• Non ci sono risultati.

Trattato commerciale del 1302 fra Genova ed Amalfi

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Condividi "Trattato commerciale del 1302 fra Genova ed Amalfi"

Copied!
5
0
0

Testo completo

(1)

G I O R N A L E L I G U S T I C O

sibile ; p o em a, che accoglie in sè la germinale bellezza d ogni

eloquenza e d’ ogni arte. Solo fu e sarà concesso, chi possa

e voglia-, svolgere ad uno ad uno i divini germ i, che là si

stanno celati. C o s ì, per restringere il mio discorso nei con­

fini delle arti figurative, parmi che il Fiesolano ben sapesse

far sue le più liriche e spirituali visioni del gran Poem a:

Raffaello ben sentisse nell’ animo e spirasse ne’ suoi colori

l’ epica serenità e la soave mestizia della seconda Cantica;

M ichelangelo ritraesse in modo al tutto nuovo e meraviglioso

la parte m eglio drammatica del P oem a,

1

’ evidenza scultoria

dell’ Inferno. N è con questo punto si scema alla grandezza

del Buonarroti ; ma viem eglio si scerne da ogni altra gran­

dezza d’ arte, e nella sua singolare eccellenza ci si fa più

ammiranda e sublime. Resti all’ unico Alighieri la gloria di

essere accoglitore primo e universale della coscienza dell’ uma­

nità rinnovata nelle sue vergini ispirazioni ; ma si conceda al

Buonarroti la gloria tutta sua di aver saputo trar fuori dal

Poem a divino e rilevare, con lei man che obbedisce all intelletto,

le form e più vere e potenti di quel dramma sempre antico e

sempre n u o v o , eh’ è la vita dell’ umanita nelle sue pugne e

ne’ suoi dolori; dram m a, onde l’ anima nostra è levata alla

contem plazione di una suprema V olo n tà, e sente più vi\o in

sè stessa il sospiro dell’ Infinito. Pero sapienti, a proposito di

M ich elan gelo, sono le immaginose parole di Paolo Mantz .

« L e opere di lui insegnano come a noi giovi ai salir sulle

cim e e ritemprarci nell’ azzurro dei cieli ».

T R A T T A T O C O M M E R C IA L E D EL M C C C II

F R A G E N O V A E D A M A L F I.

L ’ attività degli Italiani dopo la dissoluzione della mole

rom ana si parve primamente nelle città marittime, e là mas­

sime dove il feudalismo poco radicato non inalidiva le tonti

(2)

dei commerci. E di vero fra le città della meridionale Italia,

tanto acconcie per sito ai traffici, Am alfi solam ente potè per

breve ma glorioso volger di tempo appellarsi regina dei mari.

Sorta nel sesto seco lo , da una confederazione di sedici vil-

laogi> di breve istituì scambii di manifatture cogli A rabi, pei

porti dell’ Africa settentrionale e della Siria. Più esteso ancora

fu il suo commercio coi G re c i, ottenendo dall’ im peratore

di Costantinopoli varii privilegi ed uno stanziam ento in quella

città. Prima ancora delle Crociate avea relazioni e stabilimenti

nella Siria, nella Palestina e nell’ E g itto , e le sue m onete

avean corso su tutti i m ercati d’ allora.

N el suo m aggior fiore contò fino a cinquantamila abitanti;

e furono le sue navi che trasportarono in T erra Santa quei

pellegrini ch e, tornati, eccitarono il fervore delle Crociate.

\ e is o il 1082

1

Imperator di Bisanzio la fe’ in O riente sud­

dita dei A eneziani, perocché ella avea scossa la sudditanza

all im peto, per darsi alla protezione dei N orm anni. — Il

territorio d Am alfi si componea di parecchie città, rette da

un duca, ma come riferiscono gli storici, verso il 1 1 3 x i

Normanni la ridussero ad intiera soggezione. I suoi com m erci

continuarono ancora, finché vennero i Pisani a dar loro il

tracollo, col ruinare porto e città. T uttavia questa cruda per­

cossa non fu , com e crede il più degli storici ( 1 ) , cagione di

una subita rovina dei traffici; e una tale opinione dell’ H eyd (2 )

trova conferma nel trattato con G enova che qui si produce,

ed è a nostra notizia 1’ unico documento di relazioni fra le

due città. N oi lo abbiamo trascritto dal codice membranaceo

del Pedaggetto, che serbasi nel prezioso A rchivio delle antiche

Com pere di S. G iorgio (C od. num. 2, car. 103-105).

