"Con sanctissima pompa". Lo spettacolo sacro a Ferrara nel XV secolo (1429-1505)
319
0
0
Testo completo
(2) . . . ! "#"#$ #%!! % %& % '()*+,(-.-/. 0%!!%0 % ! # % ,1.-. !! # "% 2 %##%. 0%3 %%. *..-1*..4.
(3)
(4) . .
(5)
(6)
(7)
(8) ! " # $% ! !& !'& ! !& !( )! ! %! ! !% * + " !+# + %! !+ + ! ,!%!-+ + & !+/ ++ )!! ! !%! ! +0 +/ ! ! +* +1 2 & !% "!3+5 +16 ! ! / /+ 7! ! ! !-(8 /+ %! ! ! 9 /* ) !%! /++1/ +!!&! ! ! &! % 0 + 7! !& ! %00 / &! % !* / 7 ! :! , !! */ 1 !"! ! !8 ** 1 ! ! !" 8! 7!;: !** 0 8 !$ ! %!5
(9) < 50
(10) $ * ! ! !! !8 * 8 !( ! !%! !& !777! !: ! $! #/ ! ! !#0 + ! ! ! " !%!! ! # + =! % !6!# / !7! ! / ! !* 1 !-(! % "! 6! + 1 ! ! 7! !)" ! 0
(11) < <
(12)
(13) $/# ! % 8 /# %! !: / .
(14) //
(15) < /* 9 .
(16) <
(17)
(18) $ 66$
(19) 1 ! !- ! 7 ! %! !1 '2 !%!!! ! !30 ! %! !-01 + 7! !* + %% !$ ! * + 6! /55 + 6! /5/>?@5 ++! 6! /5 ++! !77( ! ++ 1 +++ 0 ++/ !! ! %! !& # / ! (! !- " #* /! !-! %!( % !"! 7 #5 / ! !- !( ! ! # / % ! !7! "! ! /+! !-! (%!
(20) !6% ! 6 !! ! + 1 7! ! 1#+ 0 16! ' !7! 7! !<%! 1! !&!-6( A!! 0 ! B, B) 0
(21) < 9 +
(22) C8
(23) <
(24) $ *5 ::
(25) 8 5. .
(26)
(27) )!&! !$ !< . )!&! !$ !8 . )!&! ! !8 )!&! !! '8 :!,! !
(28) :!,! !< :!,! !9! . +.
(29)
(30)
(31) !! !! ! ! &! 7! !% ) D ! % !& ! 8 ,,! &&! ! &! ! ! & %! ! ! ! !& %!-! &!%,, ' ! ' ' ! )! ) ! ! ! A ! ! !& ' !) ! ! E% ! !& % ! ! ! !) !&!- G !! ! ,,! ! ) !-& &77 7! ' % ! ! !!7! ! '!!&A !!,! ! ! !-< ! !& '!",!& !%!%!- !-' !)! ! ! "! !!& "! ! 7! !!)E! ! !% !) !D ! !E ! ! !'!G !%% ! !%) A ! 7! A !- %' % !. !. " 7!!- &!!G !!! & " H )' !" ! !'! & ; ! "! % &! !!,!!-' &!!J " D ' , ' %!77'!"%%! & !J D ! ! AG' K 8 ' ! %% ! ' ! %)! G" & ! %! %%! ! ! 9 ' ! !! ! ""! !) ! )! ! D ! " ! ! !!D '! %%! ! ! !" ! %%! !!! !&! !%& ! ! % '! %G' L! 'A D ! ! &!'!, !, 'G! % ! ! ' )!& ! ! ' %!- ! % !&!M /.
