C., Cancilleria, Pergaminos, 273 / 1879, Pere III

1355 febbraio 14, Villa di Chiesa I rappresentanti della villa di Sigulis, riuniti a consiglio in Villa di Chiesa, eleggono Giovanni Falla e Alberto Manca loro sindaci perché partecipino, a no-me degli abitanti del villaggio, alle Corti generali convocate a Cagliari.

(Dimensioni: cm 17,5 x 27,5)

Noverint universi quod Guantinus Toccho, maíor ville Sigulis de Sigerro, Margianus Toccho, Turbini Pullo et Barsolus Mancha, iurati eiusdem ville Si-gulis, Arsoccus Falla, Guantinus de Jeccha et Ugolinus Murro, habitatores vil-le iamdicte, pro se ipsis et nomine universitatis ipsius vilvil-le pro qua de rato et ratihicione eorum nomine proprio et in solidum promiserunt, cum hoc publí-co instrumento fecerunt et publí-constituerunt Johannem Falla et Albertum Man-cha, habitatores dicte ville Sigulís, presentes et in se sponte mandatum huius-modi assumentes eorum et dicte universitatis sindicos et procuratores ad comparendum et se nomine ipsius universitatis presentandum humiliter et de-vote in Curia generali quam indixit excellentissimus dominus noster, rex Ara-gonum, incolis Sardinie in Castro Kalleri celebranda, et consentiendum et fir-mandum omnibus et singulis que prefatus dominus rex duxerit ordinandum et eidem domino regi placuerit. Et generaliter ad omnia alia et singula facien-dum que ad ea necessaria fuerint et etiam opportuna. Dantes et concedentes eisdem plenissimam potestatem cum libero et generali mandato firmandi et consentiendi predictis, promictentes dictis sindicis et michi, infrascripto nota-rio, tamquam persone publice, stipulanti pro omnibus quorum interest seu poterit interesse se et dictam universitatem perpetuo ratum et firmum habere et tenere totum et quecquid per eos de predictis actum fuerit et consensum.

Et nullo tempore revocare sub bonorum suorum omnium et dicte universita-tis ypotheca. Actum in Villa Ecclesie de Sigerro, presentibus Johanne Lazari et Guantino de Murtas, habitatoribus dicte Ville Ecclesie, testibus ad hec vo-catis et rogatis, die quartadecima februarii, anno a nativitate domini millesimo trecentesimo quinquagesimo quinto.

Signum mei, Bergi, filii quondam Constantini de Assia, auctoritate illustrissimi domini regis Aragonum per totum Sardinie et Corsice regnum notarii publici, qui predictis interfui et ea rogatus scripsi et clausi.

9

A.C.A., Cancilleria, Pergaminos, 273 / 1880, Pere III.

1355 febbraio 14, Villamassargia I rappresentanti di Villamassargia, riuniti a consiglio nella curia della stessa 174

villa, eleggono Ildebrando de Asseni, milite, abitante di Villamassargia, e Menò de Carmignano, notaio di Cagliari; loro sindaci perché partecipino, a nome degli abitanti del villaggio, alle Corti generali convocate a Cagliari.

(Dimensioni: cm 26,5 x 38)

Noverint universi quod Jacobus Mela, Guantinus Mancas, Andreas sutor pan-norum, Molentinus Carosi, Alibrandus de Serra, Guillelmus de Ru, Johannes Mancha, Margianus Cauli, Johannes de Borro, Donatus Loci, Thomasius Dau, Johannes Guidocti, Antonius Cauli, Andreutcius Pullo, Petrus de Turthas,

