spettano al re, 1.000 lire cagliaresi, da prelevare dalla parte del donativo riservata al re che devono essere impiegate nei reparos della città; dona inoltre a Cagliari un cannone e una colubrina che già Ferdinando H d'Aragona aveva stabilito si fabbricassero a sua difesa, disponendo con questo che si ponga termine alla questione.
c. 255 Privilegi de las gracias que sa Magestat ha atorgades a la ciutad de Caller a supplicacio del sindich mossen Joan Nicolau Aymerich.
In Dei nomine. Pateat universis quod nos Carolus divina favente clementia Romanorum Rex et futurus Imperator semper augustus, Ioanna mater et idem Carolus eius filius Dei gratia Reges Castelle, Aragonum, Legionis, Utriusque Sicilie, Hierusalem, Navarre, Granate, Toleti, Valencie, Galletie, Maioricarum, Hispalis, Sardinie, Cordube, Corsice, Murcie, Giennis, Algarbii, Algezire, Gibraltaris ac ínsularum Canarie, necnon insularum Indiarum et terre firme maris Oceani, archiduces Austrie, duces Burgundie et Brauantie etcetera, comites Barchinone, Flandrie et Tiroli etcetera, domini Viscaye et Monne etcetera, duces Athenarum et Neopatrie, comites Rossilionis et Ceritanie, marchiones Oristanni et Gociani, cum ex commissione per nos diebus elapsis facta spectabili nobili et dilecto consiliario nostro Angelo de Villanova, viceregi et locumtenenti generali in dicto nostro Sardinie Regno, cunctis regnicolis eiusdem Regni Parlamentum extiterit convocatum et in his que concernebant servitium nostrum bonum et tranquillum statum dicti Regni fine debito terminatum, excepta tamen concessione aliquarum gratiarum per tria Stamenta sive Brachia prefati Regni petitarum, ut est moris in similibus Parlamentis, et venissent pro his obtenendis ad nos, cum id dumtaxat nostre regie persone actineat, sindici electi uniformiter a dictis tribus Stamentis, quorum unus erat dilectus noster Iohannes Nicolaus Aymerich, civis civitatis et Castri nostri Callaris predicti nostri Sardinie Regni, qui nomine et pro parte consiliariorum consilii, civium, habitatorum et universitatis predicte civitatis et Castri Callaris, obtulit Magestatibus nostris capitula quidam supplicationum sive petitionum gratíarum per eundem nobis supplicatarum que nobis lecta et perlecta fuere. Et habito super contentis in eisdem maturo consilio et copiosa relatione per vice cancellarium nostrum et alios consiliarios nobis facta de omnibus que circa ea oportebant nostrum regium animum informare, attendentes innatam fidelitatem ab experto cunctis temporibus cognitam circa servitium nostre regie Corone in universis regnicolis dicti Regni, presertim in dictis consiliariis, civibus et habitatoribus predicte civitatis et Castri Callaris, que nos magnopere inducit et monet ut diligenti cura non solum circa eorum quietem coercendo manus magistratum, ne abutentes forte jurisdictione nostra aut eadem rigurose et supreme utentes in eos indecenter aut minus prese
habeant intendentes, sed etiam eosdem novis gratiis et favoribus proseguenti benigne dictis supplicationibus placeat, ut inpresentiarum libenter placuit, concedere iuxta decretationes in fine uniuscumque capituli per nos factas scribique et opponi iussas per magnificum et dilectum consiliarium et secretarium nostrum Iohannem Gornalez de Villa Simpliz, dicti processus scribam ac eius manu referendatis, quorum capitulorum et decretationum sive responsionum series sich se habet:
Sacra Cesarea e catholica Magestas.
