolte, la zona bentica campionata e la bibliografia relativa; la secon da, incentrata sulle 189 Specie rinvenute (75 chetonotidi in 2 famiglie e 10 generi; 114 macrodasidi in 6 famiglie e 22 generi) e la loro distribuzione per regione, provincia e loca lità. La regione piü intensamente investigata è la Toscana con 50 località visitate e 97 specie raccolte (9,4 ±7,5 spp/sito), la pii ricca è la Campania con 101 specie nei soli 30 siti campionati (13,0± 8,1 spp/sito). fl numero di specie per sta zionee variabile e compresotra 1 e 36: la media totale ita liana e di 8,5 ±7,1 spp/sito. Halichaetonotus aculfer, pre sente nel 34% delle stazioni prese in esanie, risulta ii cheto notide piü comune, mentre tra i macrodasidi, la specie piü comune è Acanthodasys aculeatus rinvenuta nel 28% delle località. La distribuzione delle specie non è omogenea, ma dai tabulati riassuntivi è possibile individuare i tratti di costa dove la frequenza di rinvenimento di ciascuna specie è mag giore. Gli endemismi italiani sono 70 (37%), di cui 32 con distribuzione limitata ad una sola delle 15 regioni costiere; le località tipo sono 53.
Parole chiave - Gastrotricha, fauna italiana, meiobenthos, Mediterraneo.
Abstract-Inventory of the Italian marine Gastrotricha: an annotate checklist. Thanksto the extensive research carried out in the past decade, the Italian marine gastrotricofauna is nowadays that best know worldwide. The heterogeneity of data acquired over more than a century, along with the dif ficulty of getting the original bibliography, often makes troublesome the integration of the old with the new infor mation, a vital tasks without which comprehensive analysis are precluded. To overcome these problems we have tried to organize the available data in a format readily accessible to researchers, and technicians and decision-makers dealing with faunistic and/or marine ecology duty. Present data are organized in two series of complementary tables, one focu sed on the collecting locations (234), reporting the species found along with relative benthic zone of finding, the resear
chers involved, year of collection, and related bibliography;
whilst the other is centered on the 189 species found so far (75 chaetonotids in 10 genera and 2 families; 114 macroda syids in 22 genera and 6 families), and their geographic distribution reported by region, province and location. The most intensively investigated region is Tuscany with 50 localities involved and 97 species collected (9.4 ± 7.5 spplloc), whereas the richest region is Campania with 101 species found in just 30 localities sampled (13.0 ± 8.1 sppfloc). The number of species per station is variable, ran ging from 1 to 36, with a global mean of 8.5± 7.1 spp/loc.
Halichaetonotus aculifer, present in 34% of the examined locations, results the most common chaetonotid, whereas among the macrodasyids, the most common species is Acanthodasys aculeatus, found in 28% of the investigated localities. The species geographic distribution is not homo geneous, however from dedicated tables it is possible to detect the coastal tract where the frequency of occurrence of a given species is higher. The Italian endemisms are 70 (37%
of total species found), of which 32 exhibit a distribution confined to just one of the 15 investigated regions; the type localities are 53.
Key words - Gastrotricha, Italian fauna, meiobenthos, Mediterranean Sea.
INTRODUZIONE
I gastrotrichi (dal greco gaster, stomaco, e thrix, pelo) sono microscopici invertebrati acquatici, di aspetto a birillo oppure vermiforme, lunghi da 80 mm fino ad un massimo di 3 mm, caratterizzati da una fitta cillatura ventrale utilizzata per ii nuoto e la locomozione. Sotto il profilo tassonomico, questi piccoli metazoi, storica mente raccolti nei due ordini Macrodasyida (6 fami glie, 30 generi) e Chaetonotida (7 famiglie, 29 generi), vengono comunemente considerati come un phylum a se stante o come una classe di Aschelminti in ragione di alcune somiglianze morfologiche ed ultrastrutturali con i Nematodi (cfr. Rieger, 1976; Rieger & Rieger, 1977). I gastrotrichi si rinvengono sia in mare, dove conducono per la maggior parte vita interstiziale, sia in acqua dolce, dove vivono principalmente sullo strato piü superficiale del fondo (epibenthos) o sulla vegeta zione (periphyton).
Negli ultimi anni, i rappresentanti marini del phylum sono statioggetto di numerose ricerche in Italia e all’e stero (Balsamo et al., 1994, 1995, 1996, 1997; Clausen,
(*) Dipartimento di Biologia Animale, Università di Modena e Reggio E., via Campi 213/d, 1-41100 Modena (Italia).
(**) Department of Biological Sciences,OhioUniversity, Athens, Ohio 45701 (USA).
(***) Istituto di Scienze Morfologiche, Università di Urbino, via Oddi 21, 1-61029 Urbino (Italia).
(****)Dipartimento di Scienze Agrarie, Università di Modena e Reggio E., via Kennedy 17, 1-42100 Reggio Emilia (Italia).
76 TODARO MA., HUMMON W.D., BALSAMO M., FREGNI E., TONGIORGI P.
1992; Hummon & Warwick, 1990; Hummon et at., 1998; Todaro 1992, 1995; Todaro et at., 2000) riguar danti l’aspetto tassonomico (Balsamo et at., 1992b;
Evans, 1992; Evans & Hummon, 1991; Hummon et.
at., 1992, 1993, 1996, 1998); ecologico (Evans et at., 1993; Hummon et al., 1990, Todaro, 1998a, b); zoo geografico (Hummon et at., 1990b; Hummon &
Hummon, 1992; Todaro et at., 1991, 1992, 1995a, 1996), la biologia riproduttiva (Balsamo & Todaro, 1987, 1988; Balsamo et al., 1992a; Ferraguti &
Balsamo, 1994, 1995; Ferraguti et at., 1995; Fregni, 1998) e, pin recentemente, gli aspetti evolutivi indaga ti sia su basi morfologiche che molecolari (Todaro et at., 1995b, 1996; Wirz et at., 1999a, b; Hochberg &
Litvaitis, 2000).