Ju-lianus de Si, Francischus Tronci, Guantinus de Tameli, Dominicus de Coni, Thomasius Melone, Juseppi Faber, Vannuccius Locci, Colus de Pecioli, Do-minicus de Guta, Petrus de Piras, Gonnarius , Johannes de Guta, Parisonus de Canpo, Guantinus Ismacta, Guidus Moio, Agustinus de Martis, Guantinus de Serra, Leonardus de Mara, Andreas Murgia, Costinus Longo, Gomita Fre-scidis, Johannes Capud de Lino, Salvator Uncino, Bernardus de Sancta Adi, Johannes de Mara, Gonnarius Pullo, Parisonus de Arseti, Guillelmus Corso, Cechus Caoli, Guantinus de Ru, Troudorius Pinto, Nicola Saccho, Gonnario de Leonti, Comita Merreos, Johannes Telia, Dimildie Piccis, Petrus Manco-sus, Comita Pinna, Johannes Mancoso, Guantinus de Sori et Margianus Melo-ne, habitatores et burgenses Ville Massargie de Sigerro, qui sunt maior et sa-nior pars hominum dicte ville et ultra quam duo partes habitantium eiusdem ut asserunt, congregati sonu campane et requisictione nuncii ipsius ville, ut est moris, in curia ipsius ville ut solitum est actenus talia celebrari, pro se ipsis et nomine et vice totius universitatis et singularium personarum ville iamdic-te, cum hoc publico instrumento fecerunt, constituerunt et ordinaverunt ho-norabilem et prudentem virum dominum Ildebrandum de Asseni, militem, habitatorem Ville Massargie predicte, licet absentem, et discretum Therium de Carmignano, notarium, burgensem Ville Ecclesie de Sigerro, presentem et spontem mandatum huiusmodi adsumentem, et quemlibet eorum in solidum, ita quod occupantis condictio potior non existat, set quod per unum alterum incoatum fuerit per alterum mediari valeat prosegui et finiri eorum et dicte universitatis et singularium personarum eiusdem, sindicos et procuratores et nuncios speciales ad comparendum et se et quemque eorum in solidum cum humili et devota reverencia ac flexis genibus presentandum coram sacra regia maiestate Aragonum seu in Curiis generalibus prefati domini regis, et coram quibuscumque aliis officialibus eiusdem domini regis et ad consentiendum et firmandum omnia et singula que per dictum dominum regem in dictis Curiis ordinata fuerint et etiam celebrata, et omnia alia firmandum et obediendum que dicto domino regi placuerit, et si opus fuerit sacramentum fidelitatis et homagii in posse dicti domini regis seu suorum officialium quorumcumque prestandum 1 pro parte universitatis predicte et singularum personarum eius-

Note al Doc. 9.

i prestandum s. s.

dem, suplicactiones quascumque 2 gratiam et iustitiam continentes offeren-dum et danofferen-dum necessitates, et inopiam et depopulactionem ville predicte et causas et ractiones depopulactionis ipsius cum humíli et devota reverentia prefato domino regi seu eius officialibus quibuscumque exponendum gratiam et gratias pro parte dicte universitatis a dicto domino rege flexis genibus inpe-trandum. Et si opus fuerit, nomine dicte universitatis coram quolibet iudican-te, agendum et defendendum lites et causas incipiendum, contestandum de calunia et veritatis dicenda et quolibet alterius generis iuramentum semel et pluries in animam et super animam dictorum constituentium et singularium personarum universitatis predicte, semel et pluries faticandum et fieri facien-dum monictiones, requisictiones, sequestractiones, protestactiones et precepta faciendum et fieri faciendum sententias et interlocutorias quaslibet petendum et audiendum ac fieri postulandum et ab eis et quoque earum si dictis sindicis vel aliquo eorum ín solidum videbitur appellandum, et appelactionis causam prosequendum usque ad finem, et execuctionem dictarum sententiarum man-dari postulandum, et generaliter omnia alia et singula faciendum que ad pre-dicta et predictorum quodlibet pertinent expectant; et que prepre-dicta universi-tas in predictis et premissorum quolibet posset facere si adesset etiam si talia existerent ea que fieri deberent quod mandatum exposteret speciale, dantes et concedentes suprascriptis sindicis et cuilibet eorum in solidum plenam et liberam generalem administractionem cum pieno et libero et generali manda-to omnium predicmanda-torum et dependentium et emergenti= ex eis, etiam si quis novus casus emerxerit, in eisdem vel aliquo eorumdem in quo magis ge-nerale aut speciale mandatum exigeretur, omnem et totam causam eiusdem specialitatis et generalitatis ex nunc dicti constituentes dictis eorum sindicis, nomine dicte universitatis, cum presenti publico instrumento plenarie conces-serunt promictentes et convenientes suprascripti constituentes pro se ipsis et vice et nomine totius universitatis et singularium personarum eiusdem michi Nícolao Pedonis notario tamquam persone publice stipulanti pro suprascrip-tis sindicis et pro omnibus aliis quorum interest et intererit seu poterit interes-se firmum et firma ratum et rata habere et tenere totum et quítquid predicti sindici nomine quo supra fecerint de predictis et nullo tempore revocare sub bonorum eorum et diete uníversitatis et singularum personarum eiusdem om-nium ypotheca; et volentes relevare dictos eorum sindicos et quemlibet eo-rum ab omni honore satis dandi, promiserunt michi, notano infrascripto tam-quam persone publice stipulanti ut super de iudicio fisci et iudicatu solvendo cum suis clausulis universis. Actum in suprascripta curia ubi ius redditur, pre-sentibus Napoli Cucho, Trogodorio de Serra et Neruccio Rustichelli, testibus ad hec vocatis et rogatis díe quartadecima februarii, anno a nativitate domini millesimo trecentesimo quinquagesimo quinto.