(32) ! %) & E'! !' ! N)!%!!"! D &7! !%%!) !7! % ! ! ' %!'! '! % ! . ! )! !! ! ! !! !9 ' ;' ! ! ' GAE! N ! ! 7' D ! !- %!K! &! !J !" ! )%!! !' ! A M) 8 ! A D %!! !" !- <'! A! ! ! !D !!-'!! A !& !: !% ! &! !-! %!!K! !" ! !) !, & D % ! ' !' ! !! ! ' ! % !!J )! !!J !!""! A7! '!%& '&!! 7 : %% !!)'!, !, ' ! % (%!- ! " ) ! !77 %' ) !; ! !"" 7 7! !! &! D ' !& !-G! & A!. %! ) ! !E. )! AG ! % O' !;' ! O !" ! ! )! ! !%! !NG! %) 77 ! !D ! ) ! ! '! % !%!!-') !%! ""!! ! ' ! ) !%!' % !)%%! !& !& ' &!& D A ! 7! ! !, M !%! !! '!! % !! ! !J%!! !G! !D ! ! !&7! %!) - E. ! ! ! . !- A '&! ' !% ! ' ! !D ' ! !' ! ! !& - D !& !& !-&%! ! ! ! !%!!" ! , . 1. !'.
(33) )A" ! ! ' ,! -A !-A! !7! % !77 -' ! !"! 7! AG ; !& ) ! ! ! ! A !- !%!!-, G !&)! !" & % !& ! % ! ! ! & % 7 ! K ! )! ! ! ! )%! !! ! !, ! ! )!& % ! ! !,!! !& ! !" !-! %!!')' & ! %! , P !! Q' ,!& 2 % !"! 7 &3' A!D !"!7! ! !D A!. %! ! ! "!%D. ! !- ") %G 77 ! !%!M' !"' % ') A %! ! !& !' . !! ! " ' ' . % !, !-' ! ) !& %! % '% . ! ! % . "! !' ! !! ! !,!! ! !!! !& D !"!. . "! ! K ! %%! !D. %! ,!%"%% !& ! "! !7! G ! ! ! ! ! !""!- ! ! G &A&!D 7 ! !& !) % 7! ! "! ! !D ' )!J! ! ! ! &!& !&! !%!N !!- ! !7! ! !-!-% ! ! ! D 7! ! !J ! ' !A ' !!- !%%!G ! ! %! ! !!; !& ! ( !- ! & ! %! ! ! % ! %%! %!! !- ! 7! ' ! % ! ! 7' ! " 7 ! A!! &77 D !- ! ! !,!!- !"! ! K ! "! !7! 7! 7! D 0.
(34) %! ! ! !) " '& '' & ! % !77 !! ! !! " 7! ! ! !!&! D ,! ! & ! !(P ! ! ! =, D ) ! !& !2 !-3' !! ! 7! %! !- =! !- !( 7! ! ! ! )) !)'! ' ! 7' %!Q> 5 (&'/1 @K ' !! !%%! !! ! 7! !') ! ! !%! &!! ! & ! !! '"'! P! ! !" !& QN ! D ! ! ! " 7 ! ! ! !- D !' ! %! 7! ! % !777! ! ,!'! %! '!G' AP! !2 !& 3% R! "S !!- !Q>
(35) 55( @ $ !' ' P !%! ! "!! ! ! 7! !& !,!D !&RS" RS D ! ! Q>
(36) 55(@'!"! ! & 7! $ ! G ! !-! ! ! ! !&! ! !!&' !% D ' & ! ' !J)! ' ! 7' D "! !7! & % "! !! !( A! ! A! &!! !! ' !& ! ! ! ! !N!! ! ' " !& % ! A 7! %! %!' ! ! ! !) !& ! A! ! ' !7! A ' &!"!& ! !>
(37) 55(@. ' ! !!J)! ! ! ! ! ! ! ! ! !" ! ' ! !&! ! ! !)'&! !! ! &! %%!)' ! !D ! ' ! '! !- 7! )E !- ! !A! &&! ! !)' & !) ! D " 7! !!"!)"! ! ' & !77 !7!' ! ! ' !& ! ! ) ! !,!! ! ! '! ! %! *.