La fauna gastrotricologica marina italiana è oggi la meglio conosciuta al mondo. La disomogeneita e la difficile reperibilità di gran parte delle informazioni, molte delle quali peraltro ancora inedite, rendono perO spesso problematico ii loro impiego e la loro integrazione per analisi complessive. Per questa ragio ne, a sei anrn dalla pubblicazione della Checktist dei gastrotrichi italiani (Balsamo & Tongiorgi, 1995) abbiamo pensato di produrne una nuova versione, limitatamente alle specie marine, che non fosse perô solo una mera integrazione della precedente con i dati nel frattempo acquisiti. L’inventario dei gastrotrichi marini italiani accoglie infatti non solo i dati pin recenti, ma soprattutto integra le informazioni oggi disponibili in un sistema di riferimento che permette la rapida individuazione delle specie rinvenute e del le località investigate, evidenziando a! contempo la diversità della fauna a gastrorichi segnalata nelle sin gole località nel corso degli anni dai van autori. La redazione della nuova checklist ha consentito inoltre di circostanziare alcune segnalazioni già inserite in quella 1995 di cui perô non esistevano riferimenti in letteratura. Per rendere pin immediato l’uso della checklist, questa è stata arricchita di un adeguato cor redo iconografico. I dati cosI organizzati dovrebbero consentire un pin facile impiego da parte non solo degli studiosi, ma anche di tecnici e amministratori che si interessano di problematiche inerenti la fauni stica e l’ecologia marina.
MATERIALI E METODI
I dati provengono dallo spoglio critico di tutta la lette ratura riguardante i gastrotrichi manini italiarn a parti re dal 1867, anno del rinvenimento, ad opera di E.
Claparède, di Hemidasys agaso nel porto di Napoli, e dei protocolli delle ricerche condotte negli ultimi dieci anni (1989-1999) da ricercatori dell’Università di Modena e Reggio Emilia e dell’Ohio University. In questo periodo si sono avvicendati sette gruppi di ricer ca, ai quali viene dato credito per gli aspetti inerenti la raccolta e l’identificazione delle specie: G#01: W.D.
Hummon, M.A.Todaro, M. Balsamo, P. Tongiorgi, 1989; G#02: W.D. Hummon, M.A. Todaro, 1989;
G#03: M.A. Todaro, M. Balsamo, 1989; G#04: M.A.
Todaro, W.A. Evans, 1991; G#05: W.A. Evans, M.A.
Todaro, 1991; G#06: W.D. Hummon, M.A. Todaro, M.R. Hummon, 1991; G#07: P. Tongiorgi, M. Balsamo, E. Fregni, 1992-1998; G#09: M.A. Todaro, P.
Tongiorgi, M. Balsamo, 1999.
I dati sono organizzati in due serie di tabelle, Ia prima volta a focalizzare le località di raccolta suddivise per province e regioni, con l’indicazione del Sito specifico campionato, delle specie ivi raccolte con il relativo riferimento bibliografico e/o l’indicazione degli stu diosi a cui si deve la segnalazione. Per .xlocalità>> di raccolta deve intendersi un luogo geografico pin o meno circoscritto individuabile grazie alle coordinate geografiche riportate; per <<sito>> la specifica zona ben tica della località dove ii campione è stato prelevato:
litorale (L), sublitorale poco profondo (SSL, 0,20-0,50 m di profondità), sublitorale (SL, 1,5-30 m di profon dità). Le località campionate possono essere inoltre prontamente individuate grazie alle indicazioni appo ste sulle cartine regionali fornite a corredo, numerate progressivamente, dalla Liguria a! Friuli Venezia Giulia, da 1 a 15.
La seconda serie di tabelle è invece incentrata sulle specie rinvenute e sulla loro distribuzione per regione, provincia e località; l’asterisco (*) indica la Iocalità tipo.
Di ogni specie viene fomito, oltre al formale inqua dramento tassonomico, anche il numero progressivo assegnatogli nella check-list del 1995 [nessun codice è stato assegnato alle nuove specie e a quelle rinvenute in Italia dopo questa data], e ii disegno tratto, con lie vi modifiche, dalla descrizione originale o comunque da lavori già editi.
Vengono formalizzate in questa sede alcune convin zioni degli autori scaturite durante ricerche condotte anche all’ estero, riguardo lo status tassonomico di alcu ne specie e tra queste Turbanetla thiophila che viene considerata sinonimo di T bocqueti.
Vista la natura riassuntiva della presente check-list si è ritenuto opportuno riportare anche i dati relativi ad alcune specie che, benché non ancora descritte formal mente, risultano essere entità tassonomiche nettamen te distinte; queste sono indicate con lettere alfabetiche arbitrane.
