• Non ci sono risultati.

QUÉTIF-ÉCHARD,Scriptores44:

Descrivendo le opere di Guerrico raccolte in un manoscritto della Sorbona, ora Paris,

Nat. lat. 15604, dopo il Commentarius in Proverbia:

2. Sequitur. In Cantica eiusdem auctoris. Sic in codice prima manu. Pr. Concentum coeli quis inveniet? Job. 38. (Sic tum legebant, ubi nunc legitur, dormire quis faciet?) Sunt verba Domini ad Job. Possunt hic notari quatuor etc. Finis. Vel descende super montes id est sanctos et per ipsos ad nos. Expliciunt Cantica canticorum secundum Fratrem Guerricum. Eadem manu omnia.

GLORIEUX,Répertoire45:

d) Postillae in Canticum Canticorum Inc.: Concentum celi quis inveniet

Ms.: Paris, Nat. lat. 15.604 (f. 222a-236d)

KAEPPELI,Handschriftliche in der Biblioteca Nazionale in Neapel46:

43

KAEPPELI,Scriptores cit. (alla nota 11), p. 64.

44

QUÉTIF –ÉCHARD,Scriptores ordinis praedicatorum cit. (alla nota 4), p. 114, col. 2.

45

GLORIEUX,Répertoire cit. (alla nota 1), p. 54.

46

KAEPPELI,Handschriftliche Mitteilungen über Werke von Dominikanerschriftstellern cit. (alla nota 12),

Descrivendo Ms. Napoli, Nazionale VII A 16:

3. Bl. 62vb-75ra: [Cant. Cant.] Concentum celi quis dormire. iob XXXVIII. verba sunt dei ad iob et notantur hic IIII cause huius operis, efficiens «quis» … inebriamini quantum ad tercium. Explicit verschieden.

HENQUINET,Les écrits47:

Descrivendo Napoli, Nazionale VII. A. 16:

f. 62c[d]-75. Commentaire sur le Cantique des cantiques. Début: «Concentum celi quis dormire faciet. Job 38. Verba sunt dei ab [ad] Job… ». Finit incomplet, je crois, au f. 75a: «inebriamini, quantum ad tertium».

(…)

Naples Bibl. Naz. VII. A. 16 nous offre donc le Commentaire sur le Cantique des Cantiques tout comme le manuscrit parisien. Il est malheuresement incomplet et nous donne l’incipit d’après le texte de la Vulgate, tandis que Paris Nat. lat. 15604 le rapporte d’après la Bible parisienne.

SMALLEY,Commentaries on the sapiential Books48:

CANTICLE (incomplete in the Naples MS, foll. 62v-75, complete in the Paris MS, foll. 222-

36v, with ascription). The Paris MS is used here. Prol. inc.

Contentum celi quis inveniet?, Iob xxxviii, et sunt verba Domini ad Iob… Text inc.

Osculetur. Vox est patrum petentium adventum Christi… Expl.

…id est, sanctos et per ipsos ad nos. Expliciunt Cantica Canticorum secundum fratrem Guerricum.

STEGMÜLLER,Repertorium49:

2670 Concentum coeli quis dormire facit. Job. 38 (37) – Verba sunt Dei ad Job. Et notantur

hic quattuor causae huius operis. Efficiens: Quis; materialis: concentum… quia mores et vitam respicit theologus.

- Osculetur me – Amor ducit ad octavam resurrectionis et est initium evangelii, cui servit

octonarius. Ideo hoc canticum amoris dividitur in octo partes.

- Osculetur – Vox est patrum praecedentium adventum Christi. - Osculetur – Ex abundantia caritatis in corde ferventis.

- Osculetur – Os patris Filius. In osculo tria sunt.

47

HENQUINET,Les écrits cit. (alla nota 2), p. 192.

48

SMALLEY,Some thirteenth-century Commentaries cit. (alla nota 14), p. 349.

49

STEGMÜLLER, Repertorium cit. (alla nota 15), p. 374. Circolando due reportationes leggermente

- Osculetur me – Pater. Non osculo suo sed oris sui.

Expl: montes aromatum. Id est maiores. Assimilare caprae etc. In descendendo ad minores. Napoli, Naz. VII A 16 f. 62-75: ANON.(GUERRICUS),Cant.

