$
%
!
"
# "
&
'
$
$
&
'
%
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& &&&&&&&&&&&&&&&&&&&& &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
%
'
' ((
) &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
Dio solo sa quanto sia stato difficile, ma alla fine ho rispettato tutte le scadenze! Ringrazio Marcello per avermi seguito e assecondato nello svolgimento della tesi; ilVeraldo per essermi stato vicino in tutti questi anni, sia come amico che come tutore; Jordans, mio coinquilino, fotografo quasi-semi-professionale e mago della rete domestica; infine, ringrazio tutti gli Amici per avermi accompagnato nella mia vita studentesca. Dedico questa tesi ai miei Genitori, ai miei Nonni e a tutti quelli che, come me, hanno la grafica nel cuore.
*
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
+
''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' % ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''+
)'
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!,
"'" ) * $ + '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' "' % '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ,-
)*
)' $!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!.
'" ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' -' ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' "# ' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' "" '. /0 ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' " '1 2 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' " '3 4 ) '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' "1 ', & 5 '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ", '! ) ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' " '- " % & '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '"# * 6 % 7 6 8 6 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' . '"" 9 7 6 9 6 6 $ 0 75''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 3 '" . ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' -'" 1 ) 0 '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''',
/ $ 01$( #
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
,2
'" '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1 ' 2 ) 5:( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ! ' ( )) ; ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' '. ( )) /) * '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ."3
/ $ 01 ' ' )
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
33
.'" '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' .. .' ' ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' .3 .' ' 0 '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ., .'. + ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' .! .'1 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' .! .'3 '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' .-.', < '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1# .'! '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1 .'- $ '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1 .'"# 9 7'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 12
/ $ 01 $
#
" !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
22
1'" '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 11 1' 0 ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 13 1' % '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 1! 1'. =''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 3# 1'1 ) ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' 34
/ $ 01
*
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
43
5
/ $ 01 '$
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
5-,'" '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ,
6
$
'
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
6-!'" ( )) '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' !
Città realizzata in CG...4
Esempio di lenti stereoscopiche polarizzate ...6
Ricostruzione di San Andreas nel videogioco GTA ...10
Rappresentazione del DTM di Pisa in XVR ...14
Rappresentazione a griglia regolare...15
Schema generale di generazione e semplificazione degli edifici...17
Albero al primo passo e dopo più iterazioni ...19
Panoramica di una città col metodo di Parish e Muller ...23
Schema dell'applicazione ...24
Esempi di edifici creati con l'applicazione...25
Panoramica della città (500 edifici) ...26
Schema dell'applicazione ...27
Fasi di divisione della geometria ...28
Esempi di facciate ...28
Esempi di edifici generabili ...29
Crescita della città nel tempo...30
Distribuzione di edifici commerciali e residenziali nella realtà (Chicago)...30
Viste della città realizzata con il motore grafico di Sim City ...31
Panoramica della città generata da NetLogo...32
Scorcio di Ginza...32
Schema del sistema ...33
Cartina stradale di Pisa...36
Schema del paradigma Data Amplification ...38
Schema del paradigma Lazy Evaluation...39
Schema delle connessioni dei segnali agli slot ...41
Pipeline di rendering di OpenGL...43
Schema del formato AAM ...46
Esempio di file .lob ...47
Codice della struct Line ...49
Codice della struct Face ...50
Variabili istanza della classe Building ...50
Metodi della classe Building...51
Variabili e metodi della classe Facade...52
Variabili e metodi della classe Roof ...53
Variabili e metodi della classe SideWalk ...54
Suddivisione algoritmi di AB-Block...55
Calcolo del semipiano destro e sinistro...56
Prime fasi della creazione della parallela...57
Ultime fasi della creazione della parallela ...58
Procedimento dell'algoritmo Perimetral ...59
Generazione dei lots tramite algoritmo Mix ...60
Angoli...60
Menù di AB-Block e visualizzazione di un file LOB...66
Sezioni di AB-Block ...67
Fasi della Add Building ...68
Chiusura dell'angolo...69
Editor delle texture...70
* ) % ...73
Grafico dei tempi di generazione del Perimetral con controllo della lunghezza delle linee...74
Grafico dei tempi di generazione del Mix senza il controllo della lunghezza delle linee ...75
Grafico dei tempi di generazione del Mix con controllo della lunghezza delle linee...76
Grafico dei tempi di generazione di 5000 edifici nei tre diversi livelli di dettaglio ...77
Foto aerea di Pisa ...78
Tre diversi output per lo stesso isolato tramite il Mix (si noti come ricalchino la morfologia degli isolati reali) ...78
Differenza di qualità tra la texture a grandezza originale e quella ridotta ...79
Esempio di portici ...79
Tripla visuale di un isolato con palazzi...80
Doppia visuale di una chiesa...80
Esempio di corte realizzata con l'algoritmo Perimeter ...81
*
? ( @ ( @ ) ' ) ) ' ( 4 ) ) > ) ) 0 A 0 4 ) 4 4 ' A B ) ) 0 C D E ) ' ) A ) @ A 4 F A ) ( ) ) GH' ) A ) B @ ) ' 0 A 00 ) ) ) * ) $ + A ) ) ) ' @ ) @ ) A ' ( )) @ A 0 ) ) I @ A ) ) 0 ( ' ( (( ) ) F <&< 7& H A ) @ ) B @ ) @ D E @ '
' ' ) $
$
? ( @ ) ) > ) ) 0 A ' ) ) 00 ) ) * $ + ' 4 ) ' ) ( ( ) ( 0 ( ) 4 ) > ) ( ' ) ( 4 ) F <&< 7H @ ( ( 0 ( ( ' ( )) % F; /) * H' @ ) ( 4 <&< 7& @ ) ) > ) ' ( 4 ' ) @ ( F H @ ( F( ) H' 4 ( ( ) '$ % 9
* 2 ) 0 ( ( ( '+
)'
+!