(1) \ e d i fra g li a ltr i: L . To r e l l i, D e ll’ avvenire del commercio euro-

peo e c c .; G . Bo c c a r d o, S to ria del com m ercio.

(3)

G I O R N A L E L I G U S T I C O

165

L ’ arcivescovo Andrea cui si accenna nel trattato fu, come

riferisce

1

’ U gh elli, confermato da Bonifacio V i l i nel 1295

e m orì nel 1330. Il rex Carolus secundus è Carlo II d Angiò

re di N apoli e Sicilia, nipote di Luigi V i l i di Francia, e che

siedè sul trono dal 1285 al 1305.

G . Gr a s s o.

H oc est exem p lu m sive publicatio cyiusdam publici instrum enti scripti in p erg a m en o tenoris infrascripti.

In n om in e dom ini A m en . A d honorem D ei et Beate V irg in is M arie et ad bo n u m et u tillitatem com m unis et hom inum civitatis Ianue et districtus et co m m u n is et hom inum civitatis A m alphitanorum et ducatus sive di­ strictu s ip siu s, necnon ad con servacion em et augum entum pure et sincere d ile ctio n is, que com m une Ianue gerit erg a venerabilem patrem dom inum A n d re a m d ivin a gratia dignissim um A rch iepiscopum A m alphitanum exi­ gen tibu s m eritis ipsius ven erabilis p a tris , et que inter dicta com m unia civ ita tu m Ian ue et A m alfie sem per vigu it et annuente D om ino vigebit in p o steru m .

L o y s iu s C a rv u s notarius et canzellarius com m unis Ia n u e, Sindicus com m u n is et un iversitatis Ianue ad in frascripta, ut plene patet ex tenore cu iu sd am instrum enti scripti m anu Iacobi de A lb ario n o ta rii, presenti M illesim o die decim o octava Ia n u a rii, sindicario nom ine pro ipso com ­ m uni et n om ine ipsius ex una parte, et Filipus de M assa de Passitano p e rtin e n d a ru m predicte civitatis A m alffie Sindicus com m unis et uni­ v e rsita tis h o m in u m A m alp h ie ad infrascripta, ut patet ex tenore cuiusdam in stru m en ti scripti m anu P etri de F elice publici A m alffie n o ta rii, anno ab in carn acio n e D o m in i m illesim o trigen tesim o p rim o, septim o decim o ann o regn an te dom ino C a ro llo secundo anno terc io , decim o m ensis n o v em b ris, n om ine et vice com m u nis et universitatis hom inum A m alph ie e t d ucatus ipsius sind icario nom ine pro ipsis com m uni universitate et h o m in ib u s, ex a lte ra , ad infrascripta pacta et convenciones que conti­ nentur in feriu s, ut infra legitu r, devenerunt; vid elicet quia dom inus Lodixius sind icus dicti com m u nis Ia n u e , nom ine et* vice dicti com unis , concessit d icto P h ilip p o sind ico com m unis et universitatis hom inum Am alffie reci­ p ien ti v ic e et nom ine universitatis et com m unis A m alffie, quod hom in es A m a lffie et ducatus possint et eis liceat venire Ian uam , et ad singulas terras et portu s civ ita tis Ianue et iurisdicionis ip siu s, vendere perm utare et n e g o c ia rc de rebus et m ercibus eoru m d em , et em ere quecum que v o ­

