\^nella
cheoppressodafortuna avversa,E
dall’acerbo casoame
trasmetti Epistoladi lacrime cospersa,Perchè sbalzatoenaufragonelseno
Del
mar spumanteioti sollevi, etragga Dallesogliedimorteal dì sereno;Te,
cuid’atnor la santa Genitrice Solo incelibelettoalmaquiete Prenderdalsonnoplacido disdice.Cuil’usato dilettoincor nonsveglia
La
dolce melodiadei vatiantiqui,
Poichéla menteirrequietaveglia;
E'grata a
me
,perchè nel tuo doloreM’hai
peramico,edame
quinciidoniVuoi
delleMuse,
e dellaDea
d’amore.Ma
perchèignotelesventure mie,
Manlio,nonsiano ate, nèstimi, ingrato
Che
il dolceofficio d’ospite mi sie;Senti inquaifluttiabbia
me
stessoassorto Fortunarea,perchè daun
infeliceDoni
nonchieggia,cheti dian conforto
.
Inquella etade,chedi bianchi panni
taalgradomassimo in quell’Axilo ucciso da
Dio-mede
,che essendo riccoecollacasa sulla strada tuttiriceveain ospizio.V.Hom.
II.L.vi. v.l5. ibiq.Heynium
.(4)Toga pura,Ubera,1tirili sscilicet.Bernardo Pi-sano. Questaprendevanoigiovani nell’anno sedi-cesimo,spogliatisi dellapretesta, veste listata di porpora.
i)6
Jucundum cum
aetas florida(i)verageret.Multasatislusi: nonest
Dea
nescia nostriQuae
dulcera curis miscetamaritiem.Sedtotum
hocstudiuraluctufraternamihimors Abscidit: omisero frateradempte mihi!Tu mea
tumoriensfregisticommoda,
frater.Tecum
una totaest nostrasepultadomus.Omnia
tecum unaperierunt gaiulia nostra,Quae
tuusinvitadulcisalebat amor.Quojus ego interitu totadementefugavi
Haec
studia,atque omncsdeliciasanimi.Quare
,quodscribi*,Veronae
turpeCatullo Esse:quod hicquisquis demeliore nota (2) Frigidadeserto tepefeeitmembra
cubili;Id,Manli,nonestturpe:inagismiserumest
.
Ignosces igitur,si,quae mihiluctusademit
,
Haec
tibinon tribuo munera,cum
nequeo.Nam
quod scriptorum nonmagna
estcopiaapudmo
,
Hoc
fit,quod(3)
Romae
vivimus:illadomus, Illa mihisedes,illicmea
carpitur(4)aetas:Huc
unaex multi? capsulame
sequitur.Quod quum
itasit,nolirastatuas,me
mente ma-lignaIdfaccre
,autanimo nonsatisingenuo.
(1) ».4»;àvìoi
.
Cosìd’Enea
Omero
alL. xvx.dell’II.v.484.
(2)Est aggiunge Bern.Pis.
(0)Quitti).Anon.
(4)Vocabolousato qui con doppia nozione; l’una distaccare,torvia apoco a poco,einsinuai’età.
che declina insensibilmente;1’altra difilare,come
ilcarperepensumd’Orazioerammentala gentile-scaopinione,chelaParcafilassead ogniuomogli
«amidellavita.
DigitizedbyGoogle
9Z Primail fiancoinicinsi,e chegioconda Primaverarideasu’miei verd’anni; Fui ben prode in amor; non sonooscure
Le
miegesteallaDea
,cuimescerpiace Dolce amarezzaalle amorose cure;Ma
tuttoornai nespenseinme
il desio Dellafraternamorte acerbolutto.German
,cheilfato ahilasso!mi rapio.Tu
in morendo,oGerman,
tun’haidistruttaLa
miafelicità;tecola nostraFamigliaa un punto ahimè!sepolta è tutta.
Teco
il fonteperì d’ognidiletto,Che
giàsoleva inebriarnostr’alma Alimentato dal tuodolceaffetto.Di
Luil’acerbo caso infuga volse Dall’egramente ilietistudj,e tutteLe
deliziedall’animainitolse.Onde
quel,cheaituoi sguardiobbrobriosembra.Che
mentrei primiGittadin nellettoChe
abbandonò,fan tepidelemembra,
Dell’Adige
natioCatulloinrivaS’arresti intanto; aobbrobriono,
ma
d’uopo E'che afortuna rea,Manlio,loascriva.Dunque
negarnon mi vorraiperdono, Seciò,che amaro luttoancheame
tolse.Solchedartel nonposso,io nontidono.