+
" ('
*
$8
' $
DJ 4 ( ) > ) E @ ) ) ) ' 4 ) ( 4 ) 4 4 ) 4 ) ( ) > ) ( @ ' ) A )) @ 4 ) 4 0 ) ) ) ( ' :4 * * @ 4 ( D ) * 5E' * A 4 ( )) ) @ 4 ( ) ( ) 8 0C @ ) F ) H ) F ) ( H ) F ) 2H ( & ( F * H') * ) 4 8 @ ) ) >( ' : ) ) ( 4 8 @ 0 ( ( 0 F %$ (( ( H A ) > ) 4 0 ' * #!+ 8 $
) 0 D ) E D ( E ( ' % ) 4 ) ( 0 00 ( DJ 4 ) ( ) > E' ) ) ( 4A ) ( ) ) (' ) ) 4 0 ) ( ( ) ( A @ ) ) 4 ( ( ( ) > ) 0 4 (( 4 ) ' ; A @ ) > 4 A B (( ( ( ' % A ( ) A 1 ' ( ( ) ) ( ' % @ ( ) > ) 0 ) ) @ A * @ 0 ) 0 ' ) ( 00 ) ) ( ( 4 0 ( A ) ) ) > ) 0 4 ) ' ( ( ) F *H ) ( ) ) ) F% 8 9 H '' ) ) ) 0 0 ) ' 00 ) @ ( ) ) F ) A ( H @ ) F ) ) H' ) ) ( 0 ' 4 ) ) ( @ ' : ) 4 @ 0 A ) ) A ) ) ( ) 0 4
' @ ) ( 4 4 ' ) ( ( ) 0 ' D E ( ) A ( ) ) @ ) = A D) E )) ' % F 4 H @ ( A ) ) ( '
fig. 2 Esempio di lenti stereoscopiche polarizzate
:4 ) 0 0 (
4 00 )) ) ' :4
) A )
) ) F) H' ) ) B
+!
-
%
)' $
) ( !# ) ) = ' 00 (( ' J = ) > 4 F H ) ( ) ) ' % ( K ( ) 0 0 ) @ 00 ' @ ) ) ) ) ) ( ( ) ' 4 ) ) D E' )) ) ' :4 ) ) F) ) ( ) ) ( H ) )) ) A ) ' ) A ) ) 4 ' : 0 F & 5 H ) 4 ) ) ) 0 ( 4 ) ' % D E ) ) ( @ ) )) F ) ) ) (( 4 ( )) ) H' J ) ) A ) A ) 0 ( ( ' J 4 ) ) ) A 4 ' )) ) ) ) @ ) B @ ( ' K ) ) ) I A ) ) F ( H) A ' ( ) 0 ( ) > ( C ) ( 0 ) ) ' ) A ) ) ' 4 (( ) ) 0 0 ) ( ( ) @ 4 ( ( ' )) ) ) ) ' 0 ) 4 4 @ ( ) ) ' 24 ) ) > ) ) ) >A ) 0 ' :4 ) ) 4 ( @ 0 ) ' ( ) ) ) ' ) ) )) ) ' : ) ) )
) 0 005& &0 & 0L '
) ) A ( ( @
-
)*
)' $
-!
+
89
' $
( ) 0 M:00 ( ( A ( ' 4 ) A ) ) ' ) 4 ( ' * 0 4 0 ) ) (( ' ( ) D E' $ 0 ( 4 ( ) ) 00 ( ) ) 0 ( ' * ( ) A ) 0 ( ) @ ' @ ) @ @ ) 0 ' @ ) B ) > ( '/ 0 ( ) ( ' ; ) ( F ) B ) H ' * #!, ' ) ) $9 ) # ( @ A ( (( )) 0 ) ) F 0 ( D EH'
-!
-
'
'
89
' $
) A ) ) ) @ F ) ) H' : "' 6 ( F ( H ) & F) ) )) H' : * F* 5 H' ' 6 * ) B & 5 ( ' ) ) ( ( D EC @ ) ( ) ' ) A ) 4 ) ) 4 ) (( 0 ' ' 6 A A 4 ' ) A ) ( ( ) ' .' 6 A D ( ) E (( ' 0 ) 4 ) ' 1' 6 4 ) ' ) * 2 ( ) * * ' @ ( )) 4 ) < '
-!
,
$ *
) #$ )*
( ' : ) ( @ ) ) ) ' ) > 4 ( ) ) ' % ) ( )villa tempio baracca castello ufficio
magazzino fattoria stazione ospedale fabbrica
grattacielo biblioteca faro motel museo
-!
