gnort quafìdi tute»ilmondo,iefìruff- igiganti,
é
tirannisqualiempiamente he queltemp ^regnavanoinEgitto,in Fenicia,inAfta,tn Africa,nettaSpagna,ita Italia,in Cicilia,ilcheeglifece tongrandffìmaJua gloria,eton conferva’gioue iellavita-politica* civile:aggiungefia qucflo,ihe quifionomeErtole ècogno-me
egizio,ilche figmficagrecamentevefittodipelle'$onde r grecifinitori ftr-vendofidiquefto cognome,lodiederoadAlceo,tomefeirve Erodoto,ilche noni moltolontano dal vero, perchéAlcmena,cdAnfitrione genitorid’Alceo,benché nafeefiero inGretta,trafittotutta vialaloro origine da Egitto.Trovifi anco-ra, eh’Erice,che fuammalato
da Ercole inciviltà,G
exioneinIfpagna.ed An-teonella Libia, fu da ottocento anni innanzi a quello Ercole greto,equefio si hada dtvtrfi fcrittorr.EDiodoro ancoraautor greco,evalente difenfor della fia nazioneconfjjaliberamente,eh’igreci hanno- attribuito alloroAlceole opere fatte dalprimoErcole. Coloroadunqueerrano-gravcmtnie,iquali dico-no,che Ercole greco- fuquello,che fece tanteprovemaravigltofc,avvegnaché veramenteellefofiero fatteda quello dfEgitto..gfiieftoErcoledunquenato in~*Tebefigliuol d’Ofiri.e diCerere ebbeilnomedilibico,ilche latinamentevuol direinfiammato,e'Icognomed'Èrcole, che figmfica tuttovefìito dt pelle.
Ed
ap*predo. Efienàoeglidiventatogiovane, edeffondopiufarle,thèalcunoaltro de’
fio' tempi,prifio dimano,valorofine'fatti, e amettafi -nt'pencoli intrepido,e<r durarelefatiche pronttfiuno, eglifi ruffeinanimodiliberarda tirannituttelo terre, eh’eranotral'Oceano,lequalicraitogra vemoiteopprcffc,ed,tfiindo en-tratomeli’ Afta con quefioanimo, dopo molte fatiche ,lafi fece figgetu»-.Dipoi fi-fuggiogb l'Africa,avendo
ammalato
BuftrtinFenicia,lifono in Frigia, ed Anteo in Lbia,iquali- tutti-erano giganti,etiranne,eda-vtndoft[aggiogate dueparti delmondopofe,eitr^gbunacolonnainfognodivittoria,iella-prò
-ViniindiFotta,overoFetomeaihamatacosida-un capitano,laqualepoidal fio nome.b’amò- Libia,
F
enutodi por in naamm.r^p
G<rione,«hefichta-m
tua-ancoCrfeo,ed età Red>quel parfe,e ri•ch-jjinodi befii-.m.,e i’orot avevaqieefhGemme
tvfiatinoli,iquali,oliteah’ejfire naturaimenti- gagliar-difilmi dicorpo,avevanoanco conlo*cgagliardiffhm ejercui co'quah venuto€' battagliaÈrcole, gli uccifctute:trein battaglia fìngetare,acciocchénon rima-nefieradice alcunidi sì cattiva,efeltratapianticotiavendofiperatiitir an-ni,efottopo/iaalfdo domin'OlaSpagna-.doveInfilatoporRe unfiofigliuolo’chiamatol/palo, volfeilpenfiero apurgareeliberare da tiranni anchel’Italia, dttreglivennenon conunaniivefola,e conarmentidi buoi-,come favoleggia-noipoeti}
ma
conunocfercitodiuominibravi.eferititiavendo combattuto dieci anni continuiconlcfìrigoni, e con glialtrigiganti,finalmente riportandofelicevittoria.lafifece [oggetti,egovernandolapacificamente venti anni,V ado,nòdimoltecittàc cafiellacevilafctb
T
ufeofuofigliuolotontitolo,rd au-torità diRe AvendoErcole fatteq’iefiecofe,edacqnifìxtoftun nomegtonefo, poichéegliebbe dato ordinealie cofcd’Italia,v.nnein tanto creditoapprrffoDEL SIGNOR
D.TOMMASO DE ROCA; t?
hi tuttfgfiuomini,cb’e'credcvano,thèfiffe fintomondatodot Cielo>e
mtf
adoraronocome un Dio;quindiavvenne>tb'tglidagli antichifn chiamatoalo•
[lico, (juafidrfcacciaror dentali.