2 quascumque s. s.

176

Nicolaus Pedonis filius quondam Francisci Pedonis, notarii de Castello Ca-stri, auctoritate illustrissimi domini regis Aragonum per totum regnum Sardi-nie et Corsice, notarius publicus, predictis omnibus interfui et hec omnia ro-gatus scribi feci et clausi cum interlineaturiis factis in undecima linea ubi in-terlineatum est prestandum et in duodecima linea ubi inin-terlineatum est quas-cumque.

10

A.C.A., Cancilleria, Pergaminos, 273 / 1881, Pere III.

1355 febbraio 14, Domusnovas I rappresentanti della villa di Domusnovas, riuniti a consiglio nella curia della stessa villa, eleggono Pietro Loci e Gonnario Pisci loro sindaci perché par-tecipino, a nome degli abitanti del villaggio, alle Corti generali convocate a Ca-gliari.

(Dimensioni: cm 30 x 18)

Noverint universi quod Gonnarius Murro, Margianus Pinecio, Annus et Vita, Johannes Aprilis, Falcone Creo, Petrus Creo, Salvator de Si, Michael Chocota, Areglus de Ru, Michael Calsolarus, Petrus Porella, Alibrandus de Serra, Bar-solus Creo, Guantínus Pulici, Arsochus Mele, Guantinus Pisceri, Franciscus Puccíoli, Peruccius de Murtas, Guantinus de Piras, Johannes de Si, Bonanus Capula, Petrus Pulici, Petrus Cruntone, Pollinus de Murtas et Andreas H Cargus, habitatores et burgenses ville Domusnove de Sigerro, qui sunt maior et sanior pars hominum dicte ville et ultra quam duo partes habitansium [sic]

eiusdem, ut asserunt, congregati sonum [sic] campane et requisitionem nuncii, ut moris est, in curia ipsius ville, ut solitum est actenus talia celebrari, pro se ipsis et nomine vice ipsius uni[ver]sitatis singularum personarum eiusdem vil-le, cum hoc publico instrumento fecerunt et constituerunt et etiam ordinave-runt discretos Petrum Loci et Gonnarium Pisci, burgenses et habitatores dicte ville, presentes et in se sponte mandatum huius modi assumentes et quemli-bet eorum in solidum ita quod ocupantis conditio potíor non existat, set quod per unum [alterum] in quo actum 1 fuerit per alterum mediari valeat prosegui et finiri eorum et dicte universitatis et singularium personarum eiusdem, sin-dicos et procuratores et nuncios speciales ad comparendum et se et quemque eorum in solidum, cum humili et devota reverencia ac, flexis genibus, presen-tandum coram sacra regia maiestate Aragonum, seu in Curiis generalibus pre-fati domini regis, et coram quibuscumque aliis officialibus eiusdem domini re-

Note al Doc. 10.

i incoatum nelle pergamene analoghe.