En lo Parlament celebrat en la ciutat de Caller per lo spectable lochtinent generai, en persona de vostra Magestat e de la Serenissima Senyora Reyna mare sua, ha s'ervit a vostra Sacra Magestat la sua ciutat de Caller juntament ad tot lo Regne de Sardenya en CLXXXM libres de aquella moneda ab tanta fidelitat com sempre lo dit Regne y aquella ciutat ha acostumat mayor servey y en quantitat e pagador en manco temps que fins aci a ningu altre glorios Rey d.Arago es stat offert. E axi la ciutat de Caller, pobles y habitadors de aquella e de ses appendicis suppliquen accepte vostra Magestat aquella ab la grandissima fidelitat e amor ques dona y es offert a sa Magestat stant sempre promptissima la dita ciutat, els habitadors de aquella en lo que li sera servey posant per sa Magestat les facultats e persones. E supplica humilmente la dita ciutat y per aquella Ioan Nicolau Aymerich, sindich trames a vostra Magestat, que li placia axi com lo spectable lochtinent generai en la proposicio del Parlament ha als Staments, en nom y persona de sa Magestat, fet y atorgar a la dita ciutat les gracies seguents de les quals nostre Senyor Deu e vostra sacra Magestat ne foran servits e aquella ciutat ne rebra augment e benefici:
Primo per relevar de despeses a la dita ciutat la qual te privilegis que en lo territori de aquells de deu milles termini circa los habitadors de dita ciutat y appendicis
tinguen los amprius de herbar, lenyar, / pascuar, cassar e tots los altres liberament e c. 255v.
franchs sens pagar cosa alguna excepto dret de port y altres regalies, placia a vostra Magestat declarant dits privilegis, atorgar gracia e merce que no paguen per lo sembrar dret de portadia ni per les vinyes dret del vi, attes la agricoltura y les vinyes son amprius de la terra dels quals son imunes e franchs los de Caller y appendicis atorgant-ho vostra Magestat en gracia sera relevar la dita ciutat com es dit de treballs e despeses que convendria sustenir demanant-ho per justicia e la dita cíutat per servey de vostra Magestat e mes prompta expedicio del Parlament ho ha dexat de proseguir en greuge confiant obtenir-ho de vostra Magestat.
Plau a sa Magestat que sia guardai` lo dit privilegi si e segons fou guardat fins al dia de la mort del Rey Catholich segons estam en possessio. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item sacra Magestat per quant lo spectable lochtinent generai se scusa de servar alguns privilegis de la dita ciutat dient aquells dispondre en veguers o governadors e no lochtinents generals per raho de la preminencia del ofici e com ningun princeps no acostuma atorgar officis a periuhi de ningu mayorment de una ciutat e axi mateix te la ciutat privilegi que qualsevol provisions a creacions de officis contraris als
privilegis de la ciutat no valegan e sian de ningu effecte, placia per go a vostra Magestat proveyr e manar que lo spectable lochtinent generai serve los privilegis de dita ciutat indistinctament.
Plau a sa Magestat sie servada la provisio feta en lo Parlament celebrat per don Ferrando de Rebolledo en temps del Rey catholich. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item placia a vostra sacra Magestat atorgar a la dita ciutat de Caller per utilitat, augment e benefici de aquella e conservaci() de les mercaderies que en dita ciutat no.y pugua aver marques ni represalies, la qual gracia e privilegi te la ciutat de Sacer e axi es util e convenient que Caller, per esser la ciutat mes principal y defensio del Regne, obtingua de vostra Magestat lo dit privilegi.
Plau a sa Magestat en les marques sdevenidores en deute de altri en vertaders mercaders e dins la ciutat per temps de tren anys e apres ab beneplacit. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item la ciutat de Caller se alegra e pot alegrar de les constitucions de Cathalunya y es serveí de vostra Magestat be y util de aquella ciutat e appendicis que.ls comissaris de la Sancta Cruzada serven les constitucions y ordinacions fetes en Monso. Placia a vostra Magestat provehir-ho e manar-ho axi com a provehit e manat sien servades en la ciutat de Sacer.
Plau a sa Magestat sie servat com fou ordenat en Monso sobre la Cruada e manara que.ls comisaris ho provehescan. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item que axi com lo reverent inquisidor del Regne de Serdenia dega e sia obligat servar les constitucions y ordenacions fetes en Monso circa lo dit offici de la santa Inquisicio com sia axi servei de vostra Magestat e benefici de aquella ciutat e Regne.
Plau a sa Magestat sie servat com fou ordenat en Monso e ordenar als inquisidors que axi ho serven. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item, attes que los comissaris de la Sancta Cruzada fan molts insults e inustjcies e los qui son gravats no tenen en lo Regne de Sardenia a qui recorrer, placia a vostra Magestat per obviar a tales agravis proveyr que.ls habitadors de Caller e sos appendicis puguen recorrer al spectable lochtinent generai per lo qual se dega separar lo que per los comissaris sera injustament fet.
