• Non ci sono risultati.

malattia del podestà di Savona Gli elementi denunciati dalie due missive sono tre: l’autore è medico; è un Franchi; ha un figlio prevosto di una chiesa collegiata Questo

permette di attribuire le due lettere ad Andrea de Franchi Bulgaro, un medico famoso

del tempo, testimone a carico nel processo di Benedetto

X III

al concilio di Pisa

(N. Valois, La France

cit., IV, p. 93; J.

Vincke, Acta

cit., pp. 200-201), a Roma, forse

al servizio del card." Gerard, nella cui casa abitava, nel 1412 (A. Mercati, Dall Archivio

cit., p. 23, n. 6), padre di Marco, prevosto di San Lorenzo dal 2 novembre 1424 (cfr.

lettera n. 108). Che si tratti di lui è provato inoltre dal confronto tra la scrittura

della lettera n. 124 e quella della missiva edita dal Mercati (A.S.V., Instr. Mise. 1249,

n. 6; A. M e rc a ti, D all Archivio

cit., p. 23). Dalla paternità alla datazione il passo è

breve. Posta come termine a quo

la nomina del figlio a capo del Capitolo di San Lo­

renzo, restano due soli anni per il termine ad quem,

dato che dall’autunno del 1426

Pileo lascia la città. Per confronto con la lettera di Pietro di San Pietro (cfr. lettera

n. 110) che menziona una malattia di Pileo, si potrebbe ragionevolmente restringere la

datazione al 1425.

Presupposita debita fidelium servitiorum constantia nunc et semper. Reverendissim e pater ac domine. Valde displicenter filiorum meorum litte­ ris didici vos quodam dolore spatulino tam acriter m olestari u t trium me­ dicorum peritia consulatur vos capturum farmacum aliquod odiossum, quod sine mei presentia haborretis accipere, sicuti deberetis m erito, presente eciam gloriosissim o Ypocrate. N on enim, u t arbitror, debet esse in vobis cacochimia m ulta exigens farmaca fortia, cum sitis satis b o n ia regiminis sepeque diebus preteritis usus fueritis pilulis de icra simplici, vos educen­ tibus com petenter demum m etridato consupertino b hum orum rematizan- tum . Unde vereor ne f o r t i c medicina desolentur intrinsseca membra preci­ pua. Non tam en volo ita presum ptuosus existere ut omnino suadeam meum non vobis presens iudicium p re p o n id trium valde peritorum consilio asi- stentium m edicorum . Testis sit mihi Deus quod si honeste possem dim it­ tere magnificum dominum potestatem graviter egrotantem, ad presenciam \estra m accederem festinanter u t confidende sue de me, utpote de servi­ tene fideli et amico sincero, satisfacerem, dato quod foret superfluum, quia tam en am or numquam a tim ore seiungitur et ex abundantia cordis os lo­ q u itur, manus insinuat, penna describit. Silere nequeo deprecative quatenus ad talia farmaca, qualia communiter dantur a medicis in passionibus nervo­ sis qualem existim o fore vestram, procedatur cum parcissima datione, at­ tendendo naturam vestram esse obedientie promptissime. Vinum presertim subtile indispensabiliter auferatur; tollerentur sitis et fames, in cibisque m axime vincat panis; fricationes distrhactive atque consumptive capiti fiant; cetera denique salubria tuta remedia, que ordinata prudentissime esse non dubito. Celestis omnipotens medicus cito felici vos restituat sospitati. Ma­

gistris ac fratrib u s meis reverendis de vobis curam gerentibus me multipli citer recom endo. Scripta Saone, ubi permaneo tediose in celebritate glo­ riosi evangeliste Marci, qui suo police divinitus restituto liniat atque sanet spatulam egrotantem .

Lo m aistro de la boteta olim bonna e gaiardeta, chi è sem per tuto vostro cum lo so figio prevosto. (a tergo)

Reverendissim o in Christo patri et domino, domino P (ile o ), Dei gratia archiepiscopo Ianuensi, domino suo specialissimo.

a boni:

corretto da

bonis b consupertino:

in sopralinea

c

forti:

corretto

da

fortis d

segue espunto

trium

115

La Ma r c h e s a d i Mo n f e r r a t o a Pi l e o

Pontestura, 11 marzo 1425

Originale in A.C.S.L., cartella 391, n. 94.

