bona nostra habita et habenda vobis pijgnori obligamus ita ut de predictis om nibus et singulis quisque nostrum in solidum tenejatur, renunciantes nove constitucioni et epistule divi A driani, iuri de principali et omni iuri, | et ultra cadam us iure locationis si predicta non observaverim us. E t ego Iacoba predic- ta om nia fajcio consilio O berti A lberii et Baldizonis de Ferrante, quos meos propinquos, consiliatores | eligo et appello, renuncians iuri ypothecarum , sena- tus consulto velleiano et legi iulie de prediis et omni | iuri. Insuper ego A lda, uxor quondam Guillelm i de Langasco notarii, predictis om nibus interfui j et consensi et si quod ius habeo in dictis terris tibi abbati predicto, recipienti no mine dicti m ò|nasterii, tibi do et rem itto. A ctum in ecclesia dicti m onasterii,
die m iunii, inter nonam | et vesperas, m°c c°l x v i0 , indic(tione) v m a . T estes
Iacobus de Com ago et dicti consiliatores. E t duo | instrum enta unius tenoris inde fieri rogaverunt et factum est istud pro m onasterio.
(S .T .) E go A nsaldus de Platea L onga notarius rogatus scripsi.
a eius: in sopralinea h dictus: così A c aliam: così A,
33
1266, agosto 5, G enova
Rolando de M eiarina, figlio di Guglielmo, e lo zio Giovanni de M eiarina vendono a l monastero di San Benigno, nella persona dell’abate Ogerio, un casta gneto situato nel territorio di Fumeri, in località Crispo.
O r i g i n a l e [A], S. Benigno, 14.
La pergamena presenta tracce di rigatura a piombo.
A tergo, di mano moderna: «C arta emptionis curtis que vocatur Crispus».
N os Rollandus de M eiarina, qui habito in Fim erri, filius quondam | G u il lelmi de M eiarina, et Iohannes eius frater, quisque nostrum in solidum , vendijm us, cedimus et tradim us tibi donno O gerio, abbati San cii Benigni de C api|te Fari, em enti nomine et vice dicti m onasterii et de propria peccunia | ipsius m onasterii, peciam unam castagneti quam habem us et visi sumus | h ab e re in territorio Fim erri, loco ubi dicitur in C rispo, cui coheret superius j via, a tribus partibus terra dicti m onasterii, finito p red o librarum q u in ded m ianui- norum | de quibus nos vocam us quietos et solutos, renunciantes exceptioni non n u m erate pecunie vel non soluti p re d i, et si plus valet id tibi, recipienti nom i ne | dicti m onasterii, illud totum tibi nostra pura donatione inter vivos dona- mus, | renunciantes legi que dicit « si deceptio fuerit ultra dim idiam iusti pre-
cii quod I venditor possit agere usque ad suplem entum precii vel ad rei restitu- cionem ». | Pro supradicto precio iam dictam terram tibi vendimus, cedim us et tradim us | cum omni suo iure, com odo, ingressu et exitu om nibusque de- mum pertinenciis | suis, nichil decetero in nobis retento. Q uam terram conve- nimus et prom ijttim us tibi decetero non im pedire nec subtrahere, set ab omni persona et loco J et universitate tam tibi et dicto m onasterio legitime deffen-
dere, aucto|rÌ9are et disbrigare prom ittim usa in iudicio et extra per nos et