FinquiihFazzello.
Or
cofapur dirannocoloro,cheifopracciòvo*glionfare, efi
appongono
allepandetteiEntri in lorolavergognauna^
voltadal vfder,c'appo Piimoilpiugiovane(y) ,Arriano da
Nicomedia
<z),Sabcllico (a),tiiovenale(bj,e fe"centoaltrifavj fieramente
Vim-jjucano,ecome
bugiardibiafimacivengonoiGreci.Non
pertantofi ac-quetano;ma
faccendooppofizioni s’afiòrzano coll’autoritàdehPontano (c),ilqualedopo
avernarratala/confitta de'Sicoli fatta dagliOpicine*temmentr
di Fiegra,parla diCnma,
Pozzuoli,eNapoli,efoggiugne, che quivine’tempi d’Ulille.e dellaguerra troianaiciclopidominavano, e’Je-lirigoni.Dipiu fcriveegli altrove(d), che palfandoErcoleGreco
in ItaliadaSpagna
,doveprefiaveafilibuoidiGerione,domò
nelLazio1*alteriggia diCaco, qualfudaluideldomini©,odizione,cheteneva, prè-vato.
Che
poi inbarcaperpaflatempolefpondecorteggiò del nollro mediterraneo.Che
fabbricò moltifegnalatidificfi,ciociperpetuinionu-,«ièriapprelloillacod'averno(fieno
perawetura
quc’.chcnota(e)Diodo», ro
J ùb.v.r/if.l.nataral.bifior.Miniliprofeflì tnirtnturportentofa
Grada
mendacia..%de rebusgefiisAltx.mAgn.lti.
u
.biJior^Ptrfabulofifiginmca ideredi vela,quod hi-fiorini filemdtrogir.aEnetd.i,/ii.v.Quar-fit,utpaucitforum,
qua
deHlo Flercu loG
tasca dillafune memoriafrodilafenptori buifidet confi art fojjivedeatur* 9 bSatyr.x.QjdtquidGracia-mendax.Audetin
bifioria.-«/ri.vi.beitiNeap.batic igitur, finitimanquttram,quaefi OtCamrcemfyrimtllìffù, bethquetroianitemporihuirertebantcyclope,,
&
lefingonti:&
deinceps:fraii/teni quoque ab HtfpaniaHercuits,pofiCacumimpotentem hominemtirLariodomitum} iiberatamque abepsdominatu,aliyleguntr dlfhtnt rrgionem,campanimanioram
ate>npervagaretur, retiquitmonumentaperpetuaAvtrnum adlacumfita, peroneori Mlmrromnemitinere,aique aiate/erosGradipotijjiwum bjodpyradittiriijrdtbus
,
coll»cavir,quodinLati-ifitem loctfque, inquibmpofieaRomacrfvit.amefècerante a tiquity& proximi Neapolim pauiifupraPalepolirei,quèlocushodiequoque Neretti
„
die:tur, crultra
N
eapalnnadfontei,qui abilioberculanifumidilli,ibtqueNera -eleacondita#ultraH'eracleamadPompepn,rjuom
loco txptfitaaboeeqfuftlìiad~velia pi tedapowpatnrgijjèdiciiur.
dnelluogocitatopoedappreffo vedileparolefopraftrittc rteH acitazionefit.C.
eSu.Hb.vv.eap.it. returnannquar.
Noe
degigantibut,quainFiegradritti fienii nonnulla,.quoi1 imeui rerumfcripttrfequtuer Jerunturd abhii lodiverfeuintere pTofefJusopuiexegit\uxta laeum,quei» avermelaappellami interMifenmm,ocDi -ctarckiospropeeallidaiaquai Proferpinafatrume)ue.amt>uuifiadiorumefiqutnque projundtiaiincredibili!,utjumfit aqu aclatrina,ceruleavedoa tur-firumin eopn-Jcntemponbui, quodp«fimo
dm
nfirndefijt,infero, rincarifitto,,effluentemutati fogno,f
rumH
erculem,exageral.» ttr raJluxumclaufijfe ,vùemqreedefletei-juxeamare/aitar» bereulema pofimtduuieffevotitatam.
DjgitizedbyGoogle
f< /JbASGTCAOU /STORI Cf W JWOU.