3
7
9
%
J ( ) B ( ( ' 4 ) A 0 0 (' / ) B 0 F ) ) > H' ) @ 4 4 ' ) & 5 @ 0 ) (( ( ' J A ) 0 ( 0 @ ) ' @ ) ) A )) ( ' A 0 ( ) I@ ) ( )) ( ' ; ) ) ) F 2 ( 2 H'-!
2
$
$ *
# " "
4 ( )) ) )) ( @ )) @ ( ' ) A )) ' A 0' ) ( @ ) ( ( F2 2? 2* NH ) ) ' 2 F2 H' ) @ ( '' 2 A ) @ ( 0 ( )) ' ( ) 0 2 ' ) ) ( ) ( (( ) ) (( ) ' 0 @ ) B ( ' ) A @ @ ) B ' 0 ) D ) @ E ( ( ' ) B ( ( ( ) ) ' 4 0 A ( ) ) ' : ) )) ) ( @ ) ) ' ( ) ) ( ' ) 4 ) (( ) 0 0 0 ) ) ' ( 4 ) (( ) ) ) ) B @ ' : ( )) ' @ A ( @ ( ) ' ( ( @ ) 4 2 4 ) A ) >) ) '
4 ( @ @ 2 0 ) ) > ' : 0 @ ' A 0 )' 4 ( F H F H ( ) ) ' ) A ( @ ) ) ' ( A 4 ) ' A @ ) A ) ) ' )) ) B ( ) 0 ( ( ) ) @ ' )) ) ) 4 4 ) )) ' * #!3 (( ) $ ) :
* #!2 (( # #$ # $ ) 2 ) B ) & @ ( 0 ) '' 2 A ( 0 0 ) ) ) ' 0 ) 0 A ) B ( ( ( 4 ( '
-!
4
$ ) $
$" " #
" ($*
) " ) $
$
: @ 0 4 0 F 4 ( ) ) ( H' 2 @ 0 4 ) = 4 ) )) ) ( ' 0 ) ) ( ( F @ ) B ( ' H') ) ) ) ' % @ ) ( ) ) ) ) ' @ ) A A 4 ) F ) ) H @ 4 ( ( ) ' "' ! 6 A ) ) ' J ) )) F 0 "-, H 0 4 ( ) ( )) ' J ) > F< ' ##"H A " ) ( ) 0 ' ; ) )) ) ( ' J )) F 5 ###H 4 @ ) ) ) ) ) ( ' ' # 6 A ) ' ) > ) A 0 )) ( F H' ) 4 F$ < "-- H ( 0 ( )) 0 ( * #!5 " ($* ) $$ '( * * #!4 $ ) $$;" " # ) ' 8
' * ) F? )) "--3H F* ? 70 "--,H ( 4 0 ' 4 )) F$ 0 ' ##"H 0 ) ) 0 0 ' * #!6 % " # $ ) # " ($* ) #$ )*
-!
5
/ < "
& 5 A ) )) ) 0 ' ) 0 ) I ) F ) ) ( ) ) NH @ ( 4 ' % ) ( ) ) ) @ ) B ' 0 F ) D E EOE D&DH' ) 0 ( ) > 0 F ) ( H' ) A ) ) 0 * #!. " ( ) / < " '() )) ) ( ) ) ( ' ) ) ) 00 → →→ → @ ) ( ) O && O ' ; 0 0 ' )) 4 ( ( ( ) ) > ( 0 ' ) & 5 )) ) ) ) > 0 ) 0 )) ) 0 4 ' @ ) ) 4 ) ( 0 ' ) ( 0 (( ' % )) 4 @ 0 A ) ) ' 4 ) ) ( ) @ ) A ) B 0 ) ' @ ) ) @ ) ( ' % ) DPE DQE ) ) ' @ ) ) → → → → ) 4 0 4 0 A ( 0 A F ) > ) ) H' ) ( ) A ) @ '
0 ) 0 ' ))
D E ( ' 0 DRE DOE D&E
) $ 0 DSE DTE ) ) ' ) → → → → A ) 0 0 '4 0 ) ) ) ) > ' * #!+= $7 $( " ( ) ( (> / ( 4 0 A )) @ ) I 0 ) 0 ) @ ) ( 0 ( ' ) 0 OF #H ( 4 U' :4 ) 0 0 ) DGE 4 ( ' % B D PGOF #H QE )
4 ) >) ) ' @ 4 0 ) B ) DGF HE ( ) ' ) A 0 ) @ ) 0 ) > @ ) ) DV E' 00 ) ) ) ' D E ( F ) H DWE DXE ) ) D'E ( D*E ) ' % $ 0 DV % F LHE D E ) F LH' & 5 A = ) ( ' 0 & 5 ' & 5 ) B ) > ) 4 ) ) ' & 5 ( A ' B ( ) > ( 4 ) ' ; & 5 ) B ( ( ) ( ) ) F ) ) ) H' ; A ) 0 ( ) F H' % 0 ) ( & 5 ( @ ( 00 ) 0 ) ' @ & 5 @ ( ) > ) ( ) 0 ' / @ ) ) 0 0 F ) 0 0 ( "H A ) ( ' ; ( 0 ( ( ) 0 0 ) ' ; ) → →→ → → → → →
( ) B) B ) ' ; A @ ) 0 ) I " @ 0 ) F A ) H @ ( ) ) '
-!
