• Non ci sono risultati.

go Impostodidoverticonfettareprimadiconi a--nicini,qualoral'boriròeliminando benelaprò-*

-priacoscienza,sivedainpeccatomortale, altri-mentijudicium libimanducai,

&

bibìt»come dice S.Paolonello stesso luogo v. 20.Edeccoperchèla ChiesaobbligaiFedeli a ricevere1tantol'unoche l'altroSacramento. Dal medesimoS.ìnaocénzio Impariamo' di fatti,che intempoPasquale^e tpe-cialirierìrenelGiovedìSanto joleasiamministrare a!ver! penitèntiilSacramentodellaPenitenza. Eccole tue'parole.-t>epoenitehtibuiàuieni,'qui Stveex gravioribus cèmmitsis*tinie* ìtvioribuj p«e-nitentìamgtruni,si nulla interveniai regritudò,V- fe-riaantePasclatisremittèndumRómanà Ecclèsiacon-suetudodeménstrat.CaterunidiponderiEstimando iclictoruiH,Sacerdòti!estjudicàré,utattendaiad Confessione»* póeniientii,eiadfietui atquclacrjmas corrigentif,at tuta juberé dimittì,cumvìderii con.

gruimsatiifatiònenisuam.Vetstquis tegriiudinèm in-clinerà,atqueusqueaddetperationemdevénerit, ei èstantetempusPasclarelaxanduMjné deiàculo absqueComunione' disesdat ( ctt. epilt.ad Decent.-ir.lo.)Daquesto tetta di S.Innocensio quanto bea liraccoglieessersiingannatoi!Bochmerojqnando ha"deiro,cheiino al Pontificatod'InnocenzoIH.-noa V'eraalcun;tempofissatodallaCn'ies'a-perle- Con-fessioni'(innotaiInstif.juris Eccles. FleUry par,!.-c. 4.§. 2-yaltrettantomaleargomenterebbe',chi pretendesse raccoglierechefuori del pericolo di ma-lattia, ircostumefosse diconfessarlisolamenteurta voltal'annoprima' diPasqua.Imperciocchéóltre quello,chetappiamoda S.Cipriano,che intempo dellepértec-Ufidnitiprociirava^co*iFedeli visi preparasserocollaCorifei* ionedeiloropeccati»

ÌMSSERTAZIONE

V.

£oll> penitenza,e eollaComunioneiaffindi for-tificarlinel granciménto;acuièrano esposti Copi-atolixi. ad S. Cornei. Pap.apudCoustanr. Edit. ve-roPamel.54.OXon:57. n.t.

&

2.)Vediamodipià cheS.CirillodiGerosolimaesortaaconfessarli tutteleVolte}chesiha ladisgraziaditrovarsiin peccato, e specialmentenel principiodella Quare-sima,come tempodiaccettazione,di propizia-zione, edisalute.(Cateches.i.cap; 1.et;. Ca-fcech.l.cap. li.};

È

generalmentesipuòdire»chei Fedelierano dai sacri Pastori esortati a praticarla io tutteleoccasionid'importanza,come primadi abbracciarlavitamonastica

±primad* intrapren-dereun lungoviaggiojprimad'andare alla batta-glia ère.Nulla poi dico della frequenza,collaquale siconfessavanoiMonacitantoinOriente>che in Occidente,pernondovermidiffondere soverchia-mente,e uscirefuor d'argomento,al quala sabita*

menteritorno'.

LAnchel'anticoAutoredelsermone2j. posto nell'Appendicedelleopere di S.Ambrogio» reci-tatocomesivedeinQuaresima,cominciaadire: Eccenunctempus adest,inquo et peccati 1/estrd con-fiteriDeo, et Sacerdoti,etperjejunia ,et orattones, et lacrjmas,atque eleemOsinas delettdtbetttec.Cn,I

0

Quantoèdunquecerto,che intempodìQuaresima iSantiPadrimaggiormenteinsistevano nell*esor-tareiFedelialla'ConfessioneSacramentale,come tempofissatodallaChiesa,ondeallacelebrazion dellaSantaPasquasipreparasseroCondegnifrutti dipenitenzataltrettantoèsicurochenoninquel tempo solamente,maintuttiitempiesortavano!

peccatori a ricorrere alla Sacramentai Confessione, eallapenitenza.Ne abbiamoun' altra, chiaritiioia

>Jf4 DISSER?