Plau a sa Magestat quel lochtinent general fata guardar lo redres de la cruzada fet en les Corts de Monso confirmada per la Sede Apostolica. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item placia a vostra sacra Magestat atorgar en gracia special per millor orde de la justicia e menys danys e despeses dels habitadors de Caller e sos appendicis que lo veguer de 'Caller conega en la primera instancia e conexesa en les causes civils e criminals entre.ls ciutadans e habitadors e los qui per privilegis e ordinacions son de
son for, lo spectable lochtinent general no les se puga evocar sino solament conega per appellacions, exceptades les causes de qualitat, per que ab molt menys despeses se litiga en la cort del veguer que no en la del spectable loctinent generai e axi redunda en gran utilitat de dita / ciutat e habitadors de aquella que en la primera c. 256 conexenca en la qual se fa esordeix tot lo proces lo jutge sia lo veguer.
Plau a sa Magestat en les causes civils no havent-hi qualitat. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item placia a vostra Magestat remetre e perdonar als habitadors de dita ciutat e sos appendicis de tots e qualsevol crims e delictes per qualsevol de aquells comesos fins al present dia com axi en los altres Parlaments sia acostumat.
Plau a sa Magestat except crim de lesa Magestat, homicidi, trencador de camins, ladres, falsador de moneda y sodomita, trencadors de pau o treva, falsadors de actes. Iohannes Goncalez, secretarius.
Item serenissimo Senyor a la ciutat de Caller son degudes per la vila de. Quart y habitadors de aquella per contraete de censal y sindicat de cascun habitador quatre milia llures o mes salvo jure, del qual deute te la ciutat per sentencia reyal y provisíons executories emanades de la catholica Magestat del glorios Rey don Ferrando avi de vostra Magestat, la qual execucio la ciutat ha volgut sospendre per servir a sa Magestat y benefici de dita via y habitadors de aquella. El spectable lochtinent generai ha ofert de paraula als consellers de dita ciutat que vostra Magestat ho manaria pagar de les pecunies de dit Parlament e axi suplica lo dit sindich li placia provehir-ho e manar sia satisfeta la dita ciutat de son deute segons vostra Magestat ho te scrit que venint los sindich se farla la recompensa.
Plau a sa Magestat que en recompensa de lo que deu la vita de Quart de la proprietat y pencions del censal y sindicat de cascun habitador baia e sien donats de les pecunies de aquest Parlament tocants a sa Magestat mil liures callareses convertidores en los reparos de la dita ciutat ultra la tachado que en dit Parlament es estada feta. E fa donacio sa Magestat a la ciutat del canon y culebrina que per lo senyor Rey Catholich don Ferrando de gloriosa memoria fou inanat fabricar per defendre dita ciutat y esta en aquella a nom seu ab que dita ciutat faca diffinicio de tot lo dit deute a la vila de Quarta Iohannes Goncalez, secretarius"'.
Ut autem capitula preinserta et omnia et singula iuris [sic] et unoquoque eorum contenta, iuxta responsiones et decretationes in fine uniuscuisque earum adiectas et appositas ut prefertur, perpetua validitate et robore omni futuro tempore permanent et subsistant tenore presentis privilegia et publici instrumenti ad eternam rei memoriam valituri, de nostra certa scientia, expresse, deliberate et consulto regiaque
691 Parlamento 1518, doc.•327, cc. 206-211v.
nostra auctoritate laudantes, approbantes et iterum de novo concedentes per nos et successores nostros eisdem consiliariis, civibus, habitatoribus et universitati predicte civitatis et Castrí Callaris ea ipsa capitula, iuxta eorum decretationes in vim privilegii seu privilegiorum et contractus cunctis futuris temporibus valituri seu valendorum damus, donamus et concedimus et, ex pacto speciali solemni stipulacione vallato inter nos et ipsos consiliarios et universitatem predicte civitatis et Castri Callaris inhito et convento, promittimus sub verbo et fide nostris regiis ac iuramus ad dominum Deum et eius sancta quatuor Evangelia, ante nos polita et nostris propriis manibus corpolariter tacta, preinserta capitula et eorum unumquodque tanquam acta facta in Parlamento iuxta illorum decretationes et presens nostrum privilegium atque contractum perpetuo tenere et observare ac teneri et observari facere nec contrafieri permictere quavis causa.