T to,oifjctvpipdall'Alberti(i)rammemorato)
lavilla.dlBoaulacoridetta,da buoi,diecolaJ-ict-!cCiccoUntile entroampjrie.
mi
allo fcri-verdUSanfclicc(f),delCapaccio (g),edelfalco(b) «poi permaggior
dolcezzadifavellachiamata Bauli*,edoggi con voceaccorciata Uicefì fajdlacittad'JErcolai\o,comeancorvuoleDionigiAlicarnatfeo(i)eoa Antonio
Saitfelicc(k):lacittà HiPompei
(1) ela città d’Eraclea.Fnul-iOcnte^e
ne’fudderriluoghicome
ancora.nelLazio( ei’haforfè,ilPon^tanotoltodipelodai citatoDionigi) (m)lafciò molti,,emoltide'iuo’
piu vecchi,ecagionevoli
compagni
,in fedie.collocandoli. di ripofo;alle qua’caucijif'ridciiledal ganfelicefn)fiaggiunge,che.lacitci.fabbricata dipre.lfo alfiume Saruo.da Alceo,chiamò
egliPompe/
dallapompa
de*tuoi,. quali
come
capiraoi avvinti, ecampioniprigionierimcuoffiavanti per gloria de' fuo'trionfii. <:>' , vTutto,èfalfo.e/orrenefpiace,cheilfìontano.'Uomperaltro
d
1non
poco riguardofialiinquellacontingenza ingannatocosia partito. tore-lloTuosbagliodia
diuederneper vero, che.coniedilleunpoeta..(67/uominigranaigrandi
ero
hifanno)cheancoilbuon’Omero
qualchevoltafonnecchi*giubal'auverti.intiuod Orazio(o),e,cheniuni>i
%
F
.Lrand.Wb.difcoif.ltal/TtxtaHiLavoro.Cumini.11.tempiochiamato Ercole Baulo.j fCampfei.Literiipròditurnejl
Mwulem,
debellatatìyfptnfyG
montiRtgis puleber-rimabootim ar.metu\»n Ba) anumfùtumexptfuife tt'oiqutrwr<rMiferium,& Aver-tium
jpfiicauta oallajji,Lotusi>debovum.c aulafusipriuuim Boaula,max,utvox ipfa d:<!ctùifjitartt au-diui^ farlaejrHauti. JJtliciarum bic trailo.ut.gbtj/or.NtapJib.i•.cap.xxii.tx!{•Ilantro Lealio,
&
.Jfmaco.hBenedetto Falcovflor.diNapoli Quiè.«lGcuriUìnjp portodiBaja«pprefToil mo-tebarbaro detto.da'iatinirtnonteBaulo.doveerala.villad’Èrcolechiamataaquel tempovillaJaulia,nellaqualeeralamapdradelle luepecore>e gliarmenti edellibovi,e dallibovi è dettomonteBatik»..
ìUhi.anuguit. Roman.Oppidumdifu* nominecondititi,quidnunc^uaqu- à
Roma-flitincoi.tur,rbtnttrPomp.)os,à KeapoHmiJtfiiu<n,&portai ornai, lepori tutos babet.
È
Carnpfe.l. fojilibitum duofrqmbantur memoriaJi rrculttinfama oppida ilere ala•
•neu-n,&Pompei, q<tx incendionuminfuriaverfifudt
m
vicoi, , ]Ranfrbc.iac.itined. aiecit, .i .m
uetfap.c/utvrère bilifuni abeopra.Jilia.rii,6habitptores Jfalietcircafaturniamrupemcoibenti. " ' t
liloc.cif.JndeduxGtMruinfatriam reddrurpsTicintinos perfusdifeedenscafraad nunttmtifavi» nhcavit,tb.que conjlruflii tefln,iragro* que/noccup.averat viri-ti
m
dieifo,cqpi,ir(i»ipartirti,i/iancoi,leiloque invalidainbquit.Jhecjuitlìeraclea Gretcucolorili,poft Jle.tulapUM nIpnuir,podiooppi do, cajtsaad oclavum lapid^m—»promovitiquo
W
Hinere.trlumpfaUbu.ne firnejìin/ìgqibiti btbusirjùtu tuorem ca-pttvoru.n belloduca», fracuntibui,quumqut adjiumem harnumv attimiJJ'et, con-fedii,alteraqueibimxn;aveleramimiImbuì axtruxtt>qutde triuuiph,iliili,ipompa,fu,rumPompei.
°in arte pietica iniliov-fu add.àjoan, Andr. ,
QuandoquedormiiatHomerus,