AZIONE

V.

testimonianza in VittoreTunonense,ilquale dice coù:NullumvolutiCDeus)tssetemporispunclum, nullummomenti momentum,quo in pectustuum ìrre-patobliviopeccaterum:sedut exsecrcrisquaante com-tniseras,nonutprìstinorumoblectatione capiaris;et sitin tenon ex desiderio prateritorum,sedex dòlé-ris recordatione suspirium...Vuìt ergo te magis nasse quid agatur in te,ut cura esponis medico vitiumMunt*

tiecessarium tibipropinetantidotum;tumenim poteris perfectumconsequi beneftciummedicina!,sinon celts medico tua vulnera conscientia^ In libro de pceuiten-tia,quihabetur in dieta Appendic. Oper. S.A mbros.

cap.2. et3.) Egualmentechiatesonolemolte te-stimonianza di S.Ambrogio medesimo;ilquale in piùluoghidellesue opere ripete l'obbligo di con-fessarsitutte le volte,che1'uomositrovain pec-cato,comesipuòvedere nell' epist. 67. ad Simpli-cianocap. 11.,eanchepiùespressamente nel li-bro2.de Poenitentia cap.t.n. 2.

J;4.5.,enel cap.4.delmedesimolib. n. 27.,dove rimproveran-doaiNovaziani la lor durezza versoipeccatori , dì-cosi:sed quidmirum,sisalutem negatis aliìs,qui oettram recusittìs\liceiìllinihildiferant,qui avo-iispotnitentiampetuntetc.Illibro1.poidiquel S,Dottoresipuòdirche tuttosiaggiriintorno alle regole dimansuetudine,e dì còmpa*sione,co!le quali iConfessoridebbonoaccogliereipenieenri,chea lorricorrono.Ondenel cap.16".n. 90.concliiude .

Si qui igitur occulta crimina babens,propterCbristum tamenstudiose poenitentiarti egerii;quomodoista re-cipit) sieicommunionon refunditur ?Volo veviati reus sperei,pttateamItcrjmis,perat gemìtibus ec.Anche S.Leone MagnonelparlaredellaConfessione,e nell' ordinareaiVescovidellaCampagnadel

San-DISSERTAZIONE

V.

^

nlój*delPiceno,che fosse toltol'abusc>intra, dottoInalcuniluoghi)cioè cheipenitenti seri-Vevanoipropri peccati>ead altavoce lilegge*

vano pubblicamente;enelcomandareperciòche laconfessionede' proprjpeccatisifacessein se-greto alsolo Sacerdote,nonfamenzioned'alcun tempofissodell'anno (epìst.io. ad Univere. Episc.

perCampan.Samnium,etPicen.Constit.Lab.

tom.III.col. 1373. etseq.) Oltrediche sappiamo conquantafrequenzasoleanocomunicarsii primi-tivicristiani,echeiVescovinellacelebrazione deldivinSacrifizio esortavanosempreaespiarei loro peccati colla confessione,primadi accostarsi allasacraMensatuttiquei,che sapesserod'aver commessoqualche grave peccato:Perciocché,

co-me

siesprimeS.CiprianoconaltriPadri in ExO-mologesi nosaccipimus juscommunìc*nAi.E tuttisan-nogiàche sotto quelnomedi Exfmologesi,iPadri intendevanolaConfessioneSacramentai?»eche da lorosolcasi cosìchiamareforsepiù frequente*

mente checolnomediConfessione»e di Peniten-za.IFedelidunqueacquistavanoconessail dirit-to dicomunicarsi;esiccomeappresso di lorola Comunioneanticamente erafrequentissima,così doveaesserfrequenteancoralaConfessione,

co-me

sièprovato di sopra.Everoperò che attesa lacostantepurità della Vita dei primitivi Cristiani, essinonavevanosemprebisognodiconfessarsi primadiaccostarsialiasacraMensa,come nep-pure in questi tempiÌSacerdotisogliono confessar-siogni giorno,benchéognigiorno sieno soliti di celebrareildivin Sacrifizio;ondeleggiamonegli Atti Apostolici,cheiprimi fedeli trant perseveran-te}incommunicatiorit fruetìOnh ponti,etomignibiii

I

iti' DISSERTA

ZIONE

V.