heredes | nostros, nostris propriis expensis, rem issa necessitate denunciandi. In|super pro eodem precio et ex eadem causa dam us, cedimus et tradim us tibi om nia | iura, racciones et acciones reales et personales, utiles et directas et m ixtas J que et quas habem us et nobis com petunt seu com petere possent in dicta I terra occasione com pare seu successionis vel aliqua alia de causa ut | ipsis racionibus et iuribus uti possis et experiri realiter et personaliter, in iu d i cio j et extra, et om nia demum facere que nosm et facere possem us et procura- torem | ut in rem tuam te inde facim us et constituim us. Alioquin, si in aliquo de predictis | contrafecerim us, penam dupli de quanto dicta terra nunc valet, valuerit et pro tem pore j m eliorata fuerit tibi stipulanti prom ittim us, pro d u pla quoque evictione et | pena universa bona nostra habita et habenda tibi pignori obligam us, ita ut | de predictis om nibus et singulis quisque nostrum in solidum teneatur, renunciantes no|ve constitucioni et epistule divi A driani et iuri de principali et om ni iuri. | Possessionem et dom inium inde tibi tradi- disse confitem ur, nomine et vice dicti | m onasteri!, et donec possederim us nos tuo nomine et precario constituim us | possidere. E t ego dictus abbas convenio et prom itto vobis vendito|ribus decetero solvere collectas et m utua et honera communi Ianue de dieta terra, j salvis sem per mutuis et collectis et honeribus communi Ianue de ipsa prestandis. | Insuper ego M anfredus de M eiarina, pro dicto Iohanne et pro m edietate diete | terre, versus te abbatem predictum con- stituo me proprium principalem de|bitorem , pagatorem , attenditorem et ob- servatorem et deffensorem . Aliojquin, si in aliquo de predictis contrafecero, penam dupli de quanto dieta | m edietateb diete terre nunc valuerit tibi stipu lanti prom itto, pro dupla | quoque evictione et pena universa bona | mea h ab i ta et habenda tibi pignori | obligo, renuncians iuri de principali et omni iuri. Insuper ego M orandus | de Brolio, filius quondam O gerrii de Brolio et gener dicti Rollandi, pre| diete vendicioni et predictis om nibus interfui et consensi et. si quod ius habeo | aliqua de .causa in dieta terra aliqua occasione illud to- tum tibi do | et rem itto, prom ittens tibi quod decetero nullam peticionem seu questionem | faciam in dieta terra, ego vel alius pro me, sub pena dupli de quanto con tra|facerem et obligatione meorum bonorum et instrum entum unum in quo continetur | quod dictus socer meus mihi dederat in solutum
dictam terram pro certa quanjtitate, occasione dotium filie sue et uxoris mee, illud tibi reddidisse | confiteor ad incidendum et ad faciendum tuam volunta- tem et ipsum | casso et evacuo et nullius valloris esse iubeo. A ctum Ianue, in turri heredum | Thom e V enti, die v augusti, inter terciam et nonam, m ille
simo c c°l x v i° , indic(tione) | v m a . T estes O bertus Funtana, A lbertus cande-
lerius de S aneto G eorgio et | O bertus C erveleria censarius. (S .T .) Ego A nsaldus de Platealonga notarius rogatus scripsi.
a Corretto su promittomus 'J m edietate: così A.
34
1267, gennaio 17, G enova
Ogerio, abate, e ì monaci del monastero di San Benigno locano per quìndici anni a Lanfranco Vìvendo di Priano e ai suoi figli Enrico e Bena (o Benadu) una terra in Priano, contro la corresponsione dì un canone annuo dì 13 lire ge novesi e due capponi per ì primi cinque anni, di 14 lire e due capponi per i rima nenti dieci.
O r i g i n a l e [A], S. Benigno, 15.
La pergamena presenta macchie di umidità e tre lacerazioni sul lato destro.
A tergo, di mano tre-quattrocentesca: «Locatio cuiusdam possessionis [...] in Priano, 1267».