6
$ "
) (
)' $
@ ) ) 0 ' D ? ( ? E F$ ) Y 5 5 ) 0 "--3H 4 )) ) ) ) ' : 0 ) B ( 0 ' 0 ) ' < F ) = "--!H ( A ( ' ) ) @ ( ) ) 4 )) ' 4 @ ) B 4 ( ) ' F9 7 9 $ 0 75 ## H A ) 0 ' F H ( ) ) 0 ' * + 4 )) *: F * = ( ##1H ) ) 0 F H ) ) ' * K ) ( 0 4 0 F = H ) 0 '-!
.
') +1
%/
'$
$
% D% E % & ' # ) >) )) ) ( = ' $ ( ) ' ( F H ' )) ( ' J ( ( ) ) ( ( ) > ) > ) 4 4 4 ) ) 4 ' 2 ) ( )) ) ( ' ( ) ) ) ) I ) >0 ) ) )) ) 0 ' ; ) 0 ) 4 A 4 ' ( 4 & 5 F ( H ) ' ) ) A ' % ( ( ' @ @ A 0 )' % ) ( ) ' ) 0 ' * #!++ " ( ) 7$ 0 ) $ * #!+- 9 $9 $$) ) #$ ) ' )*) ' A ) ) @ ( 4 ) & 5 ' = ) ' ( ( ) ) ' ; ) = ) @ ( ) A ) ' ( & ( ) ) ' : A 0 )) ( ( ( )) ' 4 A ) ' ) & ' A ) ( ( ) ) 4 ' * #!+3 " ) ' 8 $" ) ) % '$$ * #!+, " ( ) * $
-!
+=
') -1
'
?
0
?
@
?
%
8 7 D "( % ) % "* + A ) ) ) )) ) ' : A ) $ ' * #!+2 % " ) $$;(($ 2 ( ( A ( 0 4 A ) B ( 4 @ ' ) ) )) ) ) F) & H ( ' A ' 4 ) ) A ( ( ( 0 ) I ( ' ) $ ) * #!+4 ) $$ 8 # " 9 @ * ' '" * $$ #( ( ' 4 A $J F H ( ( ( @ A ) @ ( ' A ' / ) A ) D E ) ) 4 ) ' * ) 4 @ ) ' J ) ) ) B ( ) ) A ) ( 0 ( ) ' A ) ) ' ) A ( ( ) F@ ) H ( ' ) ( )) ' ( ) ) 4 ) ( ( 0 ) 0 ' ) A ) ) ) ' ( = @ ) B ) 00 ) ' ; 8 7 ( ) ) D E' * #!+. " ( ) )* $;(($ * #!+6 ) ( * #!+5 ) $$ *
( ( .="#"! ( ) ) ' A ) ) 0 0 ) = 4 ) ( ' 4 @ 8 7 ( ' % )) ) B ) ) ( ' ) 0 A F ( ) 4 ( H' * #!-= " ) $$ 8A2== )* B
-!
++
') ,1C
0 ? C " "
?
$
$
?
7
0<
D* , $ E ) ) 0 ( & 5 ' * & 5 0 ) I @ @ ( ) > ) ) ) ') ) @ ( ( ( ) ) I 4 ' 0 4 )) 0 ) ' ) 0 F 0 5 H @ 0 ( ' * #!-+ % " ) $$;(($ 2 ) ( ( ) ( @ 0 0 )) @ ) ' 0 ) B 4 ( ) 4 ) ' 4 ) > @ A @ ) ( ) > ' @ A 0 ) 0 ) @ ' ( ) > ) 4 0 ' @ ( ) 0 ) I ( ) 4 ) '
) ) 4 ) ( 0 ( 4 ) ' A ) 0 0 ) ) ) ' $ ( ) ( 4 ) "' 0 @ ) 0 ' ' 0 ( ( ) @ 0 0 @ ) ) ' * 0 ( ) ) ) = ' ' 0 @ ' .' ( ( ) 0 0 ) ' ( A 4 0 ) ' 1' A ( ( ( ' * #!-- ) )9 ) $$ # " * #!-, " ( ) *
4 )) A ( ) I ) ) = ' ; ) B ) ' ) 0 ) @ ) ' * #!-3 " ( ) )* # 7$
-!
+-
') 31
#
@ 4 )) ) ) D% ! + F 9 $ 9 75 H ) )) ( A @ @ ) 4 ) (( ( F 5H ) ) ) ' 4 )) @ ) 0 ) @ ) ' ( % '' 0 ( ) ) )) 4 ' ) A 4 ) B@ ) ( @ 00 ' * #!-2 ) $$ 8 $ " ( ; ( ) F) D EH ) ) > ) ' * #!-4 7' ) )* " " $ ) $ $$ $8A % # B * ( ) 4 0 ' A )) $ F) H' $ ) ) @ ) B ) ) ' ) >) ) > ) ) > ) > ( ' $ )) @ ) ) ' 4 @ 0 4 ) ) ( ' ( ) I 4 ) ) @ '
$ '
) A ) ( ) 4 ) $
4 ' % ( $ (
) '
fig. 27 Viste della città realizzata con il motore grafico di Sim City
/ ) ' ) 0 ) ( ' J ( ( 4 4 ) ) ) F (( ) H' ) ) ) ) ) 4 @ ' % ) ) ( ) ' / ) ( ) 0 ' ( ) @ ' ( ) ) ) ( ) ( 4 @ ' ; ( ) ( ( ' @ ) ( @ ) '
* #!-6 " ) $$ 8# ) #
-!