(38) ! ! ! !!& !'! ! !,! ! ! ! 7! !&N !'! !7!' !'& % ! %%%! ! ! %!!;)' !&'%! !D )! ! 7! "H)! ! ! ! !! ! 7(' !' !- ! ' "! ! , ')' "%% ! 7 'G'A77 %!' % !&! ! !N" 7 !D ! !& ! 7')' " ! !' ! AED ! ! %! !& ! - % !' ! ',! ! % 7 $! ! "! ! ! A! ! '! "! ! ! A!!7! '! ) & ! % ! %! !T9T9' ' ! ! !!77 !! % !'! &&! ! - !!&! ! !,!!( 7"!% 7! !'! %!,,!) !&'!&!! !%!' 7! !% !) 7! ! "!% 7! !'! ! !'7! !& ! !'! !%'! '! !' ! !"! & '! !2 !3 ! !- ! %% %7! ! !> 5#(**@. K !!-G ! 7!!- ' !D ) 7!!-!! ! 77 ! % !&P G!%'"!! " !' A! ! !A!,!! !&!AQ !!,!!-' ! !!J "! ! ! ! 2!,!! !&!3'!% !"! !- '& !-% &! AD ! M%!- 8 ' ! ! ! !6 7! !& ' 7! ' ! 6 " !' && ! %! ! D A A ! GA )!& ' ! E !& &!! !! !"" ! A!!7! !, ! &6
(39) 66*1'&!!!7! )! !! "! !7! ! A- ' ! !&! ! ! ! !' ! & 9U5 ,!,!% "! !% G&!! '! % !& ' %! !%!- !!' 9U* : C 01 ! ! %! ! G ! $ '!" !" ! ) ! ! " ! !,!,!% "!!. 5.
(40) ; ! !!& ! ! &! 7! !( ! 8, !D 7! ! !) ' 5/'!! % ;< !! ! ! & '%! ! & ""!% 7! ! ) & !8 ! !6> /( #@. ! 7! E'!J) ! !" ! ' ' % ! ' ! ! !%)! !)" !% "!) !D ,! ! 6 ! !' " !% ! !"" D 7! ! ! A!! N! %'! % A! !! !! %EN! "! '%D % !! ! 7 ! !&% !77 !!D ! !A! !& % " " ! ! %%! ', !J! &!& ! !!; ! !""!- ! ! '! ,!%!- !!!! ! D " ! !%!' ! !"!%D 7! ! . !&' A ! ! ! . ! 7" !7! !%! ) !77 K % !-G& !! 7! &7! !! . ' ! !!- !) !!&! !J % !! !&! !&! & %%! ! A! D ! 7! !&% !77 !! ! !! !& %! A ! ! . ! . ' . D. . 7! !A! &!,! ! ! ! ! !< ! ! 7! !") ! ! . %!'8 '. ) % ! ! !!&' 7 ! !"! ! &!!J'%! ! ! 7! ' %! D '!)! 1#/ ! ! !6 " !')! !""&!! &7! !! D ,, ! ( . %! &&)!! ! & !-' !D. & ! ! ! ! ! !" ! ! ! % ! ! 7 ! .
(41) "!! 7 !! 7! ! ! A& ! ! !,!!A A ' !&! ! ! ' !& !7! !( D !-! ! ! ! !D %! ,,! &&! )!& ! )E %D ! ! ! ) ! " ! ! !- ! " !' & ; !&7! !! !)N!G ! ! ) . ,!!-! A 7 % !& ! . '! % % !, ! ! 6! ! % 7 "" ,!! !"! ' ! % 7 ! !! !;),,! )! ' ! !'7! %! ( 7!! !%! ! !! ,! ! ! 7'! !)! ! A , "& "! "! )!! ! ! ! )!G ! % !- ! 7! ! )! A!& ! !% !% ! ' !A 7! ! & ! & ! !"" !) !%%! & ! !& ! !&!&! ! !!. ,!!! ' !! %! ! !') % . !- ! "! ! !7! !!% 7! !!)! & "D " $!%! % &77 ! !- , !)' !- !"! ! !)! ! !!; % ! !& !"! . . ! " ! &! & ! ! ' "!!! !. '! !!! "! ! 7! ! ! 7 ! ! !%!')! "! &! ! '" ! ! ! !! !% ! !7!M! &!,!'"! ! ! & A ,! !!%! ')! )! &A! " 7! !!JD !,!!% )!! %! ! '! . &. K & ! ! % ! ! ! ! !! % ! ! ! ! !). #.