(cip.*. ». v. 42.)Perlaqual caianonèmtTifV gba.senel!'ottavoCanonedei ^es5dettiApostoli»

ciivenga stabilito che:Si quis Episcopus,ur/ Pre-sbfteti

vd

Diacouus,

w/

e* Sacerdotali Catalogai factH ohlàtiònt non comhunicaverit,owitm dicat,et si probàbili?fuerit,ventar»cònsequàtur.Sìàutennon dicattsegregetur>ut qui populo offehsiòniì càussàih » dfsuspicionemdeiadtersus euni, qui obtulit,tdnquam nonrectiofferentem.EnelCanoneix.siordinache: Òmnesfideles, qui ingridiuniur, et scritturai iudiuni,iti precintoneautem et sanctatommunione nonpermanent ut Ecclesia confulióntm afferente*,segregatioporttti Anchemegliopossiamociòapprendere dal Mar-tireS:Giustino»ilquale fu cosiprossimoall'età degliApostoli,enellasua maravigliosaapologia per!Cristianipresentataall'ImperatoreAntonino Fio,minutamentedescrisse quello,cheiFedeli pra-ticavanonellesacreloroadunanze;especialmente in qiielle delle1Domeniche,'che eranolesolenni, e nelle qualisappiamocheiVescovi,ediSacerdoti ascoltavanoancora le Confessioni»comedi S. Ila-rioArelatenseciattesta nellavita,'chenescrisse S.OnoratodiMarsiglia.Eccoleparole del S. Martire. Solisqui dicìturdie,Omniumqui vel in ùrbibui vcl turidegunt) inèumdemlocum convintilifit .Et co la-mentarla Apostolorumiaut scriptd Propbctarumìqiioad ie'mpus feriItgùntur.Deinde Lectorequiescènte, Pràsideni orationem habet,qua populuminitruit ; etad ìmiidtiònémtanipulebràrunìreruitcòbonatur.Sub

"initeromnes,etprécdtiones pro-perdettiPanis ofertur,

&

'niiteruntquantumprò virili mapotest,preces,

&

gratiàruriìàctìoncs fundit, etPo-'tsfausteacclamaiAmen.Etdutmutio

communica-'DISSERTA3Ì0NÈ V.

HI*

tìóquefiteorum,inquìbus grati*suntaàaf culqut presenti,® ahsehtibusper Diacono; thittitur.Lostesjo ricavasi da Tertulliano(deCor. railit. c. j. ctlib.

de Orat.), daClementeAlessandrino(Strom.liba.) ,

e daaltriPadri,chelungosarebbeilnumerare.

Osserveròsolamente, cheilpiocostumediuna gran parte al meni de* Cristianijdicomunicarsi ogni gior-noisi conservò sinoaitempidiS. Basilioil Gran-de,facendone egli testimonianza Colle seguènti pa-role;Siaguìis duttili diebusetmmunicarè,ff partici-pareSaneti Corpòris, etSanguini* Cbristi,bénumestet perutììi.Camipsiperspicue dixerìt,qui cemtderit camenimèdrn,etbiberitsangùinenimeunt*habti vi-tatadtterndm.Jamvero quis dùbitiìs quinvìtdf frf-quenterpdrticipem fieri nibtl aliiid sitomnino,quarti frequènte*viUertt (epiit.iSo'. adCawar.Fatriciam).

Benchésiad'uopoconfessare,cheinqueitempi medesimi,1'anticofervore aveacominciato alquan-to a rafreddàrsiiirapercioèchèvediamo,cheS.

Am-brogiocoetaneodiS.Basilio,cosiparlava:Si quàtidiànusc'ibusest,turpostannumillunitumis ? Quareitiorditonedominica

Uhm

panettiquotidìdnum vocas»etpostannumsunti* ?Adcipequotidiè,et sic Vive,tiquotidiemefearis ddeipere ( deSacraménti lib. vtcsp-4.) Anchepeggioaccadeva"alrfteno in Oriente*neitempidiS.Giangrisostomoché fu pocoposteriore ai Santi Basilio,edAmbrogioi Im-perciocchéoltreirimproverifattiprimasucià>

nell'Omeliaeh.alpopolod'Antiochia,cosi po-sciaparli a quelloancordiCostantinopoli./*

aliisquidenitèrttpóribuspterumquenequidempuri txisténtesdccedttis.InPascbaautetn,etiamsi tcelus dliquida vobisddmissumsit,aceeditis."Ob fmuetudntim!Qipresunfftiintm ì frustra-

adita-1» DISSERTAZIONE

V.