+,
') 21
( '7
D, ) - & ! , E 7 5 ( 4 )) )) ) & & & ! & @ A ) )) ' * ## ) * )) 'A ( ( ) -( -. &)/0 ' * #!,= % " ) $ " ) ) A 4 ) ) > ) "' 6 ) ) 4 )) ) F %2H' ' 6 A )) ) @ 0 A ' ' ( 6 ) %2' .' 1 2 6 ) @ ) ( ) ) 0 ' J )) 2 %2' 1' ( 6 @ ) A A ) 4 = ' * #!,+ $ ) $ "
: @ = ) ) ) ) ' ) ( 0 5 ) ' ( 0 4 = 0 ' ) 5 ( 0 ' -. &)/0 ( 0 ( ) 3 4 1 5' ) ) 00 4 @ ' * ) ) ) ( ) ( ' @ ) ) ' * #!,- " ( ) " ) $$ D'
,
/ $ 01$( #
,!
+
)'
<&< 7 A @ ( ) ) ' < I ) ) ( ) A @ ) ( ) ) ) 0 ) F H' <&< 7 ) ) ) > ) ) 4 4 0 % ) 4 ) ) % ) )) ( ' * #!,, # ) / $ 0A @ ( ) @ ( ) @ ' * #!,3 ) $ ) 4 0 ( ) A ) ) ) > ) 0 ( C 4 ) 00 @ ) @ ) ) ' <&< 7 ( ) 0 )) ( ( @ ' 4 0 ( ( ) (( ) 4 ' ( '
( A ) ) B 0 0 ' ; 4 0 ) (' <&< 7 ( 00 ( 4 0 (( ' @ @ ) ) )) @ ) ( A ) 0 @ @ ) ' <&< 7& A 4 0 ) ( )) 0 ' :4 0 @ 0 ' A ) ) ) I ) )) $ @ ( ' <&< 7 2 ( 2 /) * ' ) ) ) 4 0 A @ ) ' J ( 4 ) B ) ) @ ) 4 ) ( ) ' 4 ) 4 )) ( = ) ) ) ) 0 ' A OO 4 + ' 4 ; 2 ) ) ) 2 4 0 /) * F ) ' 0 ' 0H ) ) '
,!
-
" ($*
< 9 $
'
4 ( ) ) ( )) 0 ' @ 4 )) 4 ' 4 @ ) )) )) ' ) ) 00 4 ) ) )) ) ( ) 2 ) 5:( ' ) 2 ) ) @ ( ( ) ' @ ) ) )) ' ; 4 A ) ) ( ' % )) A ) 0 ) ) B )) 4 )) 4 8 A ) B ) ) ) ' * #!,2 % " ) $( )#" " ($* ) 5:( ) 0 4 ) A ( ' 5 :( A ) " )) F ) ( 0 H ) @ ) ) ' ( ) ( ( ) @ ( @ A 0 ' <&< 7 )) 0 ) ' * #!,4 % " ) $( )#" < 9 $' 4 ) ) ) ) ( 4 0 ) F ( ) H ) B ) ( ) ) ' ( ) ) 4 0 ( ( 0 4 0 ) 0 '
; <&< 7& ) )) & (
9 ) A ( @ 0 ( '
,!
,
'"
) 9 $
'(( 1E
; A 8 7) ( )) )) OO ) 0 ) ( ' 0 ) )) ( .## ) 0L & 0 ) ) ( 4 )) '0 ) ) *J F* ) J H 5 0 8 7 U ' * 4 8 # # ' ) 0 @ ( )) 4 A ( ) ' ; A )) @ & 0L ' )) ( 8 8 ' ( 7 @ ) ( ( ( 0 7 (( ) ( ) ) ( ' 0 7 A 0 7 0 7 )) ( ) @ ' ; ( ( ) ( ' : ) ) 4 ' J A ) ' @ A ) 0 ) ) ' ; A @ ( F ) B ( ) ) I) B = H' 0 7 ( C ( @ ' ;/0L ) ' :4 ) 0 ) > ) > ' @ 4 ( ' ( 0 ( ( ) ' * #!,5 # ) E
* #!,6 % " ) $$ ) # $ #$ $ ; A ) > ) 0 7' A ( ) > ( ' ; A 4 ( ) 4 '
,!