RISULTATI
Tabutazione dei dati per località LIGURIA
Fig. 1
INVENTARIO DEl GASTROTRICHI MARIM ITALIANI: UNA CI-IECKLIST ANNOTATA 77
linperia
San Remo (43° 48’ N; 07°
Specie
Aspidiophorus parainediterraneus Chaetonotus cipechochaetus Chaetonotus atrox Choetonotus !acunosus Ha!ichaetonotus acuhfer Ha!ichaetonofus margaretae Ha!ichaetonotus thalassopais Heterolepidoderina loricatum Heteroxenotrichula squamosa Dactylopodola nesoiyphle Macrodasys sp.b Acanthodasys aculeatus Pseudostomel!a etrusca Ptvchostomel!a tyrihenica Tetranchyroderinu inegastomuin Tetranchyroderina thysanophoi-uin Tetranchyroderma sp. w Paraturbanella dohrni Paraturbanella pallida Pa,-aturbane!la teissieri Turbanella bocqueti
46’ E) [Fig. 1: 1.01
Sito Ricercaton e
riferimento bibliografico G#04, 1991
G#04, 1991; Hummon et a!.,1992 G#04, 1991
G#04, 1991;Hummon era!., 1992 G#04, 1991
G#04, 1991; Hummon eta!., 1992 G#04, 1991; Hummon etal., 1992 G#04, 1991
G#04, 1991
G#04, 1991; Hummon eta!., 1998 G#04, 1991
G#04, 1991
G#04, 1991; Hurnnion eta!., 1993 G#04, 1991; Hummon eta!., 1993 GO4,
G#04, G#04, 1991 G#04, 1991 G#04, 1991 G#04, 1991 G#04, 1991
Urodasys viviparus Acanthodasys aculeatus Tetranchyroderma heterotubulatuin Paraturbanella dohrni
Hererolepidoderina loricatum Turbanella ambronensis Xenotrichula intermedia
SL G#07, 1996 SL G#07, 1997 SL G#07, 1996, 1997 SL G#07, 1996
L G#04, 1991 L G#04, 1991 L G#04, 1991
Diano Marina (43° 54’ N; 08°05’E) [Fig. 1: 1.1] Aspidiophorus mediterraneus L, SL GO4, 1991
Aspidiophorus parainediterraneus Chaetonotus aegilonensis Chaetonotus atrox Chaetonotus lacunosus Chaetonotus niedirerraneus Halichaetonotus acul!fer Heterolepidoderma loricarum Heteroxenotrichula squamosa Acanthodasys aculeatus Tetranchvroderma tanyinesatherwu
Aspidiophorus mediterraneus Chaetonotus apechochaetus
Genova: Golfo di Genova [Fig. 1: 1.4]
Aspidiophorus niedirerraneus Chaetonotus apechochaetus Chaetonotus atrox Chaetonotus inaequidentatus Chaetonotus neptuni Draculicireria tesselata Megadasys minor
G#04, G#04, G#04, G#04, G#04, G#04, 1991 G#04, 1991 G#04, 1991 G#04, 1991
G#04. 1991;Hummon eta!., 1996
L, SL G#07, 1997 SL G#07, 1997
SL G#07, 1996 SL G#07, 1996 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 SL G#07, 1996 SL G#07, 1996 SL G#07, 1996
Aspidiophorus parameditem-raneus Chaetonorus aegilonensis Chaetonotus luporinii Diplodasys minor
Tetianchyrodemma thysanophoruni
Halichaetonotus acu!fer Xenotrichula intermnedia Tnt banella corn uta
SSL G#07, 1993 SSL G#07, 1993 SSL G#07, 1993
S. Margherita Ligure: Bagni Centrali (44° 13’ N; 09° 13’ E) [Fig. 1: 1.5]
Xenotrichula intermedia SL
SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL SL
L G#07. 1993
S. Margherita Ligure: Bagno Regina Elena (44° 13’ N; 09° 13’ E) [Fig. 1: 1.61 Aspidiophorus polystictos
1991
1991; Hummonetal., 1993
L G#07, 1993
Sestri Levante (44° 16’ N; 09° 23’ E) [Fig. 1: 1.7]
La Spezia
Portovenere (44° 02’ N; 09° 49’ E) [Fig. 1: 1.8]
Ha!ichaetonotus aculifer SL G#04, 1991 Ha!ichaetonotus spinosus L G#04, 1991
Halichaetonorus thalassopais SL G#04, 1991; Hummon et a!.. 1992 Xenotrichula intennedia L G#04, 1991
Mesodasys laticaudatus SL G#04, 1991
Acanthodasys sp. c SL G#04, 1991
Tetranchvroder,na sp. w SL G#04, 1991 Pararurbanella reissieri SL G#04, 1991
Savona
Albisola Marina (44° 18’ N; 08° 29’ E) [Fig. 1: 1.2]
La Spezia: Framura (44° 07’ N; 09° 50’ E) [Fig. 1: 1.9]
SL SL SL SL SL
G#07, 1997 G#07, 1997 G#07. 1997 G#07, 1997 G#07, 1997
Lerici: S. Terenzio (44° 05’ N; 09° 55’ E) [Fig. 1: 2.0]
1991 1991 1991
1991;Hummonera!., 1992 1991; Balsamo eta!., 1997 L, SL
SL SL SL SL SL SL SL SL SL
TOSCANA
Genova
Isola Gallinara (44° 02’ N; 08° 14’ E) [Fig. 1: 1.3]
(44° 25’ N; 08° 56’ E)
Fig. 2
78 TODARO MA., HUMMON W.D., BALSAMO M.,FREGNIE., TONGIORGI P.
Lucca
Lido di Camaiore (43° 55’ N;10° 13’ E) [Fig. 2: 2.01 Draculiciteria tesselata SSL G#07, 1993
Tirrenia: Bagni Nettuno (43° 38’ N; 100 17’ E) [Fig. 2: 2.5]
I-Ialichaetonotus atlanticus SSL G#07, 1993
Aspidiophorus niediterraneus Chaetonotus apechochaeti’s Chaetonotus atrox Chaetonotus lacunosus Halichaetonotus aculifer Halichaetonotus batillifer Draculiciteria tesselata Heteroxenotrichula squamosa Dactylopodola niesotyphie Dactylopodola typhie Urodasys viviparus Pseudostonzella etrusca Tetranchyroderma hypopsilancruni Paraturbanella dohrni
Paraturbanella teissieri Turbanella cornuta
[Fig. 2: 2.3]
Aspidiophorus mediterraneus Aspidiophorus polystictos Chaetonotus apechochaetus Chaetonotus atrox Chaetonotus dispar
Halichaetonotus aculifer Halichaetonotus batillifer Halichaetonotus paradoxus Heterolepidoderma istrianunz Draculicitera tesselata Heteroxenotrichula squamosa
Heteroxenotrichula subterranea Xenotrichula intermedia Dactylopodola ryphie Mesodasys laticaudatus Macrodasys caudatus Macrodasys thuscus Urodasys viviparus Pseudostoinella etrusca Tetranchyroderma niegastonluin Tetranchvroderina papii Paraturbanella pallida Paraturbanella teissieri Turbanella bocqueti
Halichaetonotus aculifer Heteroxenotrichula subterranea Xenotrichula intermedia Tetranchyroderma papii Turbanella a,nbronensis
SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995
SSL G#07, 1993 SSL G#07. 1994 SSL G#07, 1994 SSL G#07, 1994 SSL G#07, 1994 SSL G#07, SSL G#07, SSL G#07, SSL G#07, SSL G#07, SSL G#07, SSL G#07, SSL GO7, SSL G#07, SSL G#07, SSL G#07,
SL Luporini etal., 1971; G#O1, 1989 L G#07, 1992
SL Hummon et a!., 1992 SL Luporini et al., [973b SL Luponni et a!., 1973b;G#O1,
1989;G#07, 1992 SL Luporini & Tongiorgi, 1972 SL Luporini & Tongiorgi, 1972 SL Luporini et al., 1971 SL Luporini er a!., 1973b SL Luporini et al., 1971 SL Luporini et al., 1971, 1973b;
G#O1, 1989, G#07, 1993 SL Luporini et a!., 1971 SL Luporini et a!., 1973b SL Luporini et al., 1973a SL G#O1, 1989 SL G#O1, 1989 SL Luporini et al., 1973a SSL G#07, 1993 SL Luporini et a!., 1973a SL G#01, 1989 SL Luporini et a!., 1971 L G#07, 1992 SL Tongiorgi, 1975 SL Tongiorgi, 1975
L Gerlach, 1953a L Luporim et a!., 1971 L Gerlach, 1953a L Gerlach, 1953a L Gerlach, 1953a
Livorno
Livorno: Scab Morosini [Fig. 2: 2.6]
Aspidiophorus niediterraneus Aspidiophorus polysricros Macrodasys thuscus Tetranchyroderma polypodium Para’i’rbanel!a pallida
[Fig. 2: 2.7]
Chaetonotus atrox Chaetonotus dispar Chaetonorus sp. f Chaetonotus sp.