musfilari,nemoesttqui pttrticipat....Diemiti quatto,postannum communionemsumis; quadragin-tttttadicsadtotiusanni purìjicationem satis esse putas ? Sedvos semperadeedere volo.Elaragionechene assegna èquesta•Eth<eceratsmctissimoramillorum Patrumvoluntas,uttotuspopulus quo lidie comma-nicaret(Hom.3.in epist.adEphes. )Le stessedo-glianzefaancheS.CirilloAlesiandrinoinpiù luoghidellesueopere,efannoaltriPadri,dalle qualitipuòconchiudere, che senon caco raffred-damentoeragìsuccedutoneifindelquarto se-colo ,eneldecorso delquinto,quantomaggiore nondev'esserestatoneisecoliposteriori,e spe-cialmentenel 9. 10. e II.?incuisappiamo .quan-to sia statagrandelacorruzionde'costumi,

eco-me

avesse percompagnelotenebre della più gran-de ignoranza?Sedunqueancheneisecoli mi-gliori

U

Chiesahaimpostol'obbligodiconfessarsi almenointempodiQuaresima,einalcuniluoghi quellodiconfessarsiedicomunicarsitrevolttì l'anno;cioèperNatale,perPasqua,e per Pen-tecoste soitolapenadiscomunicada incorrersidai trasgressori ; che maraviglia se nei bassitempi ven-nepoiausare lastemleggenel ConcilioEcnme*

nicodiLaceranocelebratosottoInnocenzoIII.

l'anno1215.?Primaperòdiriportareti Ca-nonediquel Concilio,leggiamoquello del Con-cilioAgsteniecelebrato settecentoanniprima

» cioènelPannojofi-,comehodettodisopra , ilqualedice cosi.Steculares,qui NataleDomini, Pascila,etVentemtimsioecommanicaverint,Cu*

iholicinoncredantur,necinterCatbolicosha*

beantur(can.18.apndLab.toro. 4.col.13X6. ). L»-stessadisciplinaseguitòad essere in vigore

in-DISSERTAZIONE

V. it»

chene' secoliimseguenti,enonpur in Ispagna, maanche in altri regnid'Occidente. Impercioc-ché latroviamonelDecretodiGrazianoDìstin.i, deComecrat.can,16.,inlvone par. 2. can- 27.in Burchardolib.j.c.17., inRegtnonelib.1.c. 195., e nelCanone50. del ConcilioIII.Turoncnsedell*

anno816.Anzicircaquestotempo medesimoera celebre per santitàeper dottrinaCrodegundo Ve-scovo diMetz,ilquale nelle sueRegoleformò un decreto,concuicomandaalsuopopolo di confes-sarsitrevolte l'anno intempodelle treQuaresime, cheallor siosservavano,cioèinquellainnanzi Pasqua,inquellaprimadelNatale,einquella innanzialla festadiS. Giambattista;aggiugnendo dellefortiesortazioni,perchè si confessassero an-corapiùspesso.Non possiamodubitare,che per 10spazio di moltisecolinonsiasidaiFedelitanto d' Oriente,che d'Occidentepraticatolo stessoper lafestadiS. PietroPrincipe degliApostoli.Per esserne persuasi, bastaconfrontare quello, cheiSanti Padricihanlasciato scrittointorno alla solennità, collaqualesicelebrava tal festa,cioèilunghi di-giuni ,coi qualiiFedelivisiapparecchiavano , iscompunzione,collaquale adunati in Chiesa pian-gevanoiproprj peccati (vid. Gregor.Bar-Hebncuro Bibl. Oricnr. tom.2. pag. 304. et seq.,Tbeodoret.

grecar, affect. Curat.Serm.8.de Marryrib. cir. fin.

Gregor.Pap.hom.37.inEvang.Gregor. Turon.

Hist.Frane.lib. io>cap. 31.). Fissato che fudunque untempoperla Con-fessione,fu dallaChiesameritamentefissatoanche 11Sacerdote,a cuifarsidovesse Imperciocché essendo cresciuto a dismisurailnumerode' Cristia-ni,nè potendoperciòilstaloVescovocol suo Pr»t,