gis, et ad consentiendum et firmandum omnia et singula que per dictum do-minum regem in dictis Curiis ordinata fuerint et etiam celebrata, et omnia alia firmandum et obediendum que dicto domino regi placuerit et si opus fuerit sacramentum fidelitatis et homagii in posse dicti domini regis seu suorum offi-cialium quorumcumque pro parte universitatis predicte et singularum perso-narum eiusdem prestandum 2, suplicactiones quascumque 3 gratiam et iusti-tiam continentes offerendum et dandum necesitates, et inopiam et depopulac-tione ville predicte et causas et racdepopulac-tiones depopoulactionis ipsius cum humili et devota reverentia prefato domini [sic] regi seu eius officialibus quibuscum-que exponendum gratiam et gratias pro parte diete universitatis a dicto domi-no rege flexis genibus inpetrandum. Et si opus fuerit, domi-nomine dicte universita-tis coram quolibet iudicante, agendum et defendendum lites et causas inci-piendum, contestandum de calunia et veritatis dicenda et quolibet alterius ge-neris iuramentum semel et pluries in animam et super animam dictorum con-stituentium et singularium personarum universitatis predícte, semel et pluries faciendum et fieri faciendum sententias et interlocutorias quaslibet petendum et audiendum ac fieri postulandum et ab eis et quoque earum si dictis sindicis vel aliquo eorum in solidum videbitur appellandum, et appellactionis causam prosequendum usque ad finem, et execuctionem dictarum sententiarum man-dari postulandum, et generaliter omnia alia et singula faciendum que ad pre-dicta et predictorum quolibet pertinent expectant; et que pre-dicta universitas in predictis et premissorum quolibet posset facere si adesset etiam si talia existe-rent ea que fieri debeexiste-rent quod mandatum exposteexiste-rent speciale, dantes et concedentes suprascriptis sindicis et cuilibet eorum in solidum plenam et li-beram generalem administractionem cum pleno et libero et generali mandato omnium predictorum et dependentium et emergentium ex eis, etiam si quis novus casus emerxerit, in eisdem vel aliquo eorumdem in quo magis generale aut speciale mandatum exigeretur, omnem et totam causam eiusdem speciali-tatis et generalispeciali-tatis ex nunc dicti constituentes dictis eorum sindicis, nomine dicte universitatis, cum presenti publico instrumento plenarie concesserunt promictentes et convenientes suprascripti constituentes pro se ipsis et vice et nomine totius universitatis et singularium personarum eiusdem et michi The-rio de Carmignano, notaThe-rio tanquam persone publice stipulanti pro supra-scriptis sindícis et pro omnibus aliis quorum interest et intererit seu poterit interesse firmum et firmam ratum et rata habere et tenere totum et quitquid predicti sindici nomina quo super fecerint de predictis et nullo tempore revo-care sub bonorum eorum et dicte universitatis et singularium personarum eiu-sdem omnium ypotheca; et volentes relevare díctos eorum sindicos et quemli-bet eorum ab omni honore satisdandi, promiserunt michi, notario infrascripto tanquam persone publice stipulanti ut supra de iudicio lisci et iudicatu sol-

2 prestandum s. s.

quascumque s. s.

178

vendo cum suis clausulis universis. Actum in suprascripta curia ubi ius redi-tur, presentibus Gomita Pisci, Guantino de Serrenti et Antiogo Lanpis testi-bus ad hec vocatis et rogatis die quartadecima februarii, anno a nativitate do-mini millesimo trecentesimo quinquagesimo quinto.

Signum mei Therii de Carmignano, quondam Guidonis de Carmignano, bur-gensis Ville Ecclesie de Sígerro, auctoritate illustrissimi domini regis Arago-num per totum Sardinie e Corsice regArago-num notarii publici, qui predictis omni-bus interfui et ea omnia ad me rogata scribi feci, cum supraposito et scripto in XVII linea, ubi legitur prestandum et cum alio supraposito et scripto in XVIII linea ubi legitur quascumque et in hanc publicam formam redegi.

11

A.C.A., Cancilleria, Pergaminos, 273 / 1882, Pere III.