3
'"
) 9 $
'(( 1 (
:4 ) /) * ' /) * A ) > 0 ( )) ) 0 ) )) ( @ A "-- * ) ') D/) * $ ( 8 < E F 0 ) 2 :@ ) < * ) H ) /) * A @ ) ' / ( ( @ ( (( ) ( )) I ) )) ( ' ( ) 0 4 )) ( 0 ' /) * ) 4 ( 8 ( 4 % F )) % H' @ ( )) ) ( )) ( ) ) ( ) ' /) * ) 4 )) ( /) * ) 4 8 ) ) ' 4 @ 0 ) 4 ) ( ) 5 = & 0 ' F ) H A ) ) J$< F J <& ) H @ ( @ ) ) ( ) > ) F) H' ) ( ) 4 )) /) * 6 6 6 ' ) ( 8 ) ) ) ' 2 ) )) ( ) ( ( ( ( )) ( 8) ) = ) ( ' * #!,. # ) (
* #!3= ( $ ) ) #) ( 00 ) /) * ) ) ) 0 @ ) 0 ) ) ) 0 (' ) ) 8 ' * J * U 9* ) )) D/) * := $ 5E @ ( ) ( '
3
/ $ 01 ' ' )
3!
+
)'
) @ ) ) ( ) ) ) ( ' ) A 0 7 F 0H 00 ) ) 4 @ 4 A ) ) 4 ) ( 2' ) ( F H ' 4 A ) ( ) < $ 9 7' * #!3+ '))9 ' $ ) $$ ' ' )3!
-
$ ! "
4 ) A ) ) 4 ) 0 U+$' : ) B 0 ) ( ) ) ) ) ' ) ) ( ) ) F' H ) ) @ ' <&< 7 ) ' 4 ) B ( F 4 H 0 ' ; 4 ) A ) ) I ( @ ( ) ' ( A ( ) @ ' * #!3, % " ) $* "3!
,
$ !$7
' 0 F 0 7H ) ) 4 ' A ( ) 4 @ ) ) F )) )) @ H' :4 ) 0 @ 0 ) > 0 ' : 4 ) ) ' 0 * #!33 " ( ) * $ !$7 4 A 4 ( ' ( A ( F A "'1 A "'1 /) * H' )) ) 4 F @ H' ) )) ( ' 4 A )) ) @ ( A ( ) ( A ) ( ) A 4 '3!
3
: ) ( @ )) F0 H F) H' : 0 5 ( ) ' *( = ( ) ( ' 2 ( A ) ( 0 ( @ ) ' @ ( ) > ) ( ) I 0 ) ( A ) '3!
2
F H A <&< 7& A @ ' : A (( ) ( ' ; ) A )) ) A A 4 4 ' ; 4 ) ) > ( ) ) IA ) 0 C ) )) ) 0 ) @ ( A 0 ) B ( F7 H ) F?/$ ZZ/ +:$ /< ;J:H' ) 0 A ) ( @ ) B ) I@ A ' ( ) B )) ) C ( A @ ( @ 4 A ) ) 4 ') ) ( ) B ) ) ( ) ) 4 ) ' ) ) ' * #!32 ) ) $$ '
3!
4
<&< 7 @ ) 4 ) @ ( 4 0 ( ( A ' : A ( ' 5 @ ) ) A ) A @ ' 5 ' ) F & H ( = F ) ( ) ( ) K( H' ( @ ( /) * ) ) '* #!34 ) ) $$ '
3!
5
'$) #
0 A ) > ) 4 <&< 7& ) I@ ( 0 4 @ ' * #!35 7$ ) $$ $ '$) #* 0 0 ) ) $ ) 4 A = F ' H ) F /9 :2 J ? *?H ) 4 ( ) ( ' 00 4 A @ ) B 5 @ ( ) ( 0 @ ) ' ) 0 ) ' ) ) > ) ) 4 5 ( ( @ A ) F ( @ H ( ' )) ) = 0 /) * <&< 7' ( 0 ) ) 7 <&< 7 ) 4 4 ( 4 0 0 # ) ) 4 ( ( ' ; 4 ' * #!36 ) ) $$ $ '$) #
3!
6
)
( 4 ' ) F # < H 4 . ) $ # 3 ' 4 ) B ) ) @ ) I ' ; ) A ( 0 ) I ( ( ' 2 ( ( . ( ( ' ) ) B (( A (( A @ ) ) ( ) B 0 4 ' ) ) F $*: :2 J *? H A 3 ( $ % ) ) ' ) ) ' ( ) ) ( ) @ ' * #!3. 7$ " ) ) $$ $ )3!
.
*
* 0 4 7 $ # 4 F ) ) H 4 F ) " ) H' :4 ) 0 ! ( F#'',H' 4 A ) @ ) ) @ ' ) 4 ) > ) ' : ) 4 ( ) ( ' * #!2= 7$ " ) ) $$ $ *3!
+=
) C $0
9 7 A ) > ) ) 4 ( ) ( ' ) > ) ) ) '2
/ $ 01 $
#
"
2!
+
)'
K ) ( ' ) ) 0 ) ) ) ) C ( ) @ ) 4 C @ ) 4 ' * #!2- '))9 $# " ) / $ 02!