Halichaetonotus margaretae Muse!!ifer de!amarei Dactylopodola typhie
Macrodasys caudatus Acanthodasys aculeatus Diplodasys ankeli Diplodasys mneloriae
Platydasys nwxinzus Platydasys ocellatus Plaiydasys ruber Platydas’vs tentacu!atus Prychostoinella mediterranea Ptychostomella tyrrhenica Tetranchyroderma cirrophora Tetranchyroderina hirtuni Terranchvroder;na pachysomunz
Terranchyroderina thysanogaster Tetranchyroderina rhvsanopho rum Thaumasroderma rainuliferum Paraturbane!!a dohrni Paraturbanella pallida
Livomo: Bagni Pancaldi (4 [Fig. 2: 2.8]
Aspidiophorus mediterraneus Aspidiophorus paramediterraneus Aspidiophorus polystictos Chaetonotus dispar Halichaetonotus paradoxus Heterolepidoderma loricatu,n Heteroxenotrichu!a squamosa Heteroxenotrichula subrerranea Xenotrichu!a intermedia Dacrylopodola typhie Mesodasys laticaudatus Macrodasys caudatus Macrodasys thuscus Pleurodasys helgolandicus Tetranchyroderma hirtum Thautnastodenna mediterraneuni Paraturbanella pa!!ida
SL Luporini eta!., 1971 SL G#Ol, 1989 SL Luporini et a!., 1973a SL Luporini et a!., 1971 SL Luporini et a!., 1971
SL G#O1, 1989 SL 04101, 1989 SL 04101. 1989 SL Todaro, 1998
SL 04101, 1989; Hummon eta!., 1992 SL Todaro, 1998
SL Luporini et a!., 1973; Todaro,
SL Todaro, 1998 SL Todaro, 1998 SL Todaro, 1998
SL Luporini et a!., 1971; Todaro,
SL G#O1, 1989 SL Todaro, 1998 SL Todaro, 1998
SL G#01, 1989; Todaro, 1998 SL G#O1, 1989
SL Todaro, 1998 SL Todaro, 1998 SL Todaro, 1998
SL G#O1, 1989; Hummon eta!., 1992;
Todaro, 1998 SL Todaro, 1998 SL Todaro, 1998
SL G#O1, 1989; Todaro, 1998 SL G#O1, 1989
SL 04101, 1989; Todaro, 1998
3° 32’ N; 10° 17’ E)
L G#01, 1989 L G#01, 1989 L G#O1, 1989 L G#O1, 1989 L G#O1, 1989 L G#OI, 1989 L G4101, 1989 L Luporini eta!., 1971 L 04101, 1989 L Luporini et at., 1973a L G#01, 1989 L G#O1, 1989
L Luporini eta!., 1973a;G#O1, 1989 L 04101, 1989
L Luporini et a!., 1973a L Luporini eta!., 1973a
L Luporini etal., 1973a; 04101, 1989 Torre del Lago (43° 51’ N;10° 15’ E) [Fig. 2: 2.1]
Ha!ichaetonotus aculifer Dolichodasys elongatus
Pisa
Marina di Pisa (43° 44’ N;10° 16’E) [Fig. 2: 2.2]
(43° 32’ N; 10° 17’ E)
Livorno: Secche della Meboria (43° 32’ N; 10° 16’ E)
1994 1997 1993, 1994 1994, 1997 1997 1993 1994 1994 1993 1994, 1997 1994
Marina di Pisa: Bagno Gorgona (43° 44’ N; 10° 16’ E)
1998
1998
San Rossore (43° 38’ N; bO° 15’ E) [Fig. 2: 2.4]
INVENTARIODEl GASTROTRICHI MARINI ITALFANI:UNACHECKLIST ANNOTATA 79
Paraturbanella dohrni Turbanella ambronensis Turbanella ambronensis Turhanella petiti
L, SL G#O1, 1989 L G#O1, 1989 SL G#08, 1999 L G#03, 1989 Quercianella(430 26’ N; 10° 20’ E) [Fig. 2: 2.10]
Thaurnastoderma inediterraneum SL Luporini et a!.. I 973a Golfo di Follonica: Cala Violina (42° 52’ N; 10° 46’ E) [Fig. 2: 2.151
Aspidiophorus paramediterraneus Halichaetonotus margaretae Heteroxenoirichula squatnosa Dacrylopodola nesotyphle Mesodasys laticaudatus Macrodasys thuscus Acanthodasys aculeatus Pseudostonella etrusca Tetranchyrodenna antennatuin Terranchyroderuw esarabdophorwn Terranch-yroderma hypopsilancruin Tetranchyroderina megastomuin Paraturbanella dohrni Paraturbanella teissieri Thrbane!la bocqueti
Ha!ichaeronotus aculjfer Dracu!iciteria tesselata Xenotrichula interinedia Pseudostomella etrusca Pararurbanella dohrni Paraturbanella teissieri Turbanella cornuta
Aspidiophorus parainediterraneus Aspidiophorus paramediterraneus Chaetonotus atrox
Chaetonotus lacunosus Halichaetonorus acuflfer Ha!ichaetonotus spinosus Halichaetonotus thalassopais Draculicitera tesselata f-fete roxenotrichula squanosa Heteroxenotrichula squamosa Xenotrichula interinedia Dendropodola transitionalis Cephalodasys littoralis Mesodasys laticaudatus Mesodasys littoralis Mesodasys adenotubulatus Acanthodasys aculeatus Acanthodasys aculeatus Tetranchyroderina anfennaturn Tetranchyroderma sp. w Tetranchyroderina kvpopsilancrutn Tetranchyroderina hypopsilancrurn Tetranchyroderina papii Terranchyroderina papii