1355 febbraio 15, Nulacato I rappresentanti della villa Peruccii, riuniti a casa di Magaris de Asseni, maiore della villa di Nulacato, eleggono Arsocco de Sori loro sindaco perché partecipi; a nome della cittadinanza, alle Corti generali convocate a Cagliari:

(Dimensioni: cm 20 x 15)

Noverint universi quod Johannes de Serra, Ugettus de Serra 1, Arsochus de Sori, Guantinus Squirro, Johannes de Serra Loci, Petrus Lecci, Gonarius Sca-la, Petrus de Ru, Antiochus de Ay, Michael de Sori, habitatores ville Peruccii de curatorie de Sulcis, qui sunt maior et sanior pars hominum habitantium predicte ville, et ultra quam duo partes eiusdem ut asserunt, congregati in vil-la Nuvil-lacati, in domo Magaris de Asseni, maioris dicte ville, ut talia consueve-runt continue celebrare, pro se ipsis et nomine et vice totium universitatis predicte ville et singularum personarum eiusdem, cum hoc publico instru-mento fecerunt, constituerunt ac etiam ordinaverunt Arsochum de Sori pre-dictum, habitatorem predicte ville Peruccii, presens et inse sponte mandatu huiusmodi assumentem eorumdem et dicte universitatis et singularum perso-narum predictarum, sindicum et procuratorem et nuncium specialem ad com-parendum et se cum humili et devota reverencia, flexis genibus, presentan-dum coram sacra regia mayestatem [sic] Aragonum seu in Curiis generalibus prefacti domini regis et coram quibuscumque aliis officialibus eiusdem domi-ni regis et ad consentiendum et firmandum omdomi-nia et singula que per dictum dominum regem in dictís Curiis ordinata fuerint et etiam celebrata, et ad om-

Nota al Doc. 11.

' de Serra s. s.

nia alia firmandum et obediendum que dicto domino regi placuerit, et si opus fuerit sacramentum fidelítatis et homagii in posse dicti domini regis seu suorum officialium quorumcumque pro parte universitatis predicte et singu-larium personarum eiusdem offerendum suplicationes quascumque gratiam et iustitiam continentes offerendum et dandum; et ad substituendum unum seu plures sindicum et sindicos loco sui, cum humili mandato vel minori ip-sosque removendum semel et pluries et alios eligendum prout et sicut sibi placuerit mandato causam sibi commisso in suo robore perdurante, et gene-raliter omnia alia et singula faciendum que ad predicta et predictorum quoli-bet pertinent et expectant. Et que predicta universitas in predictis et premis-sorum quolibet posset facere si adesset etiam si talia forent ea que fieri debe-rent que mandatum expostedebe-rent speciale, dantes et concedentes dicti consti-tuentes pro se ipsis et nomine aliorum habitantium et singularum persona-rum dicte ville suprascripto sindico presenti et recipienti plenam et liberam et generalem administrationem cum pieno et libero et generali mandato om-nium predictorum et dependentium et emergentium ex eisdem; etiam si quis novus casus emerxerit in eisdem vel aliquo eorumdem in quo magis ge-nerale aut speciale mandatum exigeretur omnem et totam causam eiusdem specialitatis et generalitatis ex nunc dicti constituentes dicto eorum sindico, nomine quibus super cum presente publico instrumento plenarie concesse-runt promitentes et convenientes pro se et nomine dicte universitatis et sin-gularium personarum predicte ville suprascripto sindico presenti et stipulan-tibus per se ipso et michi Terio de Carmignano notati() tamquam persone publice stipulanti pro omnibus aliis quorum interest et intererit seu poterit interesse firmum et firma ratum et rata habere et tenere totum et quicquid predictis sindicis nominibus quibus super fecereint [sic] de predictis, et nul-lo tempore revocare sub bonorum suorum omnium ypotheca. Actum in su-prascripto loco presentíbus Juliano de Arseti, Peruccio Saracho et Antiocho Lanpis, testíbus ad hec vocatis specialiter rogatis, die quintadecima mensis februarii, anno a nativitate domini millesimo trecentesimo quinquagesimo quinto.

Signum mei Therii de Carmignano, quondam Guidonis de Carmignano, bur-gensis Ville Ecclesie de Sígerro, auctoritate illustrissimi domini regis Arago-num per totum Sardinee [sic] et Corsice regnum notarii publici, qui predic-tis omnibus interfui et ea omnia ad me rogata scribi feci et in hanc publicam formam redigi cum superposito in prima linea ubi legitur de Serra.