(42) ) !,! ! !! ! ! D !) !"! ! ! ,,!&!!,! ! D &! 7! ! ! &!& !&! !%! ! !&,,! ! ",,! ! !&!- , ! ! %! &! 7( !! &D ! ! !7! ! " 7! !) !" ! !& ! !' % ! ! !-!&!)! ! ! !7! ' G ! A ! !D 7! %! AG 7! )! !77 ! !! ! !&!! !%!K ! ! !E % ! !) ! ! ! !- ! !" ! ! 6 !"! ! ! ! ! " !& !! !G )E ' ) )E % ! ! !7!! !!! !- ! !! !-)!" ! ! "! ! G !, &!-$! ,!!&" !" D ! !-,,!' ! & ! ! 7! ! ! ! ! & A ! ! ' D ! !%!-A!!7! & !!! " 7! !< )! ! ! & !% ! ! ! )& '! " 7 ! & %! %!!!'! & ! ' !7! , K)& 'G. ' ) &! !D. ! " ! !'!%!& !D. !'!! !'!!!% !"!!&! !!! !K!!'! ! ! !&! &! !%!'& % !! D 7! % ! "!7 % !%! !! 7! 7 ! > @ ! !>& &@) &! )E&&!+ %%! ' !7! ! !. D. !77!!J & ! !%!77! !&K) !G !&:!% " ! ! !! ! ! !!!7! ! + $! %! ! !) ! " !&! & < $55! /D0. .
(43) A % !777! !! " 7! ! ,! ' D !!&'" !& ! !!! 7!"K % !777! ! ! %!- !- ! ! %!! !( ! !!!!$! A!! ! ) D 7! !. ! ! ! " !& ! !. ,!!&! ,,! ! '! "!'! !"" ! ! ! !& ! D !-! ! ! ! 7 !)' ! 7 !)'! "! !!& ! "! !! K!!7! ! &!!D &7! !!' % ! ') ! & D ! !%! !'; 7!" &! $!; ) ! ! !%! & ! ! ! %!) ! D ' &! ! !. 7 !"! ! !D. %! M ! )!;" ) !! K)! &! G 7 ! 7 !% !D %! %! " ' " %! "! ! !&' ! )! !- !&!& ! ! ')! ! D ! !) !. %! ! !! " . %! ! % ! !'!% !"!!J ! ! ) ! !%! ;! &! ! ! . . AG ! ) !"! ' ! ! !-! ! !' ! G) )! %!' ')! " ! !& ! !' !!!J!! !' ! ! ! !%!D ! !! " 7! ! G! ! ! E, H! ! ! ! / 6)! ! !& ! 'A! " D 7! ! ! ",,!! &%%D ! ! ! ! )( )! ! "! !! "' && ! ! ! ?K &&! %! ! ! ! !!'!!J / 6 %!! ! !)! ! !&'"! ! 2 %!3 D !&$!; ) ! ' G ') ! ! %!' A"" 7! !& %!'& ! %! ! !! 'G & ' !! !!J ! %! ! !)! !" ! &! ! . .
(44) ! )!!'; & !! !%!! ! !D! ! ) ! %! ! !% ! !!7! !! ! ! )!&!' ! !& !' ! % ! !!&!- ! "! !!"!! D & 7! !7! !7!! ! ! !% !) "D !&! $% &!',!% ! % ! !!!%! !" !)!J ! ! " 7! ! " ( )! ! ! %! ! !% .
(45) ! . . 7! )!!8 K G ! " ! 1' ! - ! ) ""!!!' . !! ! ! ! !! !7!!& ! !&!. ! ! !' !! ! !%& !: >/1#D1#1@! , & ) !""! !%! ' ')! ) ! "! ! !% "!""!! %! !' !!" # ! 6% ! 6 !! !0 " A !!J !' !)! ! !, >%%! @ !- ,! ! ! % 7! !!' !77 P " % !D - ')! RS! ! ! & ! " ! =!! D 7! %! ! !&!Q>8
(46) ##(+ @! 7! ! ! %!$ % !
(47) 9 8 ' ! ,,!! ! !%! $<
(48) &'
(49) '! " % !6! ! <:
(50) )! !" ! ! !! !' ! !'&!%%!' ! ' ! ! ! &!D 1 &! ,!,!% "! ) !G 7A
(51). ' !"! !7! " " !