-
$# " 7
<&< 7 ) 0 ) 0 @ ' / A ) ) > 4 /< ( 4 ( ) ' : ( @ 0 I <&< 7) ) @ ) 00 ) ) ' <&< 7 ) B ( ' B ) 0 ) @ ) ) 4 4 ' :4 ) B ( ) A ' @ A 4 A ) ' <&< 7 $# ) A ) ( 4 ' * #!2, $ $ ) $ " ( ): 0 4 ) ) ) <&< 7 A @ ) ) @ ) B ' A ) 4 @ ' ) ) (( ( F @ A H 4 ' ) ) ( ) ) F ) ( ) ) A ( H' )) 4 A 4 4 ) ( ' 4 ) ( )) ( @ ( 4 ' !!!" # @ ) ( [ )) @ ( ( ' ) ) ) ( @ [ ( $# @ A ( ( @ ( [ ' * #!23 " * ) $$ ) $$ ( $$$ A $$; " ( $ 9' $ $$; F( G $( " 9 $ $ H B
* #!22 $ " * ) $$ ) $$ ( $$$ ( ) )) @ A ( ) )) ) ) B 4 A 4 F ( ) H'
2!
,
$# "
"
$
% A 4 A 4 4 ' 4 @ ) (( ) ' ; 4 A ) > ) ) "F@ ) ( ) ) 0 ( )) H' * #!24 ) $0 ( ) ) ' 4 ) B @ ( @ ) ' @ ) 00 ( ( 0 ' A 1T. 4 ' / ( A ( ( ' % ( ( @ ) "T" ' J ( ( ) B ' 4 ) ( ) ( 4 4 ) ) ) ) ( ) ) ( 0 4 ( ) ) ( ) ( @ ( 0 ' @ ( @ ( ) ' * #!26 )" ) $$;$# " " $ * #!25 ) $ " $# " " $ '))9 ) $$ $
2!
3
$# "
D
4 =A ) > ) ) IA ) > ) ( 0 4 ' 4 ) ) @ ) B @ ( ) 4 ( ) ) ' * #!2. ) $ " $# " D )9 $' #% " ) ) A 0 ) B ( ) 4 4 ( F / 2: ) %:$%: 2 J $ ) ,# ""# J : ,# /< J : ) ""# "!# $ *? ) "!# H' fig. 60 Angoli% 4 (( ' ; A ) > @ ) ( @ @ ) @ ( F ) 00 ( 0 H' % )) 4 ( ) ) I ) 0 ( ' % (( @ ) 0 4 ) ) ( ) > ' 00 <&< 7 ) ( ) B ( ) ( F H' ) 4 A @ ( ' ' ) ) @ @ ) ( 0 / 2: 0 %:$%: 2 J $' ) ) / 2: %:$%: 2 J $ / 2: 4 ( /< J : J : $ *? ' (( @ ( / 2: %:$%: 2 J $' * #!4+ $) $$;$# " D
: @ ) ' * #!4- %' ' ) $ ) ( ) ) F H @ ( @ ) K ( C ( F 0 H @ ) ) ' A ) > ) @ ( ) ' ( ) ) ( A ' ) ) ( @ F ) H'
2!
2
$# " ) #
)
" (
00 ) ' % ) 0 $ 0 8 7 0 % @ ( ) ) ) ' * #!4, " ( ) ' ) ') ) A 0 ) ) ) ' 4 ) ) ) B ) ) A @ ) ) 4 ' % I A ) D @ E ( ) F 0 H' ( ) ) ) ( ( @ ( ( 4 4 ' ; ) ) ( ( ) F ) H ) ' * #!43 ) ) ) 9 $$ '
4
/ $ 01
*
4!
+
)'
4 <&< 7& A 4 % ; ' 4 4 ) 4 ) ) ' 4 ) 0 ( ' 4 A ( 0 ( 0 ' ) ) > ) 4 4 ) * + 8 F( 4 0 /) * H = + 8 F( = ) H' ) ) ;* 9 ; + 8 ) I@ ( = ) > ( ' A ) ) @ 4 = ' ; ) ) ( 4 ) ) ) ) ) ) ) ) 4 <&< 7 '4!
-
>
$
7
2 >A ) 0 ) /< ) ( 4 ' / ) ( ) * + 8 F @ H ) ) > ) ( ' ( ) 0 ) (( @ 4A F@ ) B A H' ) 4 ) 4 ) B ( 4 0 @ 0 'fig. 66 Menù di AB-Block e visualizzazione di un file LOB
* ) <&< 7 ) 4 ' ) 0 ) T T ) ' ) ( ( ) @ A ) ) ' ) ) ) B ) ) @ ' ( (( * #!45 $7 ) / $ 0
70 F) H ) F) H' ( '
4!
,
* #!46 ) / $ 0 <&< 7 @ ) ) ) 4 ) @ F ) ) 4 ) H 4 ) ( ) '4 ) B 4 ) F 7 H 4 ( F H' ) ) ( ( 4 ( ) ( ' < 0 ) ( ' 4 A ) 0 ) 4 4 ) @ ) ' % > 0 ( , ' A ) 0 ( ) > ) ) 4 <&< 7' 00 ) , ) @ ( 0 ) 4 ' ) ( @ ( ) ) ( 4 4 @ ( 4 ' 0 ) ) I@ ' ( ) , ( ( 0 ) ' 2 ) ( I @ )) @ ( ) 4 ) )) ' * #!4. ) $$ )) ' $) # / @ A = ) B F @ A ( @ ) B ) H' , A )) 0 = A K) 0 D E ) '
( ) ) ' 2 A ) 0 0 4 ) F H ) B 4 ' 4 @ 4 ( ) @ )) 0 ) 7 ' 0 4 ) B 0 0 = F @ ) H' J ( ) ) ' ; A ) ( @ ' ) (( @ ) ) I ( ) ( ) 4 ' 2 4 4 ) B ) 4 00 D E A ( ) "F H @ F H' * #!5= %' ' ) $$; # $ @ 4 ( ) & , ' 4 ) ' J ) ) 0 ) A ) @ ) B ) '
4!
