sinagoga dei Iudei un sabato [...]
. ~ [XIII] 14. Illi vero pertranseuntes Pergen, venerunt Antiochiam Pisidiae: et ingressi synagogam die sabbatorum, sederunt.It.2
TESTO CRITICO♦ fortavano di perseguitare [xvii] [43] Et partendosi da loro, sì li
seguitono molti Iudei et altri loro credenti adveniticci, li quali Paulo et Barnaba confortavano di perseverare in della gratia di Dio.
~ [XIII] 43. Cumque dimissa esset synagoga, secuti sunt multi Iudaeorum et colentium advenarum Paulum et Barnabam, qui loquentes suadebant eis, ut
permanerent in gratia Dei.
It.2
TESTO CRITICO♦ soleva [xviiii] [19] Et però io iudico et
determino [...] [20] se non che si
scriva loro che si abstengano dalle
contaminationi de’ simulacri, cioè idoli, et dalla fornicatione et da animali soffocati et da sangue. ~ [XV] 19. Propter quod ego judico non inquietari eos qui ex gentibus convertuntur ad Deum, 20. sed scribere ad eos ut abstineant se a contaminationibus simulacrorum, et fornicatione, et suffocatis, et sanguine.
It.2
TESTO CRITICO♦ om. [xxi] [5] Allor li Iudei [...] andono
alla casa d’un christiano ch’avea nome Iasone nella qual Paulo et Sila tornavano et gridavano che lli producesse et mandasse fuora.
174
~ [XVII] 5. Zelantes autem Judaei, assumentesque de vulgo viros quosdam malos, et turba facta, concitaverunt civitatem: et assistentes domui Jasonis quaerebant eos producere in populum.
It.2
TESTO CRITICO♦ om. [xxiii] [9] Et dipo queste cose, lo
Signore apparve in visione ad Paulo et disseli: Non temere, ma parla arditamente et non tacere [...]. ~ [XVIII] 9. Dixit autem Dominus nocte per visionem Paulo: Noli timere, sed loquere, et ne taceas.
It.2
TESTO CRITICO♦ om. [xxviii] [28] [...] et Paulo rispuose:
«Et io sono nato in questa civilità». Ciò volse dire ch’era nato non in Roma, ma di padre ch’avea brivilegio di citadinatico di Roma.. ~ [XXII] 28. Et respondit tribunus: Ego multa summa civilitatem hanc consecutus sum. Et Paulus ait: Ego autem et natus sum.
It.2
TESTO CRITICO♦ venne [xxx] [22] [Felice preside] disse:
Quando lo tribuno di Ierusalem
verrae ad noi in Cesarea, sì vi daroe
audientia.
~ [XXIV] 22. Distulit autem illos Felix certissime sciens de via, hac dicens: Cum tribunus Lysias descenderit, audiam vos.
It.2
TESTO CRITICO♦ uccidere [xxxi] [22] Le quai paraule lo re
udendo, disse ch’elli volea vedere Paulo et Festo li rispuose che bem-li piacea.
~ [XXV] 22. Agrippa autem dixit ad Festum: Volebam et ipse hominem audire!.
175
♦ om. [xxxi] [20] [...] et così feci poi in
Ierusalem et per molte altre contrade, annuntiando et predicando ai Iudei et ai pagani et inducendoli ad penitentia et che si convertissono ad Christo, faccendo degne opre di penitentia.
~ [XXV] 20. Haesitans autem ego de hujusmodi quaestione, dicebam si vellet ire Jerosolymam, et ibi judicari de istis.
It.2
TESTO CRITICO♦ om. [xxxi] [27] Et dipo il quartodecimo
dì, dipo le predicte paraule, navigando noi in Andria, in su la meçça nocte parve ai marinari di vedere una certa terra.
~ [XXVII] 27. Sed posteaquam quartadecima nox supervenit [...].
–E
RRORI SEPARATIVI,
LACUNE E OMISSIONI PER OMOTELEUTO DIIt.4
It.4
TESTO CRITICO♦ sciencie [PROLOGO] [iii] et perché le parole
scripte in gramatica non si possono riverciare a modo di panni et recarle a volgare per la profondità de le
sententie loro et per la multiplice
significatione et intentione de le parole de la sancta Scriptura.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [ii] [21] Bisogno è dunque che
elegiamo in suo luogo uno di questi che sono et fuoron congregati insieme con noi per tutto quello tempo che Ihesù conversó in terra co noi. ~ [I] 21. Oportet ergo ex his viris qui nobiscum sunt congregati in omni tempore
176
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [iiii] [8] et incontenente fu guarito et
entró co lloro nel tempio et lodava et ringratiava Dio.