Lo ringrazia cordialmente per un dono inviatole. (a tergo)

Reverendissim o in Christo patri et domino, compatri honorando, domino . . archiepiscopo Ianuensi etc.

116

Gi a c o m o d a Ch i a v a r i a Pil e o

Milano, 19 marzo (1425)

Originale in A.C.S.L., cartella 391, n. 95. Per l’indicazione dell anno cfr. note 1 e 3.

Iesus. M (aria).

Reverendissim e pater. Beneficiorum et benivolentie vestre non im- memor, existim avi debitum fore reverendum p(atrem ) meum, post tam longam absentiam , vel cedula visitando recognoscere, in qua post corporee sospitatis indicia, quiddam de conditionibus et statu partium a quibus discesi cum ceteris subiungendum, scilicet concernentia salutem ovium

C h risti p recipu e in tan to discrim ine, a pastoribus a earum lib en ter audiri, ex hiis id potissim e referendum , quod H u ssite heretici per plures heresum sectas lacerati anim is, corpora quoque sua indesinenter lacerant, se sine m iseratione trucidantes invicem b, simul et villas cum civibus com burentes, ita q u o d regnum ipsum c iam adeo consum ptum est, tam in personis quam diviciis, quod om nes heretici eius, etiam si uniti forent, usque ad quatuor m illia eq u estriu m forsitan congregare nequirent, secundum quod ea que ve­ rio r m ichi v id etu r communis sonat opinio. Ex quo p (a te rn ita s ) v (e s tra ) R e ­ verenda ) satis conicere potest quam m ultas passi sint in assiduo bello intesti­ no, qu o d u sque hodie divino iudicio finem non habet, devastationes et stra­ ges quas, ne tedium inferat prolixa narratio, particulatim explicare preterm it- to. Iam plures barones illius regni videntur querere reconciliari s(erenissi- m o ) d ( o m in o ) regi, parati etiam heresim dim ittere; ideo si adhibebitur dili­ gentia o p o rtu n a et illi prom issa contra suum morem servaverint, infra duos m enses m agna pars eorum reducetur. Convocati enim sunt omnes barone» eiusdem regni ad civitatem Brune ’, que est in M oravia sub dominio i(llu s tris ) ducis A lberti, illius provintie m archionis2, et creditur quod venient, quam vis magis tim ore proprii exterminii quam devotione prout non parum suspicor, et si venerint, bonus finis speratur quem Christus fa­ ciat. Reverendissim us d (o m in u s) cardinalis P lacentinu s3, cum a me d didicis­ set me r(e v e re n d e ) v (e s tre ) p (a te rn ita ti) scribere, imposuit mihi vos sui p a rte salutari, eundem in omnibus offerendo que pro vobis poterit. Receptus fu it graciosissime c ab i(llu s tri) d ( om ino) d u c e 4, cum quo heri diu locutus fuit. Iam iturus est in breve tem pus versus Romanam curiam, ad quam forsitan cum ipso procedam, in qua et alibi ubique si quid possum R e v e ­ re n d e ) p( aternitati ) v (e stre ) gratum iubeatis servitori vestro mihi aa om nia parato obsequia. Interim recommissos habeat e(xcelsa) p (a te rn ita s) fratres et = conventum nostrum , cui u t debitum est non parum afficior, quam p( aternitatem ) h Christus in sua gratia semper conservare dignetur. Scriptum M ediolani, feria 2a ante f(estu m ) S(ancti) Benedicti.

1 Sul progettato convegno di Brno (23 aprile 1425), v.

Regesta Imperii,

XI,

Die unkunden Kaiser Sigmund (1410-1437),

ed.

A

ltmann

,

Innsbruck 1896, n. 6167. Alberto V d Austria, genero dell’imperatore Sigismondo.

3 II c?rd. Branda Castiglioni, da poco rientrato dalla sua legazione in Germa­

nia. cfr. R.

M

o l s

,

in

Dictionnaire d’histoire et de geographie ecclésiastique,

XI,

1949, pp. 1438, 1440.

4 Filippo Maria Visconti.

Filius e t serv ito r vester in cunctis, frater Iacobus de C lav aro 5, O rdi­ nis P redicatorum , hum ilem recomendacionem.

(a tergo)

Reverendissim o in Christo patri et domino, d ( omino) P (ile o ), divina pro­ videntia archiepiscopo Ianuensi, patri et domino suo precipuo.

a

Segue parola depennata

b

seguono lettere depennate ed espunte; si