Spectabili propterea nobilibus magnificis consiliariis dilectis seu fidelibus nostris locuntinenti generali nostro in predicto Sardinie Regno, gubernatoribus seu reformatoribus in Capitibus Callaris, Gallure et Lugudorii, procuratori nostro regio vel ipsum officium regenti ceterisque universis et singulis officialibus nostris et subditis quocumque nomine nominatis, officiis iurisdictione fungentibus, presentibus et futuris, mandamus dicta regia nostra auctoritate, sub ire et indignationis nostre incursu penaque florenorum auri Aragonum decem milium nostris inferendorum erariis, quatenus preinserta omnia et singula capitula et eorum unumquodque tamquam facta in dicto Parlamento iuxta uniuscuisque responsiones et decretationes presentemque contractum teneant firmiter et observent et faciant ab omnibus quibus attineat observari inviolabiliter et iniugentes et expresse mandantes predictis locumtenenti generali et gubernatoribus aliisque etiam officialibus quibus
c. 256v. spectet, ut omni mora et consultatione cessantibus / nullaque alfa executoria a nobis super his espectata seu requisita, quam primum fuerint requisiti iuramentum et homagium prestare teneantur in manibus et posse nostri regii procuratoris seu officium ipsum regentis, quod predictum contractum et publicum instrumentum omniaque preinserta capitula et eorum unumquodque iuxta eorum responsiones et decretationes perpetuo tenebunt et obvervavunt. Et non contrafaciant vel veniant ratione aliqua sive causa pro quanto gratiam nostram caram habent iramque et indignationes nostras et penam preapositam cupiunt evitare.
Actum est hoc in civitate de La Corunya die X mensis maii anno a nativitate Domini millesimo quingentesimo vigesimo Regnorumque nostrorum videlicet electionis Sacri Imperii anno secundo, Regine Castelle, Legionis, Granate etcetera anno decimoseptimo, Navarre sexto, Aragonum vero utriusque Sicilie, Hierusalem et alíorum quinto, Regis vero omnium quinto.
Signum + Caroli divina favente clementia electi Romanorum Rex [sic] et futuri Imperatoris semper Augusti, loanna matrís et eiusdem Caroli eius filius Dei gratia Reges Castelle, Aragonum, Legionis, utriusque Sicilie, Hierusalem, Navarre, Granate, Toleti, Valencie, Gallecie, Maioricarum, Hispalis, Sardinie, Cordube,
Corsice, Murcie, Giennis, Algarbii, Algiezire, Gibraltaris ac insularum Canarie, necnon insularum Indiarum et terre firme maris Oceani, archiducum Austrie, ducurn Burgundie etcetera, comitum Barchinone, Flandrie et Tiroli etcetera, duces Athenarum et Neopatrie, comitum Rossilionis et Ceritanie, marchionum Oristanni et Gociani, qui predicta laudamus, concedimus, firmamus et iuramus huicque publico instrumento sigilli= nostrum comune, quo antequam ad regnum Romanorum sacrumque Imperium electi essemus utebamur cum nondum alla fabricata fuerunt, impendenti iussimus apponendum.
Yo el Rey.
Testes sunt qui premissis presentes fuerunt: magnifici Anthonius de Villegas, Petrus de MaQola, Bartholomeus Royz de Castanyeda et Iohannes de Bozmediano prefatarum Magestatum secretarii. Vidit Cancellarius. Vidit Ludovicus Sanchez generalis thesaurarius. Vidit Augustinus vicecancellarius. Vidit conservator generalis.
Vidit Iodocus regens.
Sig + num Iohannis Goncalez de Villa Simpliz, prefatorum cesaree et catholicarum Magestatum secretarii et consiliarii earumque auctoritate per totam sui terram et dominationem notarii publici, qui premissis omnibus et singulis una cum / prenominatis testibus interfui eaque de dicti domini Regis mandato scribi feci cum c. 257
raso et correcto in linea XVI ubi legitur Plau a sa Magestat en les marques esdevenidores en deute de altri en vertaders, et clausi.
Cesarea Catholica Regiaque Magestas mandavit michi Iohanni Goncalez de Villa Simpliz in cuius posse concessit et firmavit et iuravit. Visa per cancellarium, vicecancellarium et Ludovicum Sanchez generalem thesaurarium et per conservatorem generalem et per Iodocum regentem. Probata.
In itinerum IIII, fol. XVIII.
Registrata. /