(52) 5
(53) . ' !,!J !! " ! )!!) %!! !G !< 8
(54) ###! 6
(55) $6 ### 0 " # !6% ! 6$ & A )!&! !$ !< ' ( >!, @'+#>!, 9@'+>!, 9@'+ >!, 9@'++>!, T@ ! !! :<( W/>!, @ W *>!, !, 9@N ! "! : !8 ( ' >!, @' '+55>!, ! @''/ 5 >!, @' 5*>!, !@$" !& . ' ! !7! !! & !
(56)
(57) X0#. +.
(58) A" ( )% & ! 8
(59) $
(60) ' ,,!! 5#'A* ** " A+ *( !6% ! 6$ ,,!! 6
(61) 8 ##/* K! ! &!7! !% & %!D ! ! 7! !& " ! ! !' ! 7! !D , 7! !&)! ) ' !' !- &8! RS ! ! ! ! !J !%! ! ! !& ! ! % !!)! ! !! !! & ) " ! %!!"!7! ! %! ! !' 8 ! !&& % %! ! $!% !' ! ! & ! ! ! !, !%! ! !-'! !!& ) ) ! ,!% "! !<! ! O " %!&& ! !&!" ! ! !!"! 7! !>8
(62) ##(+*D+5@. AG! "! 7! ! ! !' ! ' )E! ) !" !,!%!""!!!J)! % !-') " D ! 7! !&'! ! !"-N . !! !. ! !! % )! ! '& ! ! 5' !& ! !!!!' D !! ! ! ! ! !%! ! 7! ! ! # ! !! !',,!%!- <
(63) ! ! 6 &'
(64) A! ! ! !77') ! !! ! ! ! !&! " 'G D & ! ! ')) A !%! '!D 7! -! ! & !) ! %! $ ! Y &!%' !!" ! A !>" 8
(65) ##(+1@ ! ! ! !&!'" ! %%! ! " !& ! * ! !,!" ! 7! !%! G" , +. ! % ! <:
(66) '" ! 6! ! '! !7! G ## ! , Z! $, " + 5 9% ) ! ! ! !)!""!!! ! ! ! ! !,!! )! ! !!! ! !' %!!' G !,!A % !- " !,,!)" ! !& ! !! !G < +0>WZ+1@ :< # D +0# '! ! - D @%!$ !Y> D # @. /.
(67) ! <:
(68) ',,! 6 ! &'
(69) !8 ' *5>W815@ :< ! 6 ! !% ! !<! ! > ##0@<! 7! %! )!J "!! %! % !) ! G! ! ! ! % 88' & : 9' . + / 01 )A ,,!> ##0@ !8
(70) 7! 6 &! !8 !$ !6 ! !""! D ) ! ! !! ) !! " 7! ! %! ! !' ! !6
(71)
(72)
(73) ' & ,!,! A )!&! !$ ! < > 0@' ! C
(74)
(75) # & 8 : ' 1* $ '%!$ !!! ' )A! : '< '*1* "! % ! ! !" ! G !: ) & 1##1 *' ! 7! !$ !6 ! ! < ! !! <77 ! !;& ! 2 !7! ! ! " ! & !%! %!! ! !! !' ! !% )G ! !%! ! !& !"!%!! G !""! !') %!- 7! ! 6 +5D/#'!&& !& !%! ! !' ) . ! . ! & ! & ! A !& 6 ! !& ! ! '&!' D ! 7! '!7! G " ! ! , ! &!9! "! ! )" ! %%! ! " !& ! D !,!!% ! % ! 7! !> )7! ! @)' ' & G % ! ! N!; ! & !- ! ! !&! !! ! 7! ! !& ,' C ! !9!' ' ! %! !'! !!! ! " ! !!% A7! ' ! ! ! ! !! & !7! ! !! !D % 7 ! !!' %! ! "" ! !7! !. !7! G! !& ! !! ! 7! !'! % ! D A . ! ! !& ' ! !!&!! " ! !M! ! %. # !7! !C !G! . 5'! ! ! 8- ! 8!"! A !& !- !8 . 1.
(76) ""! ! ,! ! !" !%! ! !) , D !'! !!% . ! 7! ' ! !. !J !,!!%!! !!!! &!! ! M! ""! ! ! , !! !7!)! " ! 77! ! !'!)! !7! ! ! & ! ! !