(4)

luerint in civitate Ianue et extra ubicu m que per totam iu risd icio n em et in singulis partibus iurisd icionis Ianue , et m o ra ri et d iscedere lib e r i et im m unes, sine eo quod aliquid so lv e re debeant, seu ten ean tu r, seu a liq u is e o ­ rum teneatur, racione alicuius seu dricti. seu exactio n is, quod seu que so lv a tu r seu so lvi consu everit seu de cetero so lv e tu r, q u ocum que n om in e cen sa n tu r, in civitate Ianue seu portu, seu aliqu o a lio p o r t u , seu lo c o iu risd icion is Ian u e, ordin acione aliqu a facta seu facienda a dicto co m m u n i Ianue seu officialibus p resid entibu s, seu qui de cetero preerunt ip si com m u n i seu aliquo alio m o d o , seu de consuetudine actenus in tro d u cta , seu de cetero introducenda. Set om nis A m alp h ita n u s et ducatus ab om n ibus p resta- cionibus d r ic to r u m , to ltaru m et q u aru m libet exactio n u m qu ocu m q u e n o ­ mine censeantur in ven ien d o ad civ ita tem Ia n u e , seu aliq u a lo ca iu ris­ dicionis , in oran do et receden do, et in om nibus et sin g u lis ven d icionib u s em pcionibus perm utacion ibus et aliis n egociacion ib u s quibuscu m que in dicta civitate Ianue et sin g u lis portibus et lo cis iurisd icion is ipsius sint om n ino franchi liberi et im m unes sani et naufraugui.

E t versa vice dictus F ilippus sindicus dicti com m u nis A m a lffie , n o ­ m ine et vice ipsius com m u nis A m a lffie , et h om in u m ip siu s , et ducatus ipsius, concessit dicto L o y ssio sindico com m u nis Ianue recip ien ti n om ine et vice un iversitatis et com m unis et h om in um civitatis Ianue et districtus et qui pro lanuensibus distringuntur et appellantu r, quod h o m in es civitatis Ianue et districtus et qui pro lanuensibus distrin gun tur et a p p ella n tu r, possint et eis liceat ire ad A m alffiam et ad singu las terras et portu s ci­ vitatis A m alffie seu districtus, v e n d e r e , perm utare et n eg o cia re de rebus et m ercibus eorum dem , et em ere queeum que vo lu erin t in civita te A m alffie et extra ubicum que per totum ducatum et in singu lis p artibu s ducatus seu districtus A m a lffie , et m orari et discedere liberi et inm unes, sine eo quod aliquod so lvere debeant seu ten ean tu r, seu aliqu is eorum ten eatu r, racione alicuius dricti seu exactionis qui seu que so lva tu r seu so lvi co n su ev erit, seu de cetero solvetu r quocum que n om ine censeantur in ci­ vitate A m alffie seu portu seu aliqu o alio portu seu lo co A m a lffie , seu ducatus, seu districtus A m a lffie , ordin acione aliq u a facta , seu facienda a dicto com m uni A m alffie seu officialibus p resid en tib u s, seu qui de cetero preerunt ipsi com m uni A m alffie seu aliqu o alio m o d o , seu consuetudine actenus introducta seu de cetero introducenda. Set om nes et sin g u li Ianuenses et districtus et qui pro lanuensibus appellantur seu distringuntur ab om nibus et singu lis prestacionibus d ricto ru m , toltarum et quarum libet exacionum , quocum que nom ine censeantur, in eundo ad civitatem A m alffie, seu aliquo loco d u c a tu

3

ip s iu s , m o ra n d o et d isce d en d o et in o m n ib u s

(5)