12

A.C.A., Cancilleria, Sardiniae, reg. 1025, c. 53v.

A.C.A., Cancilleria, Cartas Reales Diplomaticas, n. 5418, Pere III.

A.C.A., Cancilleria, Procesos, 127 / 11.

180

1355 febbraio 16, Cagliari Pietro IV pronuncia una sentenza di condanna per lesa maestà contro Ghe-rardo di Donoratico, già capitano di guerra degli eserciti regi. Ordina, inoltre, la confisca di tutti i beni che il conte possedeva nel regno di Cagliari, in nome del re d'Aragona, e che erano passati in eredità ai suoi discendenti; a causa del tradi-mento di cui si macchie, in occasione dell'avanzata arborense nel Cagliaritano nel precedente 1354. La sentenza viene emessa in apertura delle Corti riunite a Cagliari; in seguito ad un'istruttoria processuale iniziata nel dicembre dell'anno precedente' .

In Christi nomine et eius gratia 2 amen. Unde nos Petrus Dei gratia rex Arago-num, Valencie, Maiorice, Sardinie et Corsice, comesque Barchinone, Rossilio-nis et Ceritanie, visa et considerata perventionem seu denunciationem super hiis habita atque venta, attentis insuper depositionibus testíum productorum desuper examinatorum, seu etiam admissorum et depositionum efficacia eo-rumdem et aliis omnibus et singulis desuper agitatis super presenti negotio seu reatu; consideratis et cum diligentia recensitis iuxta morem et stilum no-stre curie ac antecessorum nostrorum diutius observatum recto libramine ra-tionis, sedentes pro tribunali in palatio regio Castri Callari more regio in no-stro consistorio iudicantis, sacrosanctis Dei evangeliis coram nobis positis et ostensis ut de vultu altissimi rectum prodeat iudicium et veritatem intueatur oculi s nostre mentis nostram super premissis ferimus sententiam in hiis scrip-tis. Attendentes quod quanto crimina sunt graviora tanto sunt acrius punien-da, eo per amplius quo a vassallis et subditis regiis ac officialibus eiusdem qui deberent honorem regium sublevare et eidem preponere mortem 4 suam, fue-runt et sunt inhumaniter et crudelissime perpetrata. Cumque nobis constet per superius accitata et aliter fama publica defferente dictum comitem Gerar-dum de Donoraticho, qui pro nobis in presenti insula Sardinie infra iudica-tum sive regnum Callari s quam plures villas et loca habebat tenebat ac etiam possidebat pro quibus erat noster feudatarius ligius et vassallus 6 eratque

In Christi nomine et eius gratia 2 amen. Unde nos Petrus Dei gratia rex Arago-num, Valencie, Maiorice, Sardinie et Corsice, comesque Barchinone, Rossilio-nis et Ceritanie, visa et considerata perventionem seu denunciationem super hiis habita atque venta, attentis insuper depositionibus testíum productorum desuper examinatorum, seu etiam admissorum et depositionum efficacia eo-rumdem et aliis omnibus et singulis desuper agitatis super presenti negotio seu reatu; consideratis et cum diligentia recensitis iuxta morem et stilum no-stre curie ac antecessorum nostrorum diutius observatum recto libramine ra-tionis, sedentes pro tribunali in palatio regio Castri Callari more regio in no-stro consistorio iudicantis, sacrosanctis Dei evangeliis coram nobis positis et ostensis ut de vultu altissimi rectum prodeat iudicium et veritatem intueatur oculi s nostre mentis nostram super premissis ferimus sententiam in hiis scrip-tis. Attendentes quod quanto crimina sunt graviora tanto sunt acrius punien-da, eo per amplius quo a vassallis et subditis regiis ac officialibus eiusdem qui deberent honorem regium sublevare et eidem preponere mortem 4 suam, fue-runt et sunt inhumaniter et crudelissime perpetrata. Cumque nobis constet per superius accitata et aliter fama publica defferente dictum comitem Gerar-dum de Donoraticho, qui pro nobis in presenti insula Sardinie infra iudica-tum sive regnum Callari s quam plures villas et loca habebat tenebat ac etiam possidebat pro quibus erat noster feudatarius ligius et vassallus 6 eratque