~ [III] 8. Et exiliens stetit, et ambulabat: et intravit cum illis in templum ambulans, et exiliens, et laudans Deum.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [viiii] [6] et disseli che ’l seme suo,
cioè li figliuoli, sarebbe peregrino in
terra aliena et sarebbe subiecto et in
servitù et male li tracterebbono per ispatio d’anni quatrocentotrenta.
~ [VII] 6. Locutus est autem ei Deus: Quia erit semen ejus accola in terra aliena, et
servituti eos subjicient, et male tractabunt eos annis quadringentis.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [viiii] [7] ma poi disse che farebbe
vendecta di quella gente, alla qual doveano servire et essere da loro aflicti et poi uscirebbono di quella terra et di quella servitù [...].
~ [VII] 7. et gentem cui servierint, judicabo ego, dixit Dominus: et post hæc exibunt, et servient mihi in loco isto.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [viiii] [16] pogniamo che fusseno poi
traslatati in Sichem et posti in del sepulcro, lo qual comproe Abraam da’ figluoli di Emor, figliuol di Sicem.
~ [VII] 16. Et translati sunt in Sichem, et positi sunt in sepulchro, quod emit Abraham pretio argenti a filiis Hemor filii Sichem.
177
It.4
TESTO CRITICO♦ quactro milia [vii] [36] che voi sapete che nonn-è
molto tempo che si levoe uno ch’avea nome Theoda et diceva et mostrava d’esser uno grande facto, et fece una sua septa et consentielli ben
quatrocento homini [...].
~ [V] 36. Ante hos enim dies exstitit Theodas dicens se esse aliquem, cui consensit numerus virorum circiter quadringentorum [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ mecterae la tradicione [viii] [14] unde noi l’udimmo dire
che Iesù naççareno distruggerae questo luogo et muterae le tradictioni et li statuti, li quali Moysè
ci lassoe et ordinoe.
~ [VI] 14. audivimus enim eum dicentem quoniam Iesus Nazarenus hic destruet locum istum et mutabit traditiones, quas tradidit nobis Moyses.
It.4
TESTO CRITICO♦ con indegno] contegno
♦ quelli che sedevano in del
concilio] om.
[viii] [15] Allora, isguardandolo in della faccia con indegno animo,
quelli che sedevano in del concilio
per iudicarlo, viddeno la faccia sua quasi come faccia d’angelo.
~ [VI] 15. Et intuentes eum omnes, qui sedebant in concilio, viderunt faciem eius tamquam faciem angeli.
It.4
TESTO CRITICO♦ solamente [xv] [24] però ch’elli era buon omo,
pieno di Spirito sancto et di fede; unde per lo suo predicare non
solamente si confermono quelli
ch’erano convertiti, ma etiamdio altri molti se ne converticteno.
178
~ [XI] 23. Qui cum pervenisset, et vidisset gratiam Dei, gavisus est: et hortabatur omnes in proposito cordis permanere in Domino 24. quia erat vir bonus, et plenus Spiritu Sancto, et fide. Et apposita est multa turba Domino.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xvi] [8] Allor l’angelo li disse:
«Cingeti et calsati»; et elli così fece
[...].
~ [XII] 8. Dixit autem angelus ad eum: Praecingere, et calcea te caligas tuas. Et
fecit sic [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xvii] [6] Et andando così per tucta
l’isula di Cipro, giunti che funo ad Phaso, trovono un malefico falso propheta iudeo [...].
~ [XIII] 6. [...] invenerunt quemdam virum magum pseudoprophetam, Judæum.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xvii] [16] Allor Paulo, levandosi et
accennando con mano che tucti tacesono, disse: O voi, homini
israeliti et tucti che temete Idio, udite
[...].
~ [XIII] 16. Surgens autem Paulus, et manu silentium indicens, ait: Viri Israaelitæ,
et qui timetis Deum, audite [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [saut] [xvii] [48] Le quai paraule udendo
quelli [...] et credecteno et ricevecteno lo baptesmo tucti quelli ch’erano preordanati ad vita eterna.
~ [XIII] 48. Audientes autem gentes, gavisae sunt, et glorificabant verbum Domini:
et crediderunt quotquot erant praeordinati ad vitam aeternam.