Orléans 53 (XIII; Fleury) f. 307-315: MAGISTER GUERRICUS,Cant. (Initium deest; Inc: Odor oris tui (Cant. 7, 8) – Sicut poma non visa attrahunt odorem… descendendo ad minores)50. Cf. Cambridge, Pembroke 11651.

2671 Concentum coeli quis inveniet. Job [38, 37] – Et sunt verba Domini ad Job. Possunt hic

notari quattuor. Causa efficiens huius libri in hoc: Quis. Causa materialis in hoc: Concentum.

- Osculetur – Vox est patrum praecedentium adventum Christi. Et dirigitur ad Patrem vel ad

Filium. Ad Patrem dirigitur sic: Osculetur me Pater osculo Filii. Quia enim primus homo in ore peccavit.

Expl: super montes, id est sanctos, et per ipsos ad nos. Paris nat. lat. 15604 f. 222-236: GUERRICUS,Cant.

KAEPPELI,Scriptores52:

1372. In Cant.

Inc. prol.: Concentum celi quis inveniet? Iob xxxviii. Et sunt verba domini ad Iob. Possunt hic notari quattuor: causa efficiens huius libri in hoc: quis, causa materialis in hoc: concentum.

Inc. op.: Osculetur. Vox est patrum precedentium adventum Christi. Et dirigitur ad Patrem vel ad Filium. Ad Patrem dirigitur sic: Osculetur me Pater osculo Filii. Quia enim primus homo in ore peccavit.

Mss.:

Napoli, cod. cit., f. 62vb-75ra (anon.).

Orléans 53 (xiv), f. 307-315 (mutil., «sec. mag. Guerricum»).

Paris, B. N., lat. 15604, f. 222ra-236v («Expl. cant. cant. sec. fr. Guerricum»).

Il prologo e vari passi tratti dalla Postilla in Canticum di Guerrico sono stati trascritti e editi in:

50

Per ulteriori informazioni su Orléans 53, cfr. CH.CUISSARD,Manuscrits de la Bibliothèque d’Orléans, in Catalogue général des manuscrits des bibliothèques publiques de France, XII, Paris 1889; Catalogue des manuscrits médiévaux de la bibliothèque municipale d’Orléans, cur. E. Pellegrin – J.-P. Bouhot, Paris 2010

(Documents, études et répertoires, 78); J.-L. ALEXANDRE, G. LANOË, Médiatheque d’Orléans, Turnhout 2004

(Reliures médiévales des bibliothèques de France, 3), p. 214. 51

Il codice 116 della biblioteca del Pembroke College di Cambridge, secondo la descrizione di Montague Rhodes James, consiste in una miscellanea introdotta da un anonimo commento al Cantico dei Cantici, il cui incipit recita: «Salomon tria edidit volumina. – iocunditatis adeptio. Osculetur me etc. Vox precedentium patrum». Stegmüller segnala tale manoscritto perché l’espressione vox precedentium patrum si ritrova nel commento di Guerrico. Si tratta, però, di una semplice coincidenza perché né il restante dell’incipit né l’explicit, da noi non riportato, coincidono con il testo del domenicano: cfr. M.R.JAMES,A descriptive catalogue of the manuscrits in the library of Pembroke College, Cambridge, n. 116, Cambridge 1905, pp. 112-113.

52

H.RIEDLINGER,Die Makellosigkeit der Kirche in den lateinischen Hoheliedkommentaren des Mittelalters, Münster 1958, par. 62, pp. 273-277;

G. DAHAN, Les prologues des commentaires bibliques (XII-XIV s.), in Les prologues médiévaux, Actes du Colloque international organisé par l’Academia Belgica et l’École française

de Rome avec le concours de la F.I.D.E.M. (Rome, 26-28 mars 1998), éd. J. Hamesse, Turnhout 2000 (Textes et Études du Moyen Âge, 15), [pp. 427-470], pp. 464-465;

ID.,Recherches sur l’exégèse du Cantique des Cantiques au XIII siècle, in Il Cantico dei Cantici nel Medioevo, Atti del Convegno Internazionale dell’Università degli Studi di Milano e

della Società Internazionale per lo Studio del Medioevo Latino (Gargnano sul Garda, 22-24 maggio 2006), a c. di R. E. Guglielmetti, Firenze 2008, pp. 493-536.

Documenti correlati