N os donnus O gerius, abbas San cii Benigni de C apite Faris, donnus A l bertus, donnus | Guillelm us, donnus O ddinus, monaci dicti m ona|sterii, pro bono et utilitate ipsius m ona|sterii, locam us vobis Lanfranco Vivencio de Prianno et Enrico et Bena filiis eius, cuilibet | vestrum in solidum , terram quandam positam in Prianno et quam dictus m onasterius3 | ibi habet, cui coheret a tribus partibus via, usque ad annos quindecim proxim os, dantes nobis | annuatim nomine condicionis sive pensionis in prim is quinque annis annuatim, in festo | sancti Stephani, libras tredecim ianuinorum et caponos duos bonos et in aliis decem sequentibus | annuatim nomine pensionis sive condicionis, in festo sancti Stephani, libras quatuordecim | ianuinorum et ca ponos duos bonos. Q uam terram convenim us et prom ittim us vobis dim it[te- re] | et non auferre nec pensionem augere usque ad dictum term inum et ip- sasb vobis deffen[dere] | ab omni persona iure locacionis.A lioquin penam li- brarum viginti quinque ianu[inorum ] | vobis stipulantibus prom ittim us et proinde om nia bona dicti m onasterii habita et habenda | vobis pignori obliga- mus. V ersa vice nos Lanfrancus et Vivencius et .Enricus pre|dicti, quisque
nostrum in solidum , convenim us et prom ittim us vobis abbati et monacis su- pradictis, | recipientibus nomine dicti m onasterii, dictam terram tenere et non dim ittere usque ad | dictum term inum et ipsam terram c meliorare, b o nificare et in aliquo non deterio(ra)re et ipsam facere | cavare, poare bene et legaliter annuatim et trahere annuatim propaggines tres | et ponere arbores viginti quinque, m edietatem ficuum et m edietate(m ) olivarum , et | pensio- nem sive conditionem annuatim ut superius determ inatum est vobis et succes- soribus | vestris solvere et prom ittim us vobis tenere domum et torcular coo- pertas bene. A lio[q uin ], | si in aliquo de predictis contrafecerim us, penam librarum viginti quinque ianuinorum vobis stip[ulantibus] | prom ittim us et proinde om nia bona nostra habita et habenda vobis pignori obliga[m us], ita ut de predictis om nibus quisque nostrum in solidum teneatur, renunciantes nove constitùcioni | et epistule divi A driani et iuri de principali et omni iuri et ultra, si predicta non observave|rim us, cadam us iure locacionis. Insuper nos Berthonus de Iordanno de B o r d ili et | Iohannes Tesaurus de Prianno, quisque nostrum in solidum pro dictis Lanfranco, V iven d o et | Enrico et Be- nadu versus abbatem et m onacos supradictos constituim us nos proprios princi|pales debitores, pagatores, attenditores et observatores, si vobis non solverint | et non observaverint ut superius dictum est, prom ittim us vobis attendere et observare | sub predicta pena et obligatione bonorum nostrorum , (ita ut) quisque nostrum in solidum de predictis | teneatur, renunciantes nove constitùcioni et epistule divi A driani et iuri de principali | et omni iuri. A c
tum in claustro dicti m onasterii, die x v i iianuarii, in [ter] | nonam et vesperas,
M °c c °L X v n °, indic(tione) v m ia . T estes O liverius de P l[...]d, ] G andulfus de Sancto L afaro . E t duo instrum enta unius tenoris inde fieri r[ogaverunt], |Factum est istud pro dicto m onasterio.
(S .T .) E go A nsaldus de Platealonga notarius rogatus scripsi.
a dictus monasterius: così A 13 ipsas: così A c segue ripetuto: tenere et non dimit- tere usque ad dictum terminum et ipsam terram d [cm. 1,3].
35
1267, giugno 7, (G enova)
I monaci del monastero di San Benigno rilasciano generale procura a llib a te Ogerio.
N o t i z i a in nn. 38, 41, N otaio: Ansaldo «de Platea Longa».
36
s.d. (prim a dell’8 luglio 1268)
Oberto, abate del monastero dì San Benigno di Fruttuaria, stante la mancan za dì monaci da inviare a Cruscaglia, affida la cura della chiesa dello stesso luogo a Oberto, priore del monastero di San Giacom o dì Bonifacio, finché lo stesso priore non avrà trovato in sede un chierico adatto a ricoprire l ’incarico.