179
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [saut] [xviii] [1] Et stando elli in Yconia,
introno insieme in della sinagoga dei Iudei, et sì eficacemente parlono et predicono che copiosa multitudine di Greci et dei Iudei si converticteno
alla fede; [2] ma alquanti Iudei, li
quali non volseno credere [...]. ~ [XIV] 1. Factum est autem Iconii, ut simul introirent in synagogam Judaeorum, et loquerentur, ita ut crederet Judaeorum et Graecorum copiosa multitudo. 2. Qui vero increduli fuerunt Judaei [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xviii] [5][...] et apparecchiandosi li
lor principi di caciarli con vergogna
et di lapidarli.
~ [XIV] 5. Cum autem factus esset impetus gentilium et Judaeorum cum principibus suis, ut contumeliis afficerent, et lapidarent eos.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xviii] [19] Et intorneandolo li
discepuli, expectando dipo certo spatio, si levó et tornó in sé et ritornoe in della cità, ocultamente [...].
~ [XIV] 19. Circumdantibus autem eum discipulis, surgens intravit civitatem [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xix] [40] Et Paulo, prendendo lo
predicto Sila, racomandandosi ai frati, [41] andó in Siria [...].
~ [XV] 40. Paulus vero, electo Sila, profectus est, traditus gratiæ Dei a fratribus.
It.4
TESTO CRITICO♦ Samaria [xx] [11] et navigando da Troade per
180
Samatracia [...].
~ [XVI] 11. Navigantes autem a Troade recto cursu venimus Samothraciam et sequenti die Neapolim.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xx] [40] Unde allor si particteno et
venneno ad Lidda, et visitando li christiani e i fedeli sì li consolarono molto et poi si particteno [...].
~ [XVI] 40. Exeuntes autem de carcere, introierunt ad Lydiam: et visis fratribus
consolati sunt eos, et profecti sunt.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxii] [34] Ma alcun’altri li andono
dirieto compunti et alluminati al suo
sermone et diventono christiani. ~ [XVII] 34. Quidam vero viri adhaerentes ei, crediderunt: in quibus et Dionysius Areopagita, et mulier nomine Damaris, et alii cum eis.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxiii] [5] Et quine venendo ad lui et
tornando da Macedonia, li predicti Sila et Timotheo, per li quali elli mandato avea, predicavano insieme con Paulo dicendo ai Iudei che per certo Iesù era Christo.
~ [XVIII] 5. Cum venissent autem de Macedonia Silas et Timotheus, instabat verbo Paulus, testificans Judaeis esse Christum Jesum.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxv] [3] essendo stato tre mesi,
volendo quindi poi andare in Siria,
certi Iudei puoseno le ’nsidie in della via; unde elli, questo intendendo,
prese consiglio di tornare per Macedonia.
181
~ [XX] 3. ubi cum fecisset menses tres, factae sunt illi insidiae a Judaeis navigaturo in Syriam: [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxvii] [26] Ai quali Paulo credendo
et consentendo, andó coi predecti quatro homini iudei et introe in del
templo per purificarsi insieme con
loro.
~ [XXI] 26. Tunc Paulus, assumptis viris, postera die purificatus cum illis intravit in templum.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxvii] [31] et cercando pur
d’uciderlo, fu nuntiato al tribuno ch’era sopra la masnata per li Romani et dictoli: «Socorri! Socorri!. ~ [XXI] 31. Quaerentibus autem eum occidere, nuntiatum est tribuno cohortis quia tota confunditur Jerusalem.
It.4
(A) TESTO CRITICO♦ om. [xxvii] [36] la qual li seguitava,
gridando: Tolle! Tolle! Muoia!
Muoia!.
~ [XXI] 36. Sequebatur enim multitudo populi, clamans: Tolle eum.
It.4
(R
IIF
II) TESTO CRITICO
♦ om. [xxvii] [38] Or non sè tu quello rio
homo ingannatore egiptio, lo quale, nonn-è anco grande tempo, concitasti et facesti grande tumulto et menasti teco al diserto ben quatromilia malandrini armati.
~ [XXI] 38. nonne tu es Aegyptius, qui ante hos dies tumultum concitasti, et eduxisti in desertum quatuor millia virorum sicariorum?
182
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxviii] [22] [...] incominciono a
gridare et dire al tribuno: Tolli! Tolli
di terra questo rio homo, perciò che
nonn-è degno di più vivere.
~ [XXII] 22. Audiebant autem eum usque ad hoc verbum, et levaverunt vocem suam, dicentes: Tolle de terra hujusmodi: non enim fas est eum vivere.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxv] [3] essendo stato tre mesi,
volendo quindi poi andare in Siria,
certi Iudei puoseno le ’nsidie in della via [....].
