Integrali di superficie
Riccarda Rossi
Universit` a di Brescia
Analisi II
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 1 / 47
Richiami di teoria
Sia S = − →
r (T ) una superficie parametrica in R 3 , ove T ⊂ R 2 ` e connesso e limitato e
−
→ r : T → R 3 , − →
r ∈ C 1 (T ), ` e data da:
−
→ r (u, v ) = x (u, v )~i 1 + y (u, v )~i 2 + z(u, v )~i 3 , (u, v ) ∈ T Sia g : S → R limitata su S, g = g (x, y , z)
Si definisce l’integrale di superficie di g su S:
Z Z
S
g (x , y , z) d S:=
Z Z
T
g (x (u, v ), y (u, v ), z(u, v ))
∂ − → r
∂u × ∂ − → r
∂v
dudv
con
∂ − → r
∂u = ∂x ∂u ~i 1 + ∂y ∂u ~i 2 + ∂z ∂u ~i 3
∂ − → r
∂v = ∂x ∂v ~i 1 + ∂y ∂v ~i 2 + ∂z ∂v ~i 3
∂ − → r
∂u × ∂ ∂v − → r
| {z }
prodotto vettoriale di
∂∂u−→re
∂∂v−→r= det
~i 1 ~i 2 ~i 3
∂x
∂u
∂y
∂u
∂z
∂x ∂u
∂v
∂y
∂v
∂z
∂v
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 2 / 47
In particolare:
Area(S) = Z Z
S
d S = Z Z
T
∂ − → r
∂u × ∂ − → r
∂v
dudv
Se S ` e data in forma cartesiana:
z = f (x , y ) , (x , y ) ∈ T , allora:
RR
S g (x , y , z) d S = RR
T g (x , y , f (x , y )) r
1 + ∂x ∂f 2
+
∂f
∂y
2
dxdy e
Area(S) = Z Z
T
s
1 + ∂f
∂x
2
+ ∂f
∂y
2
dxdy
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 3 / 47
Es. 1.
L’area A della porzione di paraboloide z = 1
2 x 2 + 1 2 y 2 ,
con (x , y ) ∈ T = (x, y ) ∈ R 2 : x 2 + y 2 < 8 .
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 4 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 5 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 6 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 7 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 8 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 9 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 10 / 47
Es. 2.
L’area A della porzione di paraboloide iperbolico z = x 2 − y 2 racchiusa nel cilindro solido infinito
C = (x, y , z) ∈ R 3 : x 2 + y 2 ≤ 1 .
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 11 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 12 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 13 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 14 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 15 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 16 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 17 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 18 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 19 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 20 / 47
Es. 3.
I = Z Z
S
x 2 ds ove S ` e la superf.
−
→ r (u, v ) = 3 cos(u) − →
i 1 + 3 sin(u) − →
i 2 + v − → i 3 , u ∈ [0, 2π], v ∈ [1, 5].
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 21 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 22 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 23 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 24 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 25 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 26 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 27 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 28 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 29 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 30 / 47
Es. 4.
I = Z Z
S
g (x , y , z) ds con
g (x , y , z) = 2x + 4 3 y + z e S ` e la porzione di superficie del piano
x 2 + y
3 + z 4 = 1,
contenuta in {(x , y , z) ∈ R 3 : x ≥ 0, y ≥ 0, z ≥ 0}.
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 31 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 32 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 33 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 34 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 35 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 36 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 37 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 38 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 39 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 40 / 47
Es. 6.
I = Z Z
S
(z − y 2 ) 1 + 16x 2 + 16y 2 −1/2
ds, e
S : z = f (x , y ) = 2x 2 + y 2
con (x , y ) ∈ T = (x, y ) ∈ R 2 : x 2 ≤ y ≤ |x| ,
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 41 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 42 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 43 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 44 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 45 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 46 / 47
Riccarda Rossi (Universit`a di Brescia) Integrali di superficie Analisi II 47 / 47