I n s e r t o in n. 37 [B],
O (b ertu s), m iseratione divina m onasterii Fructuariensis abbas, dilecto in Christo fratri priori m onasterii Sancti Iacobi de portu Bonifacii sallutem in eo qui est omnium vera salus. Cum non habeam us aliquem in presenti fratrem vel alium ydoneum et sufficientem , quem ad partes C orsicalie pro ecclesia de Corsi- callia regenda et gubernanda transm ittere possim us condecenter, pro eo curam, regimen et gubernationem iuxta morem m onasterii Fructuariensis tem poraliter et spiritualiter ipsius ecclesie vobis duxim us com m ittendam quousque aliquem ydoneum et sufficientem reperiretis de partibus illis qui D eo et m onasterio Fructuariensi in clericum et conversum se dare vellet, quem volumus ut vice no stra recipiatis cum solle(m )pnitate que habenda est et haberi debet in clericis et conversis recipiendis, si vobis visum fuerit ipsum in nostra congregatione reci piendum , quo recepto, si fuerit ydoneus et sufficiens ad hoc, dictam ecclesiam de Corsicallia, nomine et vice m onasterii Fructeriensi“, ad ipsam bene regen- dam et m inistrandam , tam in tem poralibus quam in spiritualibus quousque de nostra processerit voluntate, com m endetis, receptis ab eo fidelitatis iuram ento et obedientia manuali quod erit fidelis et obediens domino abbati Fructerien- sisa qui pro tem pore fuerit et quod de bonis im m obilibus diete ecclesie nulla alienabit et m utabit in ephiteosim vel pheum concedet nec m utuum contrahet ultra c soldos quousque de predictis creditoribus piene et integre satisfecerit.
a Fructeriensis, Fructeriensi: così B.
37
1268, luglio 8, Bonifacio
Oberto, priore del monastero di San Giacom o di Bonifacio, dietro mandato dì Oberto, abate del monastero di San Benigno di Fruttuaria, affida la cura della chiesa di Santa Maria di Cruscaglia a Oberto de Coti.
O r i g i n a l e [A], S. Benigno, 16.
L ’inchiostro è svanito in più punti. Si è reso necessario il ricorso alla luce di W ood.
© I n presentia testium subscriptorum dom inus frater O bertus, prior Sancti Iacobi de Bonifacio, nomine et vice venerabilis patris dom ini O berti, [D ei gratia ab]|batis m onasterii Fructeriensisa, a quo constitutus est ad hoc faciendum ut per eius litteras, inde receptas et a me notario subscripto visas et lectas de verbo [ad verbum ], | continetur, quarum tenor inferius apponetur, habito consilio plurim orum bonorum hom inum et m axim e testium subscripto rum, contulit dom inationem , rectoriam et adm inistrationem | rerum omnium et bonorum m obilium et immobilium ecclesie Sancte M arie, abbatie de Corsi- calia, A iacensis diocesis, presbitero O berto de Coti, ita [quod de] J dominatio- ne, rectoria et adm inistratione omnium rerum et iurium, tam tem poralium quam spiritualium , uti possit et debeat am odo donec dicto domino abbati Fructe|riensia vel eius successori videbitur et ei placuerit, et de predictis ip- sum auctoritate litterarum subscriptarum et possessionem eiusdem cum uno bireto, nomine et | vice dom ini abbatis Fructeriensis“, corporaliter investivit, mandans et precipiens cuicum que dictam abbatiam occupanti quod eam et res ac bona om nia ei[dem perti]|nentia m obilia et im m obilia integre dare et consi- gnare ex parte predicti venerabilis patris plenarie debeat, hoc expresso quod cum dictus prior [dictum dominum] | O bertum in clericum receperit ac fide- lem dicti m onasterii Fructeriensis3 ipsum recepitb si maiori parti bonorum et nobilium hominum de [C orsica]|llia placuerit; sin autem dieta receptio et colla- tio minime sit vel esset valitura et quod posset alium ibi apponere qui