3
)
) $
$
D'
fig. 71 Editor delle texture
2 A ) 0 4 ) = ' ( = ' ) 0 ) ) ' % 0 0 ) ' ) = ) ) )) 7 ' 4 4 ) @ ) A ) ) = = ' :4 ) 0 = ) F ) H ) F H '
= ( ) > 0 A ) 0 4 7 F 4 ) A ( 0 H' % ) , = 4 @ ( ( ) ( 4 )) A 0 ) > 4 ( 4 ' ; ) $% &&%' ($)
5
/ $ 01 '$
5!
+
)'
@ ) ) @ ( @ ( <&< 7' ) ) U% "-##O "3*? $ ,3! < ( * . U ..#' ) @ ( ) ) ( ' 4 ) ) ( ( ' ( % 4 ) <& < 7' A ) ( A ) 0 4 )) '2 ) ) 00 ) ' ; )) ) 4 ) ( ( 1### ' ) ) ( 4 A ) ) > ) ( ) ' * + * *, $ !"-. / * #!54 * ) " ( ) # ) 2=== )* )9 $9 $$) ) #$
fig. 77 Foto aerea di Pisa
* #!56 )9 ' (' ( $ $ " $ DA " $% $ " * $#
* #!5. ** ) I' $ 8 $ D' # ) # $ I' $$ )
fig. 81 Tripla visuale di un isolato con palazzi
* #!6, " ( ) $ $;$# " "
6
$
'
6!
+
$
'
9 $
'(( *' '
<&< 7 A ( ) )) ) ) ( ) ) > ) ) B ' / A ) ) ) <&< 7 ) ' 4 ) ) A 0 0 ( 4 ) ) 4 ) ) ' <&< 7& A ) ) ( ) ) ) ( ) ' )) ( ( ( ) 2 ) 5:( ' ( ( 0 A I ) ) > '<&< 7A ) 0 ) I) @ ( ) I ) B ) ( ' :4 ) 0 ( ) ) ( ) F NH ( ) ) ) = ' :4 ) ) ) ' ; ) ) ) 0 ) 0 ) ) @ ) 0 0 ( ) ) ) 4 @ ( ) ) ) ' J ( ) ) >( ) ( ' ) ) 0 ) ) > /<' @ ) ( ) > 4 ) ' ( )) 4 ) ( ( 2 ' ( A 4 = @ 4 ) 4 4 ' ; A = ( ) ( ( 4 ) @ ) 4 ) ' ( 2 ) ) > ) 0 4 ) ( 4 ' ) ) ) @ ='
7$ # *
P"Q 8( 9 ! : , % , $+ 2 ( ' :0 ' Y ( 2 85 % 5 Y % ( 9 5 F Y % 0 ## H PQ 8, ) ; + ( \ 2 ) 5 +I @ * F9 * ##1H P Q 8% ! & + \ ( ' ?' % % ] F **$ %? ##"H P.Q 8 3 : ( 4 3 "( % 3 ) + ) * ^ 5 % 7 8 * F < 2 ## H P1Q 8* , $ + % 9 7 9 _ 9 $ 0 75F * ) ## H P3Q 8 " % ) <% * =& + ) * ^ 5 % 7 8 * F*$ %? : ## H P,Q 8, ) -. ! + Y F 5 J ( 5 * 5H P!Q 8% ! & + < 9 % $ J 9 75 P-Q 8, ) -. & ! , + \' 7 ' ' Y' 5 F^ ( 5 ## HP"#Q 8 $ . ( ! * , + < )) < F%:$ $/H P""Q 8 -. ) & , $ . # # + <' 2 + ' ^'^ $' ?' ' ' Y P" Q 8& ) ( > + ' ( ' * P" Q 8, $ ! $ % ) + ^ F ##1H P".Q 8! # % > ) + ; Z F 9 7 ) * ) $ )) ##.H P"1Q 8 % ! , $ # + %'^' < '%' < 8 +'^' ^ ' ' 2 5 2'<' FJ ( 5 : H P"3Q 8 "( ' & ! + ^ 2 7 9 P",Q 84 ( ! 0 & + 9' $ 0 75 ' 9 8 75 ' F ::: ) * ) )) ## H P"!Q 8% & ! + < 9 J 9 75 P"-Q 8! ' + %'^' < '%' < 8 +'^' ^ ' ' 2 5 2'<' FJ ( 5 : H
P#Q 8($ , % + % 5 8 % 7 8 5 ^ ' ? ' 2 ( 2 0 8 ^' ' 2 < 5 F ##.H P"Q 81 % ) + ^ ' ? F9 J ( 5H