SL G#O1, 1989
SL G#O1, 1989;Hummon eta!., 1992 SL G#O1, 1989
SL G#O1, 1989 SL G#O1, 1989 SL G#O1, 1989 SL G#O1, 1989
SL G#O1, 1989; Hummonetal., 1993 SL G#O1, 1989
SL G#OI, 1989
SL G#OI, 1989; Hummon eta!., 1993 SL G#O1, 1989
SL G#O1, 1989 SL G#O1, 1989 SL G#O1, 1989
SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1997 SSL G#07, 1997 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1997
L G#O1, 1989 SL G#08, 1999 SL G#O1, 1989 L G#07, 1992 L G#O1, 1989 L G#O1, 1989
SL G#O1, 1989; Hummon et a!., 1992 L G#03, 1989
L G#O1, 1989; G#07, 1992 SL G#08, 1999
L G#07, 1992
L G#O1, 1989; Hummon eta!., 1993 L G#O1, 1989
SL G#O1, 1989 L G#O1, 1989 SL G#08, 1999
SL G#O1, 1989; 01108, 1999 L G#07, 1992
SSL G#07, 1994 L G#0L, 1989
L, SL 01101,1989; Hummon era!., 1993 SL 01108, 1999
L, SL G#O1, 1989 SL G#07, 1992
Heteroxenotrichula squarnosa Dactvlopodo!a typh!e Mesodasys adenotubu!atus Macrodasys caudatus Tetranchyroderma cirrophora Paraturbanella teissieri
[Fig. 2: 2.16]
Aspidiophorus paratnediterraneus Aspidiophorus polystictos Chaetonotus aegilonensis Chaetonotus apechochaetus Chaetonotus apolemmus Chaetonotus lacunosus Chaetonotus luporinii Chaetonotus napo!eonicus Chaetonotus neptuni Halichaetonotus acu!fer Halichaetonotus inargaretae Halichaetonotus inarivagus Halichaetonotus thalassopais Dracu!iciteria tesselata Heteroxenotrichula squamosa Xenotrichula interinedia Xenotrichula punclata Dactylopodola rnesotvphle Dactylopodola ryphle Dendropodo!a transitionalis Cepha!odasys turbanel!oides Dolichodasys elongatus Dolichodasys elongatus Mesodasys adenotubulatus Macrodasys caudatus Urodasys viviparus Acanthodasys acu!eatus Pseudostome!!a etrusca Ptvchostorne!!a ryrrhenica Terranchyrodenna hypopsilancrurn Tetranchyrodenna papii Tetranchyrodenna thysanophoruin Thaurnastoderma raniuliferum Paraturbanella dohrni Paraturhanel!a teissieri Turbanella cornuta Turbanella bocqueti
SSL 01107, 1993 SSL G#07, 1993 SSL G#07, 1993 SSL G#07, 1993 SSL G#07, 1993 SSL G#07, 1993
SL Fregni, 1998; G4108, 1999 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998 SL G#07, 1999 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998
SSL 01107, 1995 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998; 01108, 1999 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998 SL Fregni, 1998 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998
SL Fregm, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998; 01108, 1999 SSL G#07, 1995
SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SSL G#07, 1995
SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998; 01108, 1999 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL 01108, 1999
SL G#08, 1999 SL Fregni, 1998
SL Fregni, 1998; G#08, 1999 SL Fregni, 1998
SL G#08, 1999 Paraturbane!la teissieri
Livorno: Antignano (43° 30’ N; 10° 19’ E) [Fig. 2: 2.9]
SL G#07, 1992
Vada (43° 22’ N; 10° 25’ E) [Fig. 2: 2.11]
Aspidiophorus polystictos L G#01, 1989
Marina di Donoratico (43° 09’ N; 10° 40’ E) [Fig. 2: 2.12]
Golfo di Follonica: Punta Ala (42° 49’ N; 10° 44’ E)
Grosseto
Baratti(43° 01’ N; 10° 30’ E) [Fig. 2: 2.13]
Golfo di Follonica: Mortelliccio [Fig. 2: 2.14]
(42° 56’ N; 10° 41’ E)
Castiglione della Pescaia (42° 45’ N; 10° 51’ E) [Fig. 2: 2.17]
Chaetonotusinagnificus L G#01, Ha!ichaetonotus acu!ifer L, SL 01101, Halichaetonotus aculifer SSL 04107, I-Ialichaetonotus atlanticus L G#01, Hereroxenotrichula squamosa SL G#01, Xenotrichula inter,nedia SL 01101, Dactylopodo!a ,nesoryphle SL G#01, Dacrylopodola tvphle SL G#O I, Mesodasys adenotubulatus SSL G#07, Mesodasys laticaudatus SL G#0 1, Acanthodasys aculeatus SL 01101, Pseudostonte!la etrusca SL 01101,