Poichésedei Scrittoriappo
me
rari Sonoivolumi,è solperch’iomen
vivoDi Roma
in seno; iviimiei dolciLari, Iviholasede, ividell’etàmiaScorronoi giorni, euna solcassaappena.
Dellemolte ch’ion'ho,traggo per via.
Or
poichétal,qualeio tei narro,èilvero, Ti guarda bendi nonfìggertiinmente Esserd’uomo
maligno,omen
sincero,6*
98 . .
Quod
tibinonutriusque petenti copia factaest.
Ultro egodeferrem.copiasi qua toret.
Non
possumreticele,Deae
,qua Manliusinre Juverit,aut quantis juverit ofRciis;Ne
fugienssaeclisobliviscentibus aetas Uliushoc cacca noctetegatstudium.
Sed dicam vobis:vosporrodicite niultis Millibus, et facite haec charta loquatur
a-nus.
Notescatque magismortuui, atque magi*:
Ne
tenuerntexens subiimisaranea telam.In desertoAulinomine opusfaciat.
Nani mihi quatndederitduplex Ainathusia(i)
curam
,Scitis.et inquo
me
torrueritgenere:Cum
tantum arderem,quantum
Trinacria ru-pes,Lymphaque
in Oetaeis Malia (2)Thcrmo-pylis
,
Moesta neque assiduo tabescerelumina fletu Gessarent, tristique irnbre madere genae.
Qualisin aerii pellucens vertice montis Rivus, muscosoprosilite lapide.
Qui quum da
prona praeceps estvalle volutus.Per
medium
densi transititer populi,
Duice
viatori lassoinsudore levamen,
Quum
gravisexustos aestus hiulcat agro*:(j)Dicitur enimgemina Venuseta Platone;qua rationeetab Ovidio gemini amores. Bern.Pis.
(a)Bagnid’acqua calda nelMonte Oeta pres-sole Termopile.
V
. Herod. inPolyhymtt.Volpi.L’AnonimoleggeManliae chiosa:unde manlia -cussinus.
DigitizedbyGoogle
Che
qual si converrianontifo copia Dell’un,dell’altrodon che dame
vuoi;Iotei darei,senon neavessiinopia.
Tacer non posso, o
Dee
,quanti ame
porse Utili offiejd’amicizia, ecome
Manliosoventeall’uopomi soccorse, Perchèdi Lui nonceli ilbel desio*In cieca notte mai 1’etàche fugge Coisecoli cheson pienid’oblio.
A
voi linarrerò,curavi prenda Narrarli a mille,eopratesiche questa Carta eloquenteaiposteri discenda.E
nuova famaalcenersuos’aggiunga.Sicchédagli altilaquearj annosi
Di
Manlio mio sull’obliatonome La
sottil tela Aracneordir non osi.
Poiché qual
diemmi
alcor coistralisuoiDi
doppia puntaarmatiacerboaffanno.Come
m’arseAmatunzia
ènoto a voiQuando
alfuoco d’atnor del pariardea,Che
inmezzoalleTermopiled’OetaLa
Melid’onda,e l’altarupeEtnea.Nè
cessavan piùmai lividi farse Imestilumi pelcontinuo pianto,
Nè
le gote irrigarlacrime sparse.Sullacimacosìd* seriomonte
Spiccia disassofuor,cheilmuscoverde Cuopre d’intorno
,cristallino fonte,
Che
della valle ruinosoappenaGiù
dal pendiodiscese,il pièd’argentoMuove
per via didensopopol piena;Dolce ristoroalpasseggier, cuibagna Sudorlafronte affaticata, allora
Che
fende campagna.
IOO ,
Ac
velutinnigrojactatis turbinenautis Lenius aspiransaura secundavenir,
Jam
precePollucis,jamCastoris (i) implorata:
TalefuitnobisManliusauxiliuin.
Isclausumlatopatefecitlimite
campum,
-Isquedomum
nobis,isque deditdominata:Ad quam
*communes(2)exerccremus amores-,Quo mea
se mollicandidaDiva
pede Intulit,et trito fulgenteminlimineplantamInnixa argutaconstituitsolea:
Coniugisut
quondam
flagrans advenitamore, ProtesilaeamLaodamia
(3)