sibi m e lius placuerit. | Q uam noticiam debet idem prior habere et scire usque festum nativitatis D om ini proxi[m u]m venturum nisi iusto rem aneret im pedim ento. Q ui presbiter O bertus | iuravit, corpolariter tactis sacrosanctis evangeliis, se fidelitatem et obedientiam dicto dom ino abbati et eius successori et monaste- rio Fructeriensia | tenere et observare et eidem vel suo nuncio annuatim dare nomine census soldos viginti denariorum ianuinorum et plus prout ei placebit suo posse | B onifacio et bona ecclesie abbatie de Corsicallia et dictam ab ba tiam b [en ]e et legaliter custodire, salvare et bonificare potius quam dirim ere s[uo] | posse et non m utuari ultra soldos centum denariorum ianuinorum, qui- bus non solutis alios m inime possit recipere m utuo, hoc acto ex pacto quod illas res | quas sepedictus presbiter O bertus secum ad dictam abbatiam de Cor- sicalia porta [bit] et ponet in ea de suis teneatur infra predictum term inum apreciari | et precium ad noticiam pervenisse dicti priorisc, et si contingeret ipsum a dieta ab batia [decedere dom inatio]nem habere debeat vel si decederet iudicare et dare | cuicum que vellet. Predicta autem fecit dictus prior ex eo
In calce al documento un’annotazione, di altra mano: «Amico suo karissimo Zomino
quod dicta abbatia omni carebat bono et dictus presbiter cum eo quod ad dic- tam tulit abbatiam ipsam substentajvit. T enor autem dictarum litterarum talis e ra t...1 Sigillate erant sigillo cereo oblongo, in cuius medio erat ymago unius abbajtis parati cum pastorali ad m odum episcopalem sine m itra, et littere cir- cum dantes innuebant ® sigillum Sancti Benigni Fructuariensis, nichil in eis I additum vel dim inutum fuit quod sententiam inm utaret, preter forte litteram vel sillabam abreviationis causa. T estes interfuerunt presbiter Lam |bertus, ca- pellanus ecclesie Sancte M arie de Bonifacio, presbiter Iordanus, canonicus de Flam ula, frater Iacobus, prior. Sancte M arie insule de Budellis, | f [rater Bo- nif]atius, eius frater, Bartolom eus de M ontagna, Ugo de Lonbardo et G uiotus de V aresio. Actum Bonifacio, in ecclesia Sancti Iacobi, anno dom inice | nativi-
tatis M ° c c ° L X v m ° , indic(tione) x a, die v m a iulii, inter nonam et vesperas.
D e predictis duo instrum enta fieri debent unius tenoris, unum pro qualibet parte. | H oc autem factum est pro dicto presbitero O berto.
(S .T .) E go m agister Laurentius M edicus, sacri inperii notarius, predictis interfui et rogatus scripsi.
a Fructeriensis, Fructeriensi: cos< A b recepii: cost A c qui manca forse qualche
elemento.
I Segue n. 36.
38
1270, febbraio 19, G enova
Ogerio, abate, e Guglielmo, monaco del monastero di San Benigno, danno in livello a Velisio de Marmora, Guirerio de Marmora, Guglielmo de Cavana e Ughetto de Prato N ovo un castagneto in Fumeri, in località Cam pus M artigno-
nus, contro la corresponsione di un canone annuo di 7 lire genovesi.
O r i g i n a l e [A], S. Benigno, App. 15.
L ’usura della pergamena nella parte centrale e nel margine destro con conseguente caduta dell’inchiostro ha reso necessario il ricorso alla luce di W ood.
A tergo, di mano coeva: «Locacio de Fumerri in Campo Martignono, 1270»; una mano mo derna ha aggiunto: «arbores castanearum 295 signate».
II contratto viene annullato il 9 marzo 1271: v. n. 41.
N os donnus O gerius, abbas Sancti Benigni de C apite Fari, nuncius et procurator m onasterii dicti | et specialiter in om nibus negociis generaliter pe- ragendis dicti m onasterii, secundum quod continetur | in carta facta manu
A nsaldi de Platea Longa notarii, m