1989; Balsamoet a!., 1997 1989
1993 1989 1989 1989
1989; Humnion eta!., 1998 1989
1993 1989 1989
1989; Hummon eta!., 1993
80 TODARO MA., HUMMON W.D., BALSAMO M., FREGM E., TONGIORGI P.
Ptvclzosto,nel!a tyrrhenica Tetranchyroderma papii Tetranchyrodernza thysanophorurn Paraturbanelia teissieri Turbanella ambranensis Turbanella bocqueti
SL G#O1, 1989; Hummon eta!.,1993 L G#O1, 1989
SL G#O1, 1989; Hummon eta!., 1993 SL G#O1, 1989
SSL G#07, 1993 SL G#O1, 1989
Mesodasys littoralis Mesodasys adenotubulatus Pseudostoinella etrusca Tetranchyrodernza hypopsilancrurn Tetranchyroderina papii Paraturbanella teissieri Paraturbanella teissieri
G#O1, 1989 G#07, 1997
G#O1, 1989; Hummon eta!., 1993 G#O1, 1989; Hummon eta!., 1993 G#O1, 1989
G#O1, 1989 G#07, 1997
Chaetonotus apolemmus Halichaetonotus aculfer Ha!ichaetonotus atlanticus Heteroxenotrich,da squamosa Mesodasys adenotubu!atus Pseudostoinel!a etrusca Turbanel!a teissieri
L G#07, 1992 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995 SSL G#07, 1995
Chaetonotus dispar Heteroxenotrichula squamosa
L G#07, 1992 L G#07, 1992
Halichaetonotus aculfer Halichaetonotus thalassopais Heteroxenotrichula squamosa Acanthodasys aculeatus Pseudostomella etrusca Tetranchyroderina megastomuin Paraturbanella teissieri
[Fig. 2: 2.20]
Chaetonotus lacunosus Halichaetonotiis aculjfer Draculicitera tesselata Heteroxenotrichula squamosa Xenotrichula interinedia Dactylopodola mesotyphle Mesodasys laticaudatus Acanthodasys aculeatus Pseudostonzella etrusca Tetranchyroderma papii Paraturbanella teissieri
Chaetonotus ichthydioides Chaetonotus inaequidentatus Heterolepidoderina foliaturn Jchthydiurn tergestinuni
Aspidiophorus paramediterraneus Chaetonotus atrox
Chaetonotus lacunosus Halichaetonoti’s aculifer Ha!ichaetonotus atlanticus Ha!ichaetonotus rnargaretae Halichaetonotus paradoxus Heterolepidoderina loricatunz Heteroxenotrichula squamosa Dacrylopodola mesotyphie
Dacrylopodola ryphie Cepha!odasys rurbanelloides
L G#07, 1992 L G#07, 1992 L G#07, 1992 L G#07, 1992 L G#07, 1992 L G#07, 1992 L G#07, 1992
G#O1, 1989; Hummon eta!., 1992 G#O1, 1989
G#O1, 1989 G#O1, 1989 G#O1, 1989
G#O1, 1989;Hummoneta!., 1998 G#O1, 1989
G#O1, 1989
G#O1, 1989; Hummon eta!., 1993 G#O1, 1.989
G#O1, 1989
SL Tongiorgi et a!., 1999 SL Tongiorgi et a!., 1999 SL Tongiorgi et a!., 1999 SL Tongiorgi et a!., 1999
L G#08, 1999 SL G#O1, 1989 SL G4O8, 1999 L, SL G#O1, 1989 L G#O1, 1989
SL G#O1, 1989; Hummon eta!., 1992 SL G#08, 1999
SL G#O1, 1989
L, SL G#O1, 1989; G#07, 1999 SL G#O1, 1989; G#07,1997;
Hummon eta!., 1998; G#08, 1999 G#Ol, 1989
L G#O1, 1989
Isola di Capraia: Cala della [Fig. 2A: 2.28]
Chaetonotus apechochaetus Chaetonotus dispar Ha!ichaetonotus rnargaretae Draculicitera tesselata Dactylopodola typh!e Macrodasys caudatus Acanthodasys aculeatus Acanthodasys sp. b
Tetranchyroderina niegastoniurn Tetranchyroderma tanyinesatherum Tetranchyrodernza thysanopho ruin Thaurnastoderma ramulferunz Paraturbane!!a teissieri
Chaetonotus aegilonensis Chaetonotus dispar Chaetonotus !uporinii Dip!odasys anke!i
Tetranchyroderina aphenothiginurn Tetranchyroderina papii Tetranchyroderina po!ypodiuin
SL Balsamoeta!., 1992 SL Balsamoet a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamo eta!., 1992 SL Todaro eta!.,1992 SL Todaro eta!., 1992 SL Todaroet a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro eta!., 1992 SL Hummon et a!., 1996 SL Todaroeta!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro eta!., 1992
SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 Marina di Alberese (42° 39’ N; 11° 01’ E) [Fig. 2: 2.181
L SL SL L L L, SL SL
Ansedonia: Casale di Macchiatonda (42° 24’ N; 11° 17’ E) [Fig. 2: 2.231
Marina di Alberese: Torre di Colle Lungo (42° 39’ N; 11° 04’ E) [Fig. 2: 2.19]
Arcipelago Toscano
Orbetello: Tombolo di Giannella (42° 24’ N; 11° 14’ E)
2.47 2.46 2 28
2.48 2 4.5
2 ç,
Gigli’
Montecristo
2.42 2.26
2.41
2.49 2.50
2.43 2.30 2.25
2.44 2.31
2.33 2 34
Elba
2.36
Fig. 2A 2.37 ‘ 2.39
L L, SL L L L L SL SL SL L L, SL
Orbetello: Laguna di Orbetello (42° 27’ N; 11° 12’ E) [Fig. 2: 2.21]
Mortola (43° 04’ N; 09° 50’ E)
Orbetello: Tombolo di Feniglia (42° 27’ N; 11° 09’ E) [Fig. 2: 2.22]
Isola di Capraia: Cala dello Zurletto (43° 03’ N; 09° 51’ E) [Fig. 2A: 2.26]
INVENTARIO DEl GASTROTRICHIMARINI ITALIAN!: UNACHECKLIST ANNOTATA 81
Chaetonorus apo!eFnnius Chaetonotus neptuni Mesodasys !aticaudatus Acanthodasys sp. b Diplodasys ankeli Tetranchyroderina hirtwn Tetranchyroderina hysanogaster Paraturbanella pallida
Isola di Capraia: Punta del [Fig. 2A: 2.30]
SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamoeta!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro eta!., 1992 SL Todaro et a!., 1992
Recisello (43° 03’ N; 09° 48’ E)
[Fig. 2A: 2.32]
Aspidiophori’s parainediterraneus SL Chaeronotns apechochaeius
Chaeronotus dispar Chaeionotus napo!eonicus Ha!ichaetonotus tha!assopais Heteroxenotrichu!a squamosa Heteroxenotrichida subterranca Xenoirichula intermedia Acanihodasys aculeatus Thaurnastoderma inediterraneum Turbane!!a a,nbronensis Turbane!!a cornuia
Chaetonoius apo!ernrnus Chaeionoius dispar Chacionotus neptuni Ha!ichaetonotus decipiens Ha!ichaetonotus inarivagus Ha!ichaetonoius spinosus Tetranchyroderinamegasiomum Tefranchyroderina ianvmesatheruin Tetranchvroder,na thvsanophorunz Thaunasiodcrina rainu!jferu,n Turbane!!a hocqueti
Chaetonotus dispar Dracu!iciicria tcsse!ata
SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamo eta!., 1992 SL Balsamo ct a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Hummon ci a!., 1996 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992
SL Baisamo et a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992
[Fig. 2A: 2.36]
Aspidiophorus paramediterraneus Clwetonotus apo!einmus Chaeionoiz’s dispar Halichactonorus inargaretae Macrodasys caudatus Dip!odasvs cmke!i Pseudostomc!!a etrusca Tetranchyroderina cirrophora Tetranchyroderma ihysanophorwn Paraturbanc!!a teissieri Turbanella bocqueti
SL Balsamo et a!., 1992 L Balsamo eta!., 1992 SL Balsamo eta!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 L Todaro ci a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992
[Fig. 2A: 2.29]
Chacionotus apcchochactus Chaetonoius apo!cinmus Chactonotus atrox Chaeionotus dispar I-Ia!ichactonoius inargaretac Hcicroxcnoirichu!a squainosa Macrodasys caudatus Dip!odasys anke!i
Prychostomc!!a mcdiierranea Thaumasioderma ,ncdiicrraneu,n Turbanc!!a hacqueii
SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci’ a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992
Aspidiophorus paramediterraneus Chaeionotus dispar
Chaeionoius l’ariosquamaius Ha!ichaeionoius spinosus Hcicrolepidodcrina !oricatum Hctcroxcnoirichu!a squaniosa Macrodasys caudatus Piychosiorncl!a tvrrhcnica Tciranchyrodcrma hcicroiubu!aiunz Teiranchyroderina ?ncgasioinum Tetranchvrodcrina quadriicniacu!atwn Teiranchyroderina thvsanophoruin Thaunzastodcrma ratnuhferu,n Paraiurbanc!!a reissicri
SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamo ct a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro eta!., 1992 SL Todaro eta!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992
Aspidiophorus paranicdiicrraneus Chacionoius acgi!oncnsis Chacionoius apechochacius Chaeionoius dispar Chaeionoius nepiuni Chacionoius sici!iensis Musc!!ifcr dc!a,narci Mesodasvs !aiicaudaius Urodasvs viviparus Tciranchyrodcr,na cirrophora Tetranchyrodcrina hcicrotubu!aizun Tctranchyrodennahirtu,n Tciranchyrodcnna megasiornurn Tciranchvroderina thvsanogasicr Paraiurbanc!!a pa!!ida
SL Balsamo cia!., 1992 SL Balsamo ct a!., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo ct a!., 1992 SL Balsamo ci a!., 1992 SL Balsamo ct a!., 1992 SL Todaro ct a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ct a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992
Chacionotus dispar Xcnotrichu!a inicrnzcdia Turbanc!!a arnbroncnsis
Isola d’Elba: Nisporto (42° 49’
[Fig. 2A: 2.331 Hcicro!cpidodcrina !oricatuni Dip!odasys ,nc!oriac Thauinasiodcrina ra,nu!iferuin Paraturbanc!!a pa!!ida
Todaro ci a!., 1992 Todarocia!., 1992
(42° 44’ N; 10° 17’ E)
SL Balsamo ci a!., 1992 L Balsamo ci a!., 1992 L Todaro ci a!., 1992
SL Balsamo ci a!., 1992 SL Todaro ci at., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 SL Todaro ci a!., 1992 Isola di Capraia: Porto Vecchio (43° 04’ N; 09° 50’ E)
[Fig. 2A: 2.27] Isola d’Elba: Cavo (42° 51’ N; 10° 25’ E)
SL SL SL L, SL L L L SL SL L L
Baisamo et a!., 1992 Balsamo ci a!., 1992 Balsamo ci a!., 1992 Balsamo ci a!., 1992 Balsamo cia!., 1992 Balsamo ci a!., 1992 Balsamo ci a!., 1992 Balsamo ci a!., 1992 Todaro ci a!., 1992 Todaro eta!., 1992 Todaro ci a!., 1992 Todaro ci a!., 1992
Isola d’Elba: Fetovaia (42° 43’ N; 10° 08’ E)
Isola di Capraia: Punta della Civitata (43° 02’ N; 09° 51’ E) [Fig. 2A: 2.31]
Isola di Capraia: Seno della Perruccia (43° 03’ N; 09° 48’ E)
Isola d’Elba: La Biodola (42° 48’
[Fig. 2A: 2.34]
N; 10° 15’ E)
Isola di Capraia: Torre al Bagno (43° 03’ N; 09° 51’ E) [Fig. 2A: 2.25]
Isola d’Elba: Lacona (42° 45’ N; 10° 19’ E) [Fig. 2A: 2.38]
Acanthodasvs acu!carus SL Tciranchvrodcr,na thysanophorum SL
Isola d’Elba: Marina di Campo [Fig. 2A: 2.37]
N; 10° 22’ E)