~ [XX] 3. [...] ubi cum fecisset menses tres, factae sunt illi insidiae a Iudaeis navigaturo in Syriam, habuitque consilium, ut reverteretur per Macedoniam.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [saut] [xxv] [6] [...] Sappiate, padri et frati
miei, ch’io sono phariseo, figliuolo di
phariseo, et perché predico la
resurrectione dei morti et la sperança dell’altra vita sono così iudicato.
~ [XXIII] 6. [...] Viri fratres, ego pharisaeus sum, filius pharisaeorum: de spe et resurrectione mortuorum ego judicor.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxv] [9] Unde, levandosi fra loro
grande romore, alcuni de’ pharisei si levono per difender Paulo et disseno: [...].
~ [XXIII] 9. Factus est autem clamor magnus. Et surgentes quidam pharisaeorum, pugnabant, dicentes [...].
It.4
(RIII) TESTO CRITICO♦ om. [xxv] [11] [...] Sia costante et fermo,
183
testimonia di me in Ierusalem, così è bisogno che facci in Roma.
~ [XXIII] 11. [...] Sequenti autem nocte assistens ei Dominus, ait: Constans esto: sicut enim testificatus es de me in Jerusalem, sic te oportet et Romae testificari.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxv] [12] Et come fu giorno,
temendo certi iudei che lo tribuno non lo liberasse, ymaginonsi pur d’uciderlo et feceno voto di non mangiare et di non bere infino a tanto che non l’ucidesseno.
~ [XXIII] 12. Facta autem die collegerunt se quidam ex Judaeis, et devoverunt, se dicentes neque manducaturos, neque bibituros donec occiderent Paulum.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxv] [20] [I Giudei] ti verranno ad
pregare che tu lo mandi loro socto spetie d’avere ad ragionare et
determinare con lui certe lor
questioni.
~ [XXIII] 20. Ille autem dixit: Judaeis convenit rogare te ut crastina die producas Paulum in concilium, quasi aliquid certius inquisituri sint de illo.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxv] [34] [...] Et rispondendo Paulo
ch’elli era nato di Tarso di Cilicia, sì disse Felice.
~ [XXIII] 34. Cum legisset autem, et interrogasset de qua provincia esset, et cognoscens quia de Cilicia.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxx] [2] [...] Vivendo noi in molta
pace socto la tua signoria, optimo Felice, perciò che da te li ma·factori si correggeno sempre in ogni lato.
184
~ [XXIV] 2. [...] Cum in multa pace agamus per te, et multa corrigantur per tuam providentiam.
It.4
(RII) TESTO CRITICO♦ om. [saut] [xxxi] [13] Et dipo alquanti giorni, lo
re Agrippa, figliuolo che fu d’Erode
Agrippa, con Bernice sua moglie,
venne in Cesarea ad visitare et salutare lo predicto Festo.
~ [XXV] 13. Et cum dies aliquot transacti essent, Agrippa rex et Bernice descenderunt Caesaream ad salutandum Festum.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxxi] [9] Et io, come elli sanno, era
principal nemico de’ christiani et
pensava et isforçavami di far ciò
ch’io potessi di male contra Iesù naççareno et contra li suoi fedeli. ~ [XXVI] 9. Et ego quidem existimaveram me adversus nomen Iesu Nazareni debere multa contraria agere.
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxxi] [15] Et io allor dissi: “Chi sè
tu Messer che mi parli?”; e ’l Signore
rispuose: [...].
~ [XXVI] 15. Ego autem dixi: Quis es, domine ? Dominus autem dixit: [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxxii] [27] Et poi, dipo il
quartodecimo dì, dipo le predicte paraule, navigando noi in Andria, in su la meçça nocte parve ai marinari di vedere una certa terra.
~ [XXVII] 27. Sed posteaquam quartadecima nox supervenit, navigantibus nobis in Adria circa mediam noctem [...].
185
It.4
(RIV) TESTO CRITICO♦ om. [xxxii] [28] Unde mectendo lo
piombo, trovono l’acqua in alteçça pur di venti passi [....].
~ [XXVII] 28. Qui et summittentes bolidem, invenerunt passus viginti [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxxii] [13] et quinde, poi,
partendoci, venimmo alla cità di Regio, in della dicta ysula.
~ [XXVIII] 13. Inde circumlegentes devenimus Rhegium [...].
It.4
TESTO CRITICO♦ om. [xxxii] [18] li quali, assai
examinandomi et nulla colpa
trovandomi, volevanomi laxare liberamente.
~ [XXVIII] 18. qui cum interrogationem de me habuissent, voluerunt me dimittere, eo quod nulla esset causa mortis in me.