G I O R N A L E L I G U S T I C O

et sin g u lis vendicionibus, em pcionibus perm utacionibus et aliis n egocia- cion ibu s quibuscum que et dicta civitate A m alffie et singulis portibus et lo c is , ducatus et districtus ipsius sint om nino franch i, liberi et im- m unes, sani et naufraugui. E t si contingeret quod dom inus R ex C arollu s, qui p resen cialiter dom inatur in civitate A m alffie et ducatus pro d ic t o , seu aliqu is dom inus, seu baro, ad quem perveniret aliquo m odo dom inium dicte terre, im p o n eret seu introduceret aliquod drictum seu exactionem de n o v o seu introducta, actenus dricta, seu exaciones v ellet exigere, seu e x ig i facere, prom issit dictus sindicus com m unis A m alffie dicto n o m in e , quod un iversitas et com m une A m alffie et ducatus faciet et curabit sic e t talite r, o m n i exceptione rem ota, quod dictus R ex seu dom inus astinebit ab e x ig en d o seu exig i faciendo ab omnibus lanuensibus et qui pro la ­ nuensibus distringuntur seu appellantur. Pred icta quidem p a c ta , conven- cio n es et con cessiones et om nia et singula sup rad icta, prom ixit dictus L o y s s iu s sindicus dicti com m unis Ianue, nom ine quo supra, dicto sindico c o m m u n is A m alp h ie recipienti ut supra, quod com m une Ianue attendet, co m p leb it et observabit et contra in aliquo non veniet, sub pena m archarum m ille a rg e n ti; in quam penam incidat dictum com m une Ianue et hom ines ipsius q uociens per ipsum seu eius nom ine fuerit contraventum . Ratis sem p er m anentibus om nibus et singulis supradictis. E t eodem m odo dic­ tus P h ilip p u s sindicus com m unis A m alffie, et hom inum ipsius et ducatus n om in e quo supra prom issit dicto sindico com m uais Ianue recipienti ut supra quod dictum com m une A m alffie et hom ines ipsius et ducatus, pre­ dicta om n ia et singula attendent, com plebunt et observabunt, et contra in aliq u o non ven ien t, sub pena quantitatis praedicte m archarum m ille a rgen ti ; in quam penam incidat dictum com m une A m alffie et hom ines ipsius et ducatus quociens fuerit contraventum . R atis sem per m anentibus om nibus et singulis supradictis. Et pro predictis omnibus sic observandis o b lig a v it dictus syndicus com m unis Inuae nom ine ipsius com m unis dicto sin d ico com m u nis A m alffie, recipienti ut supra, pignori om nia bona dicti com m u n is Ianue, que per capitulu m ob ligari non prohibentur ; et dictus syn d icu s com m u nis A m alffie , nom ine ipsius com m unis, o b ligavit dicto sin d ico com m u nis Ianue om nia bona dicti com m unis A m alffie.

A c tu m Ianue in palacio com m unis Ianue in quo m oratur dominus abbas p o p u li ianuensis, anno dom inice n ativitatis M C C C II indicione X I V die X V I I I Ianuarii in sero. T estes Levan tin us de L evan to, A n g elu s T a r ­ taro iu dices, G u id o E m b riacu s, O bertus de P a d u a , Iohanninus de Sexto s p e c ia riu s , et M artinus de O liv a de R ipparolio.

Riferimenti

Documenti correlati

JLK

Tutti i bambini lo inseguono per accarezzarlo e lui si nasconde, appare e scompare facendo col musetto cucù. I bambini si divertono un mondo, ma delusi di non poterlo prendere

Eventuali limitazioni di acquisto saranno evidenziati all’interno del punto vendita fino esaurimento scorte e salvo errori e/o omissioni di stampa.. Le foto sono

Punto PEI devono compilare, e successivamente inviare al Centro Servizi, 2 documenti:.. • LA SCHEDA DI

Anche in futuro, il Consiglio di fondazione continuerà a impegnarsi sistemati- camente per la Swisscanto Supra Fondazione collettiva e in particolare per gli interessi delle

mutua alimentazione semantica, la natura deli’uno riverberandosi nei pro- cessi teorico-ricostruttivi dell’altro (e, prima ancora, preorientandone il verso), come pure la

Il know-how della Swisscanto nell’ambito degli investimenti e della previdenza, la sicurezza nella copertura del rischio attraverso una delle più grandi assicurazioni in

La Costituzione federale garantisce alla maggioranza dei cittadini (uomini) molti diritti e libertà, come il diritto di voto e di elezione. A livello federale è introdotto