82 TODARO M.A., HUMMON W.D., BALSAMO M.,FREGNIE., TONGIORGI P.
Isola d’Elba: Porto Azzurro (42° 46’ N; 100 24’ E) [Fig. 2A: 2.40]
Tetranchyroderma thysanogaster Paraturbanella pallida
SL Balsamoet at., 1994 SL Balsamoet at., 1994
Aspidiophorus paramediterraneus Chaetonotus apechochaetus Chaetonotus dispar Mesodasys laticaudatus Macrodasys caudatus Tetranchyroderma hirtum Tetranchyrodernia thysanophorwn Thaumastoderma ramu!ferunz Paraturbanetla pallida
[Fig. 2A: 2.39]
Aspidiophorus mediterraneus Aspidiophorus paramediterraneus Chaetonotus apolenunus Chaetonotus dispar Chaetonotus neptuni Hatichaetonotus margaretae Hatichaetonotus thalassopais Draculicitera tessetata Daclylopodola typhie Dendrodasys gracitis Mesodasys taticaudatus Urodasys viviparus Macrodasys caudati’s Diplodasys ankeli Ptychostometta mediterranea Tetranchyroderma cirrophora Tetranchyroderma hirtum Tetranchyrodenna megastoinum Tetranchyroderma pachysomum Tetranchyroderma sanctaecaterinae Tetranchyroderma thysanophorum Paraturhanella pallida
Paraturbanella teissieri
SL Balsamo et at., 1992 SL Balsamo et at., 1992 SL Balsamo et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro er at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaroet at., 1992 SL Todaroet at., 1992
SL Balsamo et at., 1992 SL Balsamo et at., 1992 SL Balsasno et at., 1992 SL Balsamo et at., 1992 SL Balsamo eta!., 1992 SL Balsamo et at., 1992 SL Balsamo et at., 1992 SL Balsamo et a!., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro eta!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro et a!., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaro et at., 1992
Isola di Montecristo: Cala [Fig. 2A: 2.41]
Aspidiophorus potystictos Aspidiophorus tentaculatus Chaetonotus dispar Chaetonotus siciliensis Chaetonotus sp.
Macrodasys thuscus Tetranchyroderma hirtum Tetranchyrodenna thysanogaster Paraturbanella dohrni
Isola di Montecristo: Cala [Fig. 2A: 2.42]
Chaetonotus dispar Mesodasys laticaudatus Macrodasys thuscus Thaumastoderma ramuliferum Pararurbanelta dohrni Paraturbanetta pattida
Aspidiophorus pararnediterraneus Aspidiophorus potystictos Acanthodasys acuteatus Paraturbanetla pallida
Chaetonotus apoteminus Ha!ichaetonotus margarerae Prychostoinelta inediterranea Thaumastoderma inediterraneun?
Paraturbanetta teissieri
SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et a!., 1994 SL Balsamoet at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamoet a!., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamoeta!., 1994
SL Balsamoet a!., [994 SL Balsamo et a!., 1994 SL Balsamoet at., 1994 SL Balsamoet at., 1994 SL Balsamoet a!., 1994 SL Balsamoet at., 1994
SL Balsamoet at., 1992 SL Balsamoet a!., 1992 SL Todaroet at., 1992 SL Todaro et at., 1992
SL Balsamoet a!., 1992 SL Balsamoet at., 1992 SL Todaro et at., 1992 SL Todaroet a!., 1992 SL Todaroet at., 1992
[Fig. 2A: 2.44]
Chaetonotus dispar Chaeronotus sicitiensis Halichaetonotus thalassopais Diptodasys anketi
Diptodasys ,netoriae Tetranchyroderina insulare Tetranchyroderma thysanogasrer Pararurbanetta dohrni
Isola di Montecristo: Cala [Fig. 2A: 2.43]
Chaetonotus dispar Chaetonotus sicitiensis Lepidodasys unicarenatus Mesodasys sp.
Macrodasys thuscus Acanthodasys acutearns Dip!odasys anketi Dip!odasys meloriae
SL Balsamoet at., 1994 SL Balsamo et al., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et a!., 1994 SL Balsamo et a!., 1994 SL Balsamoet a!., 1994 SL Balsamo et at., 1994
Mendolina (42° 19’ N; 10° 17’ E)
SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et a!., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo et at., 1994 SL Balsamo eta!., 1994
[Fig. 2A: 2.45]
Aspidiophorus paramediterraneus Chaetonotus apechochaetus Chactonotus atrox Chaetonotus dispar Xenotrichu!a intennedia Macrodasys caudatus Pseudostoinetla etrusca
Tetranchyrodenna heterorubutatum Parat’,rbanetta pat!ida
Isola del Giglio: Le Scole [Fig. 2A: 2.49]
Chaetonotus tuporinii Chaetonoius sicitiensis Chaetonotus dispar Chaezonotus neptuni Mesodasys adenotubulatus Macrodasys caudatus Thauinastodenna bzfurcarum Paraturbane!ta dohrni
SL Balsamoet at., 1992 SL Balsamoet at., 1992 SL Balsamoeta!., 1992 SL Balsamoet a!., 1992 SL Balsamo et at., 1992 SL Todaroet at., 1992 SL Todaroet at., 1992 SL Todaroet a!., 1992 SL Todaroet at., 1992
(42°21’ N; 10°55’ E)
SL G#07, 1998 SL G#07, 1998 SL G#07, 1998 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 SL G#07, 1998 SL G#07, 1997 SL G#07, 1997 Tetranchyroderma antennatum L Luporini et at., 1973a
Isola d’EIba: S. Andrea (42° 48’ N; 10° 07’ E) [Fig. 2A: 2.35]
Scirocco (42° 20’ N; 100 20’ E)
Isola d’Elba: Zuccale (42° 45’ N; 10° 21’ E)
Maestra (42° 21’ N; 10° 17’ E)
Isola del Giglio: Arenella (42° 22’ N; 100 53’ E) [Fig. 2A: 2.461
Isola del Giglio: Campese (42° 22’ N; 10° 52’ E) [Fig. 2A: 2.48]
Isola di Montecristo: Cala Gemelle (42° 19’ N; 10° 18’ E) Isola del Giglio: Cannelle (42° 